Recent Nieuws woensdag 05 november, 2025 07:40
De Achterhoek op de erfgoedlijst? Normaal wordt voorgedragen!
Zet die bierpull maar alvast klaar: de fanclub van Normaal heeft zijn geliefde band voorgedragen voor de lijst met Nederlands immaterieel erfgoed. RTV Oost schrijft dat de geestelijk vaders van het plan vinden dat Bennie Jolink en zijn mannen niet alleen keiharde hits maken, maar ook een volksbeweging op gang hebben gebruid. Vier generaties Achterhoekers (en daarbuiten) juhlen nog steeds ‘Oerend hard!’ mee en dat noemen ze dan een ‘emancipatie’ van het platteland. Het komt hèm deze lente precies 50 jaar geleden dat een groepje boerenzonen voor het eerst optrad – tijd om dat te vieren én te eren.
Van drie akkoorden tot drie woorden cultuurgoed
Glunderkoek, høken, daldeejen – als dat geen woordenschat is, weten wij het ook niet. Volgens kenner (en boekenschrijver) Dolf Ruesink uit Haaksbergen is Normaal méér dan muziek alleen. De kreten, het gooien met stro en bierpul-blauw door de tent: dat hoort er allemaal bij. “En als die gebruiken telkens weer doorgegeven worden aan jonkies, krijgt het pas échte waarde”, zegt hij tegen RTV Oost. De Anhangerschap – 2000 leden groot – droeg Ruesinks idee naar het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN). Nu is het wachten op het groene licht van de commissie.
Bennie zelf? Vooral ‘chapeau!’
Tijdens een jubileumconcert in Lochem (dé plek van de allereerste show in 1975) liet zanger Bennie Jolink zich positief uit. “Gewoon mooi dat mensen dat zo vinden, hoor ik zeggen”, aldus de RTV-microfoon. Een stilzitten doet hij niet; een levensgroot bronzen beeld staat ondertussen al in Hummelo, zijn geboortedorp. Met die pose – die herkenbare armen in de lucht – zie je meteen wie met méér dan gitaren geschiedenis schrijft.
Waarom zo’n lijst eigenlijk?
De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland lijkt een stuk langer dan de wachttijd bij een Normaal-optreden. Fierljeppen, bloemencorso’s, piraatjes, rauwe worstenbroodjes, zomercarnaval… de hele boel staat erop om te beschermen en door te geven. Moet Normaal daar nu tussen? Ruesink knikt en wijst op het streektaal, het provinciale zelfbewustzijn én de eeuwige overdracht naar nieuwe feestneuzen. Mocht de band het haalt, komt er straks ook een feestje. Maar eerst: afwachten of de commissie ‘daldeejen!’ als officieel Nederlands erfgoed erkent.
Waarom mensen die afslankspuiten gebruiken helemaal geen ‘luie losers’ zijn
“Ik heb echt getwijfeld of ik dit op moest schrijven. Het voelt bijna alsof ik een geheim moet bekennen waar iedereen boos om wordt”, schreef Angela de Jong laatst in haar column. Ze gooide meteen de deur open: “Ja, ik gebruik ook zo’n injectie in mijn been. Tien kilo eraf is al jaren niet gelukt, dus ik probeer dit nou maar.” Het woordje ‘luie losers’ dat ze erbij zei, schoot in het verkeerde keelgat bij veel mensen die net als zij dagelijks strijden tegen de kilo’s.
Een fabel die echt kapot moet
Natasja Wijling vindt die uitspraak echt schadelijk. “Angela herhaalt waarmee wij al zo lang rondlopen: dat dik=zelfgekozen en dat afslankspuiten een uitvlucht zijn. Vetcellen hebben een geheugen, dus je lichaam duwt je keihard terug naar je oude gewicht. Dat kun je van binnenuit niet eens tegenhouden.” Internist Liesbeth van Rossum van het Erasmus MC beaamt dat: “Hersenen en vetweefsel ‘onthouden’ je vorige vetpercentage. Daarom krijg je het beruchte jojo-effect: vallen + weer aankomen.”
Gewoon blijven eten, dacht je?
Veel mensen met obesitas kampen met ‘food noise’: voortdurend denken aan eten ook al ben je net klaar. “Je hoort net je boterham op en twintig minuten later denk je al aan koffie met iets lekkers. Je moet twee keer per dag een knop omzetten”, legt Van Rossum uit. Waar overgewicht daadwerkelijk een ontstekingsziekte is gaat hand in hand met een 24/7 stemmetje dat om snoep schreeuwt.
