Recent Nieuws maandag 17 november, 2025 07:39
“`html
Vruchtensapmakers boos over gelijke behandeling met frisdrank bij suikertaks
Deze week wordt in de Tweede Kamer gesproken over de suikertaks. De overheid wil belasting gaan heffen op dranken waar een beetje zuivel in zit en op gezoete zuiveldranken zoals Fristi en Chocomel. Daar betaal je nu nog geen extra belasting over. Maar op frisdrank, energiedrank en vruchtensap moet die belasting al wél worden betaald.
Producenten van vruchtensappen zijn hier al lang boos over. Ze vinden het belachelijk dat ze net zoveel moeten betalen als cola, fanta en andere frisdranken. En die belasting is ook nog eens flink omhooggegaan. Voor 1 januari 2024 was het 8,83 cent per liter, nu is het 26,13 cent per liter.
Albert Schulp, oprichter van Schulp Vruchtensappen, ziet sinds de belastingverhoging de verkoop dalen. “Tien procent minder in de laatste twee jaar voor alle vruchtensappen. Terwijl energiedranken juist tien procent stijgen, ondanks de belastingverhoging.” De sappen werden in de winkel door de belasting zeker 18 cent per liter duurder, en soms meer ‘als de winkelier daar z’n marge over berekent’, zegt Schulp. “Wij vinden het echt vervelend dat we op dezelfde manier behandeld worden als fris- en energiedrank.”
Schulp weet dat er ook in vruchtensap suiker zit, maar benadrukt het verschil met toegevoegde suikers zoals in frisdrank, die ongezonder zijn. “Je moet niet elke dag een fles sap van anderhalve liter drinken, maar nu worden we over één kam geschoren met frisdrank, en dat is onterecht.”
Is vruchtensap echt gezonder?
Maar is die boosheid terecht? In vruchtensap zit soms net zoveel suiker als in frisdrank, dus om te zeggen dat die sappen altijd gezond zijn: nee. Maar onderzoeker Floor Scheffers concludeerde eind 2023 al in haar proefschrift: “Puur vruchtensap is niet zo slecht voor de gezondheid als frisdrank.”
Scheffers: “In Nederland is de richtlijn: drink zo min mogelijk vruchtensap. Maar dat komt niet uit mijn onderzoek. Wij vonden dat mensen die tot zeven glazen sap per week dronken, een lager risico hadden op hart- en vaatziekten dan mensen die geen vruchtensap dronken.” En ook mensen die meer vruchtensap dan die zeven glazen dronken, hadden niet meer risico op dergelijke ziektes, maar ook niet minder. “Vruchtensap is niet net zo gezond als fruit, maar ook zeker niet net zo ongezond als frisdrank. Het zit er tussenin.”
Als je de volksgezondheid als uitgangspunt neemt, zou vruchtensap volgens Scheffers dus ook niet onder de verbruiksbelasting moeten vallen. “Maar de verbruiksbelasting is een financiële maatregel, die gaat niet over gezondheid.”
Andere kijk op de belasting
Martijn Brouwers, hoogleraar en internist-endocrinoloog in Maastricht, kijkt er iets anders tegenaan. Vorig jaar dacht hij samen met een groep gezondheidsexperts mee over de belasting, en welke dranken eronder zouden moeten vallen. Daar kwam de huidige selectie uit, dus mineraalwater en zuivel- en sojadranken met een laag suikergehalte uitgezonderd.
Brouwers: “Dit beleid is het meest in lijn met de adviezen van het Voedingscentrum en de Gezondheidsraad: ‘drink zo min mogelijk suikerhoudende dranken’.” Maar ook de onderzoekers in Maastricht zijn het erover eens dat gesuikerde frisdranken bijdragen aan hoge bloeddruk, leververvetting en overgewicht. “Hoge bloeddruk is een sluipmoordenaar”, zegt Brouwers.
Kleine merken hebben het zwaar
Albert Schulp koos ervoor de prijzen te verhogen door de suikertaks, maar voor kleinere merken is dat moeilijker. Margreet Apeldoorn, eigenaar van G’nger & Van Kempen Fruitsappen: “Wij hebben de prijs op onze gemberproducten niet verhoogd, we hebben de verhoging zelf geslikt. Van nature zit er nagenoeg geen suiker in gember. Dat maakt de suikertaks op deze producten extra wrang.”
