Recent Nieuws woensdag 19 november, 2025 20:25
Zelensky in de volle storm: alles loopt tegelijk fout voor Oekraïne
“Een hele slechte samenloop van omstandigheden” – zo omschrijft Bob Deen, Oekraïne-expert van het Instituut Clingendael, de huidige situatie waarin het land verkeert. En hij heeft niet bepaald zacht uitgedrukt. Oekraïne zit momenteel klem tussen meerdere zware problemen die samen een soort ‘perfecte storm’ vormen. Op het slagveld gaat het slecht, de Russen blijven doorgaan met hun aanvallen op de stroomvoorziening, en dan is er ook nog eens een enorme politieke crisis binnen het eigen kamp. Als klap op de vuurpijl komt daarbij ook nog Amerikaanse druk om alsnog in te stemmen met bepaalde eisen van Rusland.
President Volodymyr Zelensky staat er dan ook behoorlijk alleen bij, zegt Deen. Het wordt hem momenteel van alle kanten lastig gemaakt. Een grote bron van spanning? De recente ontmoeting tussen Zelensky en Steve Witkoff – Trumps speciale gezant voor Oekraïne – in Turkije. Daarna vloog Witkoff direct door naar Moskou, wat in Kyiv geen goed gevoel achterlaat. “Witkoff is lastig voor Zelensky,” legt Deen uit. “Hij heeft minder invloed op hem dan op Europese leiders.” Er is bovendien weinig vertrouwen in Witkoff, omdat hij eerder openlijk sympathie toonde voor Poetin. Wat hij precies in zijn zak heeft – een 28-punten plan – is onduidelijk. Geen woord is er over uitgelekt.
Toch is er ook hoopvol nieuws. De VS lijken de oorlog tegen Oekraïne niet zomaar los te laten. Dat leek even het geval toen een topontmoeting tussen Trump en Poetin in Boedapest werd afgeblazen – simpelweg omdat men geen resultaat verwachtte. Maar volgens Deen hebben de Amerikanen nu geleerd van ervaringen elders, zoals het vredesproces in Gaza. Ze spelen nu voorzichtiger, houden plannen onder de pet, en beseffen dat ze met meerdere spelers moeten rekening houden.
Dat blijkt ook uit het feit dat er vandaag een hoge delegatie van het Pentagon in Kyiv arriveerde. Die heeft gesprekken met Zelensky zelf, parlementariërs en hoge militairen. “Ze zijn niet voor niets gekomen,” zegt Deen. “Het gaat hier niet alleen over het vredesplan. De situatie op het front is gewoon te zorgelijk.”
En terecht. Het Oekraïense leger dreigt op korte termijn Pokrovsk kwijt te raken – een stad in de Donbas die inmiddels totaal verwoest is. Toch blijft het een belangrijk symbool, een prestigeslag voor beide partijen. De Russen willen de stad koste wat het kost innemen voor het einde van het jaar.
Daarnaast blijven de Russische raketaanvallen op energie-infrastructuur een groot probleem. Net als in het eerste oorlogsjaar zitten veel Oekrainers regelmatig zonder stroom en verwarming. En juist daarover speelt zich nu het grootste politieke schandaal sinds het begin van de oorlog af.
In het ministerie van kernenergie is namelijk een gigantisch corruptienetwerk blootgelegd. Bij aanbestedingen voor de beveiliging van elektriciteitsinstallaties zou telkens zo’n vijftien procent van het budget worden afgepakt en naar buitenlandse rekeningen gestort. Het totale bedrag? Schattingen gaan uit van maar liefst 100 miljoen dollar. “Dat is een enorm bedrag,” benadrukt Deen.
Zelensky had al vaker te maken met corruptie. Denk aan het inkoopschandaal bij Defensie of het verkopen van militaire vrijstellingen via het Openbaar Ministerie. Maar die crises kon hij relatief snel de kop indrukken. Nu raakt het echter heel dichtbij – persoonlijk én politiek.
De hoofdrolspeler in dit nieuwe schandaal? Tymofii Mykhailovych, beter bekend als Timoer Minditsj, een goede vriend van Zelensky. Er wordt zelfs al gesproken van ‘Minditsj-gate’. De president vierde zijn verjaardag zelfs bij hem thuis. En net voordat de corruptieonderzoekers hun bevindingen publiek maakten, wist Minditsj het land te ontvluchten. “Hij liet de deur op een kier,” zegt Deen. “Nu vragen mensen: wie heeft hem gewaarschuwd, en hoe kon hij überhaupt wegkomen?”