Dagboek van Eva en Natasja – hun persoonlijke verhalen
Natasja vocht al vanaf haar tiende tegen overgewicht. “In 2017 liet ik mijn maag verkleinen en viel ik bijna 50 kg af. Maar in de zomer van 2024 stond ik alweer op 101 kg.” Schuldgevoel knaagde toen het moment kwam om hulp te vragen van een arts. “Want als jij keihard hebt geprobeerd en voor de zoveelste keer mislukt bent… dan denk je: ik ben dom en lui.”
Eva trouwde twee jaar geleden Mounjaro aan na een levenslange cyclus van Weight Watchers, Sonja Bakker, crashdiëten en zelfs drie jaar personal trainer-goeroes. “Ik betaal 350 euro per maand voor die spuit, helemaal uit eigen zak. Het is mijn investering om gezond oud te worden en mijn dochter groot te zien worden. Het is absoluut geen sneltruc.”
Sporten? Natuurlijk!
De stomme redenering ‘je zit lekker op je reet en de kilo’s vliegen er wel af’ klopt dus niet. De gebruikers bewegen gemiddeld 5 x 50 minuten per week én plannen twee krachttrainingen in. “Je moet blijven bewegen om dat jojo-effect te knijpen”, zegt Van Rossum kort. Eva haalt haar gymklas erbij voor krachtoefeningen en deelt verder kleine, gezonde maaltijden. Natasja wandelt, zwemt en traint haar spieren via juiste uitdroging vermijden en zorgt dat ze langzaam opbouwt om blessures te voorkomen.
Het ijzer komt uit jezelf – en dat doet pijn
Wat beiden het meeste willen kwijtraken, is dat gevoel van schaamte als je opnieuw bij een arts aanklopt. “Dat steekt”, zegt Natasja. “Maar het bewijst juist dat we NIET zijn opgegeven. We pakken hulp en blijven strijden.” Eva vult aan: “Ik eet nu kleinere porties, kies voedsel dat mijn lijf daadwerkelijk nodig heeft en blijf zelf trappen. De spuit is gewoon die handhelp achter je fiets – je moet zelf de pedalen rond blijven draaien. De weg is harde werk, geen simpele schakel.”
Conclusie? Afslankmedicatie is géén uitvlucht én géén wondermiddel. Het is een hulpmiddel binnen keihard volgehouden verandering. Gebruikers nemen die sprong opnieuw en ontvangen af en toe dat duwtje in de rug – hoewel ze evenveel, of extra, moeten blijven sporten, letten op voeding en blijven werken aan hun gezondheid binnen en buiten.
Als een aprilse traktatie in november: tot 18 graden en volop zon
Vanochtend scheen het zonnetje een groot deel van de tijd, alhoewel er hier en daar slordige wolkendrollen langs de noordwestelijke helft van het land zweefden. Verder geen spat regen – fijn, toch? De afgelopen nacht bleef het bizar zacht: tussen de 10 en 13 graden. Alleen in Ell, Limburg, kreeg het thermometerparket een korte frisse knipoog en daalde naar 7,1 graden.
Rond lunchtijd tikken we al 13 tot 15 graden aan, met de warmste plekjes wederom in Limburg. De wind is lekker actief uit het zuiden (kracht 3 tot 5) – perfect om de zachte lucht het land in te blazen.
Middag vol najaarszon
Vanmiddag kun je gerust zonnebril en thermoskoffie mee; het blijft droog en er schijnt volop zon, al danst er wat sluierbewolking voor het mooie lichteffect. Noorden 16 graden, zuidoosten piekt naar 18 graden. De Wadden moeten het met zo’n 14 graden doen, terwijl de zuid- tot zuidoostenwind zichzelf nog even flink laat waaien – aan zee zelfs kracht 5.
() Dit is de temperatuur bij jou in de buurt
Vanavond langzaam koeler – maar nog steeds zacht
Vannacht klaren de luchten breed op, met een sliert sluierbewolking als decoratie. Droog blijft het, maar de temperatuur zakt wat verder weg dan vannacht: rond 10 graden aan zee tot een graad of 5 in het oosten. De wind neemt rustig af en blaast zwak tot matig uit het zuidoosten.
Morgen opnieuw een najaarsfilmhoesdag
Morgen krijg je wederom een stralende novemberfilmposter: zonnig met een vleugje sluierbewolking en nul komma nul regen. Ietsjes minder warm dan vandaag, maar nog steeds veel te zacht voor begin november. Denk aan 13 graden boven het Waddengebied en lokaal nog 17 grades in Limburg. De wind luistert duidelijk naar het weekend: zwak tot matig uit het zuidoosten (kracht 2 tot 4).