Appelsientje gebruikte eerder een maas in de wet om te ontkomen aan de verplichte belasting. Het bedrijf voegde een beetje zuivel toe aan de dranken. De sappen smaken volgens het bedrijf zo fruitig als 100 procent sap ‘met een kleine twist door een vleugje zuivel’. Die ontheffing moet nu verdwijnen. Dat is in ieder geval de inzet van het kabinet.
Hoop op politieke oplossing
De fruit- en groentesapmakers hebben hun hoop gevestigd op de politiek in Den Haag. Zij hopen dat Den Haag ervoor kiest om de pure vruchten- en groentesappen uit te zonderen van de huidige verbruiksbelasting.
De voorkeur van de producenten heeft het Britse model. Daar is een belasting ingevoerd op basis van toegevoegde suikers. Hoe meer suiker toegevoegd, hoe meer belasting je moet betalen. Vruchten- en groentesappen worden in dit model ontheven van belasting, omdat die suikers niet zijn toegevoegd en er ook niet uitgehaald kunnen worden. Het gevolg zou kunnen zijn dat de frisdrankproducenten hun receptuur aanpassen, om zo ook minder belasting te hoeven betalen.
De BBB vinden ze in ieder geval aan hun kant. Zij noemen de belasting een ‘absurde prikkel’. “Een verse fles appelsap is geen fles cola”, zegt Tweede Kamerlid Henk Vermeer. BBB dekt de maatregel door de belasting op dranken mét toegevoegde suikers (zoals frisdrank) iets te verhogen. “Dat is eerlijker en gezonder. Wie pure producten maakt, verdient niet de rekening van de frisdrankindustrie gepresenteerd te krijgen”, aldus Vermeer.
Klimaattop in Belém: “Laat de Amazone met rust!”
Geld speelt hoofdrol in strijd tegen klimaatverandering
De spanning loopt hoog op tijdens de klimaattop in het Braziliaanse Belém. Gastland Brazilië maakt zich hard voor de bescherming van de Amazone en eist dat andere landen “hun handen van het regenwoud afhouden”. Maar om de ontbossing echt aan te pakken, is volgens de Brazilianen veel geld nodig – en daar draait het deze top vooral om.
Onderhandelingen gaan naar hoger niveau
De eerste onderhandelingsweek zit erop, en nu komen de ministers erbij. Zij moeten de knelpunten oplossen in wat alweer de 30ste klimaattop (COP30) is. Veel deelnemers roepen dat dit de top van de “uitvoering” moet worden: liever geen nieuwe beloftes, maar eindelijk eens waarmaken wat eerder is afgesproken.
Klimaatfinanciering is de sleutel
“Klimaatgeld is de levensader van klimaatactie,” zei Simon Stiel van het VN-klimaatbureau afgelopen weekend. Kwetsbare landen die nu al worden getroffen door extreem weer benadrukken dat zij de klimaatcrisis niet hebben veroorzaakt, maar wel de rekening krijgen. De afspraak dat rijke landen jaarlijks 300 miljard dollar bijeenbrengen, vinden veel landen nog te vaag – en eigenlijk zou het volgens sommigen om 1,3 biljoen dollar moeten gaan.
Bossen redden kost miljarden
Brazilië lanceerde een speciaal bossenfonds, de Tropical Forests Forever Facility, waarvoor miljarden dollars nodig zijn. Het geld moet tropische bossen wereldwijd beschermen en herstellen, wat uiteindelijk iedereen ten goede komt.
Protesten keren terug op klimaattop
Afgelopen weekend gingen tienduizenden mensen de straat op in Belém – iets wat bij eerdere toppen in landen als Azerbeidzjan en Egypte niet mogelijk was. Met spandoeken liepen ze door de tropische hitte, terwijl de Braziliaanse minister van Milieu de demonstranten toesprak: “We moeten weg van ontbossing en fossiele brandstoffen.”
Auto en brommobiel botsen op kruising Veldhoven
Zondagavond was het raak op de kruising van de Burgemeester van Hoofflaan en de Dorpsstraat in Veldhoven. Daar botste een automobilist met een brommobiel. Beide bestuurders zijn door de ambulanceploeg ter plekke nagekeken.
Waarom het ongeluk precies gebeurde, is nog een raadsel. De politie is inmiddels een onderzoek gestart om de oorzaak te achterhalen. De betrokken voertuigen zijn na het ongeluk door een bergingsdienst weggehaald.