Er is bewijsmateriaal genoeg. De onderzoekers hebben bandopnames vrijgegeven waarin herhaaldelijk de codenaam ‘Alibaba’ opduikt. Dat zou mogelijk verwijzen naar Andriy Borisovitsj – de voornaam en vadersnaam van Andriy Jermak, de machtige chef-staf van het presidentiële kantoor. Jermak is dé man achter de troon: lang, invloedrijk, altijd op één meter afstand van Zelensky. Hij duldt geen oppositie en wordt beschouwd als uitermate slim.
Maar ook hij staat onder vuur. “Er is veel kritiek op Jermak, zowel binnen Oekraïne als daarbuiten,” vertelt Deen. “Mensen willen niet meer bestuurd worden door een kleine groep ongekozen machthebbers die vanachter de schermen opereren. En zeker niet als er sprake is van een vaag grens tussen politiek en zakenwereld.” Ook de Amerikanen kijken er kritisch tegen aan.
Zelensky zit dus onder druk. Hij moet snel handelen, want tijd is er nauwelijks. Morgen, nadat hij terugkeert uit Turkije, komt het parlement bijeen voor een debat over de crisis.
Toch ziet Deen ook lichtpuntjes. “De systemen werken nog. Als je niks onderzoekt, komt er ook niks boven tafel. En kijk: mensen protesteren tegen corruptie, terwijl ze in het donker en de kou zitten. Dat verdient respect.”
Rekeningen vereffend na relschopperij op Malieveld: tot drie maanden cel
De rekening is flink opgemaakt voor een viertal mannen die tijdens de ongeregeldheden op het Malieveld in september hun agressie richting de politie uitten. De politierechter in Den Haag heeft ze veroordeeld tot celstraffen en taakstraffen – met straffen tot wel drie maanden cel, waarvan een deel voorwaardelijk.
De mannen waren herkend via beelden uit opsporingsprogramma’s of door de politie geïdentificeerd. De zwaarste straf kreeg een 22-jarige, die agenten bekogelde met onder meer stenen en eieren. Hij moet drie maanden achter de tralies, waarvan één maand voorwaardelijk.
Een 50-jarige man, die tijdens de chaos een spiegel van een politiebus rukte, kreeg twee maanden cel, met een maand voorwaardelijk. Een 53-jarige goot een dranghek naar een politieauto en kreeg zes weken cel, waarvan twee weken voorwaardelijk. De vierde, een 42-jarige, duwde een brandende container richting het D66-kantoor en moet tien weken de cel in, met vier weken voorwaardelijk.
Naast hun celstraffen moeten de 50-, 53- en 42-jarige ook nog een taakstraf vervullen. Het proces tegen een vijfde verdachte is vooralsnog geschorst. Hij moet op 4 december alsnog voor de rechter verschijnen.
Met de vonnissen van vandaag zijn er nu in totaal 17 mensen veroordeeld voor hun betrokkenheid bij de rellen. Die barstten los op 20 september tijdens een anti-immigratieprotest dat snel omsloeg in geweld. Voetbalhooligans en extreemrechts sympathisanten speelden een grote rol. Sommigen droegen zelfs de Prinsenvlag – een historisch symbool dat in de jaren ’30 werd gebruikt door de NSB en daardoor nu veelal als extremistisch wordt gezien.
Het werd een nacht vol vernieling: stenen werden gegooid, een politieauto in brand gestoken, ruiten van het D66-kantoor ingeslagen, en in het centrum braken vechtpartijen uit. Tientallen mensen werden opgepakt.
Al eerder, eind september, stonden veertien verdachten voor de rechter en kregen zij celstraffen tot zes weken plus taakstraffen. Begin oktober volgden nog drie veroordelingen, allen met een taakstraf van 60 uur.
Het Openbaar Ministerie heeft inmiddels zo’n 1700 uur beeldmateriaal verzameld en zegt nog tientallen verdachten op beeld te hebben. Onlangs werd ook een zesde verdachte aangehouden. Vanwege persoonlijke omstandigheden is hij nog niet voorgeleid en zit niet vast. Over zijn zaak moet justitie nog beslissen.
Brabant net geen laatste in landelijke wc-rangschikking: ‘Toestand alarmerend’
Vught mag dit jaar trots zijn: de gemeente staat bovenaan als het gaat om openbare en opengestelde toiletten in Noord-Brabant. Baarle-Nassau? Die eindigt – wéér – onderaan de ranglijst, zowel binnen de provincie als op landelijk niveau. Het onderzoek komt van het MDL Fonds, dat met de WC Wijzer-app al ruim achtduizend toiletten in Nederlandse gemeenten heeft geregistreerd.