De rest van de week: rust alom
Vrijdag schijnt regelmatig de zon met hier en daar een kuiltje bewolking. Zaterdag start de ochtend met een flinke kans op mist – de klassieker van novemberochtend. Maar verder blijft het rustig en zacht, zeker voor de tijd van het jaar.
Democraten vegen de vloer aan met Trumps ploeg: “Genoeg van dat bazige gedoe”
Blue wave in Virginia én New Jersey
Sebiet dacht iedereen nog dat Virginia een soort ‘rood walhalla’ was geworden, maar op dinsdag lieten kiezers zien dat ze een andere koers willen. Abigail Spanberger – voor het eerst een vrouwelijke gouverneur in de staat – ruimde tussendoor Glenn Youngkin op. New Jersey deed precies hetzelfde: Mikie Sherrill klopte Jack Ciattarelli en hield de staat blauw. Als dit geen rode loper is naar de tussentijdse verkiezingen van 2026, dan weten we het ook niet meer.
Nieuwe burgemeester New York: een moslim én een doorbraak
Terwijl Trump op zijn telefoon allerlei protesten orkestreerde om “niet die kerel” te kiezen, stond New York op en gaf het de stad haar allereerste moslimburgemeester. Sorry Donald, uw tweets werkten averechts: de straat koos voor inclusiviteit.
Californië zegt ‘doei’ tegen getekende kiesdistricten
Ook aan de westkust knikte men ‘ja’ tegen een grondwetswijziging die gerrymandering flink inperkt. Meerdere commentatoren – waaronder een voormalig stafchef van Barack Obama – spreken openlijk van “een met-afstand-stukje terugslag richting basic fatsoen”.
“Trump stond er niet op, dus daarom verloren we”
Tja, zo reageerde Trump zelf: als hij zelf niet op het stembiljet prijkt én de overheid al een maand dicht is, verliezen zijn kandidaten “logischerwijs”. Het land denkt daar anders over, getuige de klap die hij dinsdag kreeg. En de volgende protestdag – No Kings Day in oktober – staat alweer klaar om hetzelfde signaal te herhalen: geen koning Trump.
EU slaat bijna slag om klimaatdoel 2040: flink minder streng, maar wel een akkoord in zicht
De klimaatministers van alle 27 EU-landen hebben de hele nacht doorgewerkt en – jawel – rond drie uur vannacht hing er ineens een vreemde sfeer van ‘het gaat ons lukken’ in de vergaderzaal. Vandaag schuiven ze nog een keer aan om het laatste zetje te geven, maar tóch lijkt er een gedoekje rond het nieuwe klimaatplan voor 2040 te komen. Spoiler: het wordt een stuk minder pittig dan Eurocommissaris Wopke Hoekstra oorspronkelijk in gedachten had.
90% minder CO₂, maar wel 5% van elders kopen
Klinkt ambitieus, dat “90 procent minder uitstoot in 2040 ten opzichte van 1990”, maar hier komt de slimmigheid: we hoeven die hele 90% helemaal niet zelf te presteren. De EU wil namelijk 5 procent ‘kopen’ in de vorm van koolstofkredieten. Denk aan projecten in Zuid-Amerikaanse regenwouden of elektrische bussen in Azië. Handig in theorie, maar klimaatwetenschappers trekken al een poosje wenkbrauwen op. Die kredieten blijken lang niet altijd betrouwbaar: het effect wordt op papier vaak groter gemaakt dan het in werkelijkheid is. De EU’s eigen kliek deskundigen had daarom al geadviseerd: “zoiets moet niet meetellen voor een 2040-doel”. Luisteren doen ze dus net even anders…
Elk jaar biertje erbij: 2-jaarlijkse check-up
Ook niet echt geruststellend: in het voorstel staat een om-de-twee-jaar-evaluatie ingebouwd. Klinkt bureaucratisch, maar het betekent simpelweg dat het doel kan worden afgezwakt als het – quote – “de Europese concurrentiekracht te hard raakt”. Beste Planning C, voel je je gerust: er kan nog verder worden bijgesteld. En om het af te maken: er blinkt ook de mogelijkheid om nóg een extra “handje van 5 procent” via koolstofkredieten te scoren als de boel spaak loopt. Extra rek dus.