Kernenergie op zee: Allseas investeert in nucleaire scheepvaart
Nederlands offshorebedrijf zet in op schepen met kernreactor
Het Nederlandse offshorebedrijf Allseas steekt maar liefst 300 miljoen euro in de ontwikkeling van een kernreactor voor zeeschepen. Het bedrijf heeft de ambitie om in 2032 te beginnen met het ombouwen van de eigen vloot. Twee jaar daarvoor moet de eerste kleine kernreactor al proefdraaien op land.
Allseas voelt zich gesteund door onderzoek van adviesbureau Roland Berger, dat uitwees dat ongeveer 700 grote schepen geschikt zouden zijn voor kernenergie. Denk bijvoorbeeld aan de enorme containerschepen van 400 meter lang die met 24.000 containers tussen Rotterdam en Shanghai varen.
Alles is groots bij Allseas
Op het grootste offshoreschip ter wereld, dat in Rotterdam ligt, demonstreert Allseas zijn nucleaire ambities. ’s Ochtends vroeg valt het eerste zonlicht op de bestemming: het offshoreschip Pioneering Spirit. Dit kolossale schip meet bijna 400 meter lang en ruim 120 meter breed – zo groot dat het niet gewoon aan de kade kan liggen. Speciaal voor dit schip is het midden van de Alexiahaven op de Tweede Maasvlakte uitgebaggerd.
Eigenaar Edward Heerema liet het schip voor drie miljard euro bouwen in Zuid-Korea, waarna het in Rotterdam werd afgebouwd. Samen met zijn dochter Stephanie Heerema, die verantwoordelijk is voor het kernenergieprogramma, varen we naar het vlaggenschip van Allseas.
De vlucht naar voren in energietransitie
Wetende dat de vloot van Allseas uiteindelijk geen CO2 meer mag uitstoten, kiest het bedrijf voor een radicale aanpak. Vloeibaar gas (LNG) wordt gezien als tussenoplossing, maar stoot nog steeds CO2 uit. Biobrandstoffen zijn duur en beperkt beschikbaar, net als synthetische brandstoffen gemaakt van waterstof uit duurzame elektriciteit.
“Daarom kijken wij nu serieus naar kernenergie,” vertelt Stephanie Heerema tijdens de overtocht naar de Pioneering Spirit. Het schip, dat momenteel nog op olie vaart, is qua grootte vergelijkbaar met Amerikaanse vliegdekschepen – die al met kernreactoren varen, net als sommige onderzeeërs en Russische ijsbrekers.
Technische details van de nucleaire plannen
Acht dieselgeneratoren zorgen momenteel op de Pioneering Spirit voor de elektrische aandrijving van twaalf schroeven. Geavanceerde apparatuur houdt het schip tijdens werkzaamheden op zee exact op zijn plaats, ondanks stroming en wind.
Waar er al veel oorlogsschepen op kernenergie varen, is Allseas het eerste bedrijf dat een reactor op civiele schepen wil installeren. In de enorme machinekamer van de offshorereus legt ingenieur Bram Post aan de hand van een muurtekening de techniek van de reactorplannen uit.