Als provincie eindigt Noord-Brabant op een minder fraaie elfde plek, slechts één boven de bodem: alleen Flevoland doet het nog slechter. Voor Vught-bewoners zal dit hooggeplaatste resultaat niet echt verbazen. De gemeente investeert namelijk al jaren in betere toiletvoorzieningen. Vorig jaar kwamen er al twee natuurtoiletten bij, en er is een plan klaar voor een nieuw openbaar toilet in het vernieuwde centrum.
Ook Land van Cuijk en Roosendaal scoren goed. In Roosendaal wordt ondanks bezuinigingen flink gewerkt aan een wc-beleid dat breed gedragen wordt door de gemeenteraad. Samenwerking blijkt hierbij essentieel.
“Dankzij onze partners en het netwerk blijven openbare en opengestelde toiletten een belangrijk thema”, vertelt een woordvoerder van Vught. “We werken intensief samen met de Toiletalliantie én zorgen voor coördinatie en ondersteuning.” Maar het blijft niet bij gesprekken achter bureaus. Vrijwilligers van Toegankelijk Vught en Ouderen Samen rollen hun mouwen op en zetten zich actief in voor betere toiletvoorzieningen.
Zelfs de recente plaatsing van natuurtoiletten was een gezamenlijke inspanning. “We hebben alles uit de kast getrokken om die mogelijk te maken, met steun van de Maag Lever Darm Stichting en een donatie via de PostcodeLoterij.”
Toch is Vught niet helemaal tevreden. “We zijn blij met deze positie, maar er is altijd ruimte voor verbetering.”
Baarle-Nassau: weinig voorzieningen, wel argumenten
Tegenover Vught staat Baarle-Nassau, al jaren de dupe van de wc-ranglijst. De gemeente telt volgens het onderzoek vrijwel geen opengestelde toiletten en heeft géén enkel openbaar toegankelijk toilet.
Baarle-Nassau benadrukt echter dat bezoekers wél kunnen plassen. “In het gemeentehuis, waar ook Visit Baarle zit, is er een toilet dat tijdens openingstijden beschikbaar is.” Verder wijst de gemeente op de vele horecagelegenheden in het dorp én op de unieke enclave-situatie: bezoekers kunnen immers ook gebruikmaken van toiletten in België.
Toch wordt er wel over nagedacht. “We werken momenteel aan een inclusiebeleid en bespreken met een werkgroep van betrokken inwoners verschillende onderwerpen – waaronder toiletvoorzieningen. Daar kunnen concrete acties uit voortkomen.”
Eindhoven ondermaats
Ook Eindhoven valt negatief op. Van alle grote steden scoort alleen Enschede nog lager. Pijnlijk genoeg had Eindhoven in zijn coalitieakkoord juist mooie plannen gemaakt om het wc-aanbod flink te verbeteren.
Provincie Brabant: achterblijver met toeristische druk
Dat Brabant als geheel zo laag eindigt, schrijft het MDL Fonds toe aan het gebrek aan toegankelijkheid en beleid in veel gemeenten. Terwijl andere provincies actief investeren in meer openbare toiletten, blijft Brabant steken op plek elf van de twaalf.
De kloof met koploper Friesland is groot: daar zijn niet alleen meer toiletten per inwoner en per vierkante kilometer, maar zetten gemeenten ook actiever in op het openstellen van toiletten.
Het MDL Fonds noemt het “zorgelijk” dat een provincie met zoveel toerisme en grote steden het zo slecht doet.
Thuisblijvers en sociale uitsluiting
Volgens het fonds onderschatten veel gemeenten nog steeds de ernst van het probleem. Uit onderzoek blijkt dat één op de vier Nederlanders soms thuisblijft uit angst dat hij of zij geen toilet kan vinden.
Directeur Mariël Croon benadrukt dat het gebrek aan wc’s niet alleen vervelend is. “Het beperkt mensen in hun bewegingsvrijheid, kan leiden tot sociale uitsluiting of zelfs gezondheidsklachten.”
Voor toeristen en dagjesmensen zijn goede toiletvoorzieningen minstens zo belangrijk. Gemeenten die hierin investeren, worden toegankelijker en gastvrijer. Bovendien neemt overlast zoals wildplassen af, en profiteren ondernemers omdat bezoekers langer in de buurt blijven.
Laatste Wil claimt legale zelfdodingsmethode – maar staat dat ook echt zo?