CO₂-boete voor consumenten komt later
Weinliefhebbers hebben nog een beetje tijd: de vergrijzende ETS-2-taks – een soort heffing om iedereen minder fossiele brandstof te doen gebruiken – komt een jaartje later dan voorzien. Ook subtiel uitgesteld dus.
Puinhoop die toch nét een doorbraak kreeg
De voorafgaande dag zag er best grimmig uit. Spanje en Nederland preekten échte ambities, Polen en Italië zagen vooral economische apocalyps, en even leek er ijskoude, eindeloze zwijgmomenten te ontstaan. “Puinhoop”, noemden gespreksverslavers het gemakshalve. Maar om drie uur ‘s nachts viel het kwartje en rondde men met zacht bier en slome knikjes een akkoord van “vooralsnog 90%” en 5% kredieten en zo meer. De druk is groot: volgende week wil Europa met statige glimlach voor de klimaattop in Brazilië aankomen. Zónder concreet doel zou dat een kleine diplomatieke blooper zijn.
De slotronde zit er nu aan te komen. Blijf het ontbijt vasthouden, het kan nog scherpen of wringen. Maar de grote lijn is zichtbaar, en je komende kop koffie kleurt toch al gauw iets groener – althans op papier.
Hoe scholen zélf de boeken gaan maken: “Goedkoper, duurzamer én leerkracht-proof”
Tijd om de boeken zelf in handen te nemen
Steeds meer scholen hebben hun buik vol van dure, snel verouderde lesmethodes. De oplossing? De krachten bundelen. Twaalf scholengroepen zijn al begonnen via de coöperatie Neon zelf boeken te ontwikkelen. Samen goed voor zo’n 70.000 leerlingen. Eind van dit jaar hopen ze 500.000 leerlingen – ruim één op de vijf in het basisonderwijs én de middelbare school – achter zich te hebben staan. Elke deelnemende school betaalt 10 euro per leerling mee om de boeken te maken. Gevolg: lagere kosten, minder afval én inhoud die écht past bij de klas.
Waarom leraren nu juist blij worden
Herken je dat? Een methode die net iets te snel of te traag gaat, opdrachten die nergens op slaan en dan maar weer stapels extra kopietjes. Lerares Duits Vera Stijnman kijkt reikhalzend uit naar het Neon-materiaal. “Je klikt gewoon je eigen tekst of oefening tussen het standaardwerk, en je schuift hoofdstukken in een andere volgorde. Geen omhaal meer met losse printjes.”
Ook Annet Kil (Gooise Scholen Federatie) is lyrisch. “We geven de professionaliteit terug aan de leraar. Toen ik nog voor de klas stond, had ik willen dat dit er al was.”
Van 340 euro naar 30 euro: de rekenkunde
Directeur Marten Blankesteijn, voormalig strateeg bij uitgever Noordhoff, durft de grote belofte: jaarlijks 340 euro per leerling naar slechts 20 à 30 euro. “We willen geen winstoogmerk, dus de boeken blijven betaalbaar én up-to-date.” Leren ze dan af van papier? Absoluut niet. De school kiest zelf of een harde duurzame kaft de deur uitgaat of alles digitaal blijft. Win-win voor het milieu én voor de portemonnee.
Wordt dit niets of gaat het door het plafon?
De traditionele uitgevers keken op van verbazing. Branchevoorzitter Jorien Castelein (MEVW) twijfelt hardop: “Onmogelijk om zo’n lage prijs én hoge kwaliteit te combineren en te blijven onderhouden.” Toch noemde ze het tegelijk “een mooi en ambitieus alternatief”.
Scholenmiddelenman Niek Bootsma van Quadraam laat zich niet uit het veld slaan. “Deze vlieger gaat echt opstijgen. Het is zoveel logischer dat leraren zelf meeschrijven.” De eerste echte boeken – beginnend met Nederlands en wiskunde – moeten over ongeveer twee jaar op de lessenaar liggen.
Niet opleggen, maar meedragen
De GSF hanteert een gouden regel: docenten kiezen straks vrijwel of ze Neo-materiaal gebruiken. Annet Kil: “Je moet hiermee verleiden, niet verplichten. Alleen dan slaat het aan.” De komende maanden krijgt de coöperatie extra handen: er worden schrijvers, vormgevers én didactische experts aangetrokken.
Voor Vera Stijnman zal het niet snel genoeg kunnen gaan: “Ik wil meteen aan de slag met die flexibele methode. Eindelijk geen duurdere werkboeken die al na één jaar in de papierbak belanden!”