“Hetzelfde geldt voor synthetische brandstoffen gemaakt van waterstof uit duurzame elektriciteit. “Daarom kijken wij nu serieus naar kernenergie”, zegt Stephanie Heerema op weg naar de Pioneering Spirit . Het schip, dat nu nog op olie vaart, is in grootte vergelijkbaar met Amerikaanse vliegdekschepen. Die varen al met kernreactoren, net als sommige onderzeeërs en een paar Russische ijsbrekers. Acht dieselgeneratoren zorgen op de Pioneering Spirit voor de elektrische aandrijving van twaalf schroeven. Met geavanceerde apparatuur houden die het schip tijdens werkzaamheden op zee exact op zijn plaats ten opzichte van stroming en wind. Waar er al een flink aantal oorlogsschepen op kernenergie vaart, is Allseas het eerste bedrijf dat een reactor op civiele schepen wil installeren. Onder in de offshorereus is de enorme machinekamer. Ingenieur Bram Post schetst daar aan de hand van een aan de muur geplakte tekening de techniek van de reactorplannen. “Het is helemaal niet nieuw'”, zegt Post. “Het zijn allemaal systemen die in de jaren 70 zijn ontwikkeld en die we combineren en toepassen op een schip.” De reactor zorgt voor energie die via een wisselaar naar een stoomturbine gaat. Die turbine wekt elektriciteit op en drijft de twaalf schroeven aan. De Pioneering Spirit kan op deze manier zonder te tanken zes tot acht jaar varen en grote platforms in zijn geheel optillen. Het gaat om een hoge temperatuur gasgekoelde reactor die eerder al in Duitsland, China en de Verenigde Staten is gebouwd. In samenwerking met onder meer de Technische Universiteit Delft en NRG Pallas in Petten wordt het systeem geschikt gemaakt voor de zeescheepvaart. De reactor is veilig omdat die zichzelf uitschakelt als er iets mis is, zegt Post. De reactor heeft hierdoor veel minder risico’s dan de reactoren aan boord van oorlogsschepen. “De reactor willen we zo ontwerpen dat we geen wetenschappers aan boord nodig hebben.” Mocht de reactor uitvallen dan kan het schip terugvallen op dieselmotoren. Allseas werkt samen met Lloyd’s Register in Londen, de overheid en de nucleaire toezichthouder (ANVS) aan vergunningen voor de reactor. Voor het nucleaire afval is er overleg met de Centrale Opslag voor Radioactief Afval (COVRA) in Zeeland. Het tijdsschema is ambitieus, erkent Stephanie Heerema. “Aan land weet de Autoriteit voor Nucleaire Veiligheid wat ze moet doen, maar op zee is dat minder bekend. Zeker voor internationale wateren is de regelgeving nog niet klaar.” In 2032 moet het eerste schip met een kernreactor gaan varen. Het offshore bedrijf is ervan overtuigd dat het een kernreactor kan bouwen, maar voor de vergunningen is het afhankelijk van de autoriteiten. “Er zijn zeker uitdagingen en die kunnen leiden tot vertraging, maar in principe gaan wij ervan uit dat dit gaat lukken.”
Boot in vlammen opgegaan in Den Bosch
Boot volledig uitgebrand aan de Buitendijk
Een boot is zondagavond aan de Buitendijk in Den Bosch volledig uitgebrand. Dit gebeurde rond halftien. Toen de brandweer aankwam, stond de boot al volledig in lichterlaaie. Ondanks dat de brandweer het vuur snel onder controle kreeg, was de boot niet meer te redden. De boot die ernaast lag heeft door de hitte flinke schade opgelopen. De oorzaak van de brand is nog niet bekend, maar omwonenden geven aan dat de boten misschien door zwervers worden gebruikt. De politie is een onderzoek gestart.
Chileense presidentsverkiezingen: Communist versus uiterst-rechts in tweede ronde
De uitslagen van de eerste ronde van de Chileense presidentsverkiezingen laten een spannende strijd zien tussen twee uitersten. Volgens de exitpolls gaat de communistische kandidaat Jeanette Jara aan kop, maar wordt ze op de hielen gezeten door de uiterst rechtse kandidaat José Antonio Kast.
Omdat geen van beiden een meerderheid heeft weten te behalen, moeten ze het in een tweede ronde tegen elkaar opnemen. De huidige president Gabriel Boric heeft al bevestigd dat Jara en Kast doorstromen naar de volgende stemronde.
Met meer dan 90% van de stemmen geteld, staat de 51-jarige Jara op 26,7% van de stemmen, terwijl de 59-jarige Kast 24,1% heeft behaald. Dit was trouwens de eerste keer dat er in Chili stemplicht gold, waardoor ruim 15 miljoen Chilenen hun stem moesten uitbrengen.
Andere kandidaten zoals de centrumrechtse Evelyn Matthei en de reactionaire Johannes Kaiser hebben niet genoeg stemmen gehaald om door te gaan.
Over de kandidaten
Jeanette Jara (51) is advocaat en was eerder minister van Arbeid in de regering van Boric. Ze komt uit de Communistische Partij van Chili en is de kandidaat van een coalitie van vooral linkse regeringspartijen.
Haar tegenstander José Antonio Kast (59) is de oprichter van de Republikeinse Partij en deed al twee keer eerder mee aan de presidentsverkiezingen. Hij staat bekend als ultraconservatief en is tegen het homohuwelijk en abortus. Kast wordt vaak vergeleken met de Amerikaanse president Trump, vooral door zijn campagnebeloftes. Hij wil het bendegeweld aanpakken, “illegale migranten deporteren” en een hoge muur aan de grens bouwen.