De coöperatie Laatste Wil denkt eindelijk een manier te hebben gevonden om mensen op een wettelijke manier te helpen bij zelfdoding. Eerder liep het team al tegen de lamp met ‘middel X’ – een stof uit de chemische sector die in theorie kon worden gebruikt als zelfdodingspoeder. Toen de rechter er lucht van kreeg, werd duidelijk: verspreiding ervan valt onder hulp bij zelfdoding, en dus is dat verboden. Middel X zelf is niet illegaal, maar het delen ervan wel, als het doel duidelijk is.
Na die tegenslag is de groep niet stil blijven zitten. Ze zijn op zoek gegaan naar iets nieuws, iets wat wél binnen de grenzen van de wet zou passen. En nu denken ze het te hebben: de zelfdodingskraag. Dit idee komt van niemand minder dan Philip Nitschke, de arts die ook achter de beruchte Sarco-capsule zit – die overigens in Nederland verboden is. De kraag werkt simpel (maar doeltreffend): je draagt hem om je nek, pompt hem op, en twee opblaasbare ballonnen drukken op je halsslagaders en belangrijke zenuwen in je nek. Binnen enkele seconden raak je bewusteloos, binnen één minuut ben je dood.
Het mooie, zegt Frans Copini, bestuurslid van Laatste Wil, is dat ze dit keer geen fysiek middel gaan verdelen. In plaats daarvan willen ze leden laten zien hoe ze de kraag zelf kunnen maken – in een werkplaats, met een handleiding. Zo geven ze alleen informatie, geen directe hulp. En volgens Copini is dat cruciaal: “Informatie delen over zelfdoding wordt niet gezien als strafbaar. Wij vertellen hoe je hem maakt, maar wij helpen niet bij het omdoen of activeren. Als ik zou zeggen: ‘knijp hier’, of ‘druk daar’ – dan is het instructie, en dan zitten we in de problemen. Maar dat doen we niet.”
Toch twijfelt hoogleraar strafrecht Paul Mevis aan die redenering. Hij vraagt zich hardop af: is dit echt alleen informatie, of toch een vorm van instructie? Want instructies geven – zelfs indirect – kan wél als hulp bij zelfdoding worden gezien. Daarnaast is er nog een ander juridisch gevaar: verleiding. Eerder dit jaar werd iemand uit de omgeving van Laatste Wil veroordeeld voor aanzetten tot zelfdoding. Niet vanwege de methode, maar omdat iemand te makkelijk was meegesleept. Als deze kraag mensen zover krijgt dat ze sneller besluiten te sterven, kan dat dus weer juridische consequenties hebben.
Copini erkent dat het pad hobbelig zal zijn. “Mensen zullen het luguber vinden. Andere zullen denken dat het illegaal is. Maar ons doel is simpel: zelfbeschikking. Net zoals in Zwitserland, waar euthanasie verboden is, maar hulp bij zelfdoding wél toegestaan.”
Op dit moment zit de zelfdodingskraag in de laatste testfase. Laatste Wil zoekt nu vrijwilligers – mensen die écht willen sterven – om de kraag te testen. Pas als het bestuur er helemaal zeker van is dat het werkt, wordt het ontwerp beschikbaar gesteld voor leden.
Israël bombardeert Gaza: 25 doden gemeld bij nieuwe aanvallen
Er zijn opnieuw zware gevechten uitgebroken in de Gazastrook, en dat heeft tragische gevolgen. Palestijnse gezondheidsdiensten melden dat tijdens een reeks Israëlische luchtaanvallen 25 mensen zijn omgekomen. De meeste slachtoffers vielen in Gaza-stad – daar werden twaalf doden geregistreerd – terwijl tien anderen het leven lieten in en rond Khan Younis, in het zuiden van de enclave.
Het Israëlische leger bevestigt de aanval en legt de schuld bij Hamas. Volgens hen hadden militante groepen eerst het vuur geopend op Israëlische troepen in Khan Younis, wat volgens Israël een duidelijke schending is van het bestand. Die wapenstilstand, die sinds 10 oktober zou gelden, wordt door Israël gezien als verbroken zodra er vanuit de Gazastrook wordt beschoten – vooral als dat gebeurt ten noorden van de zogenaamde ‘gele lijn’. Dat is een grens die Israël zelf heeft getrokken in het midden van Gaza, waarachter hun troepen zich officieel hebben teruggetrokken.
Toch blijft het geweld doorgaan. Ook in het noorden van de Gazastrook zegt het Israëlische leger “meerdere terroristen” te hebben uitgeschakeld. Maar volgens Palestijnse bronnen zijn de gevolgen veel breder: sinds het staakt-het-vuren zijn alweer meer dan driehonderd mensen gedood en zo’n 650 gewond geraakt, ondanks de beloften van rust.
Terwijl de situatie opnieuw escalerend is, rolt de Amerikaanse regering onder leiding van president Trump een nieuw plan voor Gaza uit. Gisteren kreeg dat plan groen licht van de VN-Veiligheidsraad. Een belangrijk onderdeel? De inzet van een internationale vredesmacht. Maar Hamas en veel Palestijnen zijn fel gekant tegen dit idee. Zij vrezen dat die troepen niet neutraal zijn en uiteindelijk dienen als instrument van bezetting. Bovendien moet die macht ook helpen bij het ontwapenen van Hamas – iets wat de beweging absoluut niet wil toestaan.
De spanningen blijven dus hoog, en het geweld laat zien dat het staakt-het-vuren blijkbaar dun ijs is.
Siem (19) zet alles op stelten voor speciale Sintshow met Jade, een meisje dat niet meer kan genezen
Er ligt een hoop cadeautjes keurig ingepakt naast een glimmende gouden staf in een danszaal. Siem van den Bogaert, pas 19 en afkomstig uit Made, is druk doende de laatste repeteringen af te werken voor zijn grote Sinterklaasshow. Die gaat zondag plaatsvinden in Terheijden – maar dit wordt geen gewone voorstelling. Want deze keer staat er veel meer op het spel dan alleen een leuk optreden.
Want Jade Kops, een 18-jarig meisje met kinderkanker, heeft een bijzondere rol in de show. Ze is uitbehandeld, wat betekent dat er helaas geen genezing meer mogelijk is. Toch wil ze, samen met Siem, iets moois doen voor andere kinderen die ook met kanker te maken hebben. En daarom draait deze Sintshow om meer dan alleen pepernoten en strooigoed: het draait om herinneringen maken, om vreugde geven, om even weg van de ziekte.
“Voor haar en haar lotgenoten doe ik net dat énige stapje extra”, vertelt Siem. Tijdens een repetitie in het Kunstencentrum in Waalwijk loopt hij rond met een stapel scripts in zijn hand. “Wil jij ook een script, Jade?” vraagt hij terwijl hij haar begroet. Even later komen er acteurs uit Oosterhout binnendruppelen, elk met een zak vol confetti of strooigoed. Het doel? Een gratis Sinterklaasshow organiseren voor kinderen die nu nog behandeld worden in het Prinses Máxima Centrum in Utrecht.
Siem runt zelf een entertainmentbedrijfje genaamd ‘Het Boek en de Staf’, en elk jaar weer wil hij iets goeds doen. Toen hij via sociale media de stichting van Jade tegenkwam – gericht op het creëren van fijne herinneringen voor gezinnen met kankerzieke kinderen – wist hij meteen: hier moet ik bij betrokken zijn. Niet alleen omdat het goed is, maar ook omdat kanker hem dichtbij raakt; het speelt ook een rol in zijn eigen omgeving.
Na een videogesprek met Jades moeder ontstond het idee voor ‘De Grote Sint & Jade Show’. En nu, vlak voor de grote dag, wordt er nog flink geoefend in Waalwijk. Op het podium sluipen twee boeven rond in een poging de sleutel van de pakjeskamer te stelen, terwijl Siem vanaf de zijlijn scherp regie voert.
Het maakt hem intens trots en ontroerd om dit samen met Jade te doen. Zij is immers amper een jaar jonger dan hij. Toen ze veertien was, kreeg ze het vreselijke nieuws: kinderkanker. Nu weet ze dat ze niet meer zal genezen. “Jade staat net als ik midden in het leven”, zegt Siem. “Dat maakt het zo verdrietig.”
Toch staat Jade die avond vol overgave te repeteren – ondanks dat ze die ochtend net haar eerste gesprek had met een uitvaartverzorger. Met een brede glimlach leidt ze de groep aan in het roepen van “Sinterklaas!”. Na drie keer roepen verschijnt de Goedheiligman eindelijk op het podium. Siem kijkt tevreden toe.
Even later springt hij zelf mee: “Spring maar op en neer, schud je billen heen en weer, gooi je handen in de lucht voor Sinterklaas!” Het is feest, pure energie, en precies waar het om draait.
Met deze show hoopt Siem dat kinderen zondag in Terheijden eventjes helemaal kunnen loslaten. Dat ze, al is het maar voor een paar uur, niet hoeven na te denken over ziekenhuizen, pijn of pillen. “Ik wil gewoon een prachtige dag voor ze creëren”, zegt hij. “Zodat ze er straks met een glimlach aan terugdenken.”
