Recent Nieuws woensdag 15 oktober, 2025 20:27
Is de AI-koorts een tijdbom die elk moment kan afgaan?
Beursrecords gebroken, overuren gemaakt bij techbedrijven en investeringen als water uit een brandspuit — het lijkt wel alsof de hele wereld is doorgeslagen voor kunstmatige intelligentie. Overal hoor je erover: ChatGPT, slimme chips, datacenters zo groot als steden. Beleggers gooien geld naar bedrijven toe alsof het niks kost. Maar stel nu eens… dat dit allemaal veel meer geluid dan muziek is? Zou die gigantische hype rond AI eigenlijk gewoon een opgeblazen bubbel zijn die elk moment kan knappen?
Vooral de grote techreuzen zitten in hun nopjes. Microsoft, Google, Meta — ze groeien als kool. Maar niemand scoort zo hard als Nvidia, de chipmaker die ineens centraal staat in de AI-revolutie. Hun aandelen zijn in amper drie jaar tienvoudig gestegen. Ja, je leest het goed: tienvoudig. Van een marktwaarde van 400 miljard dollar naar maar liefst 4000 miljard. Dat is méér dan de economie van meerdere grote Europese landen samen. En dan hebben we het nog niet eens over de deals die gesloten worden. Nvidia kondigde onlangs aan om 100 miljard dollar te pompen in OpenAI, de makers van ChatGPT. Terwijl overheden elkaar proberen te overtreffen met beloften van subsidies en snel internet, wordt er wereldwijd flink geïnvesteerd in nieuwe datacenters.
Maar hé, even rustig aan. Want hoe mooi al die cijfers ook klinken, er klinken steeds vaker alarmbellen. Jelle Zuidema, hoogleraar explainable AI aan de Universiteit van Amsterdam, is niet onder de indruk van alle bravoure. “Al die bedrijven die nu miljarden los kunnen trekken met mooie verhalen over de toekomst van AI, laten vaak de lastige details achterwege,” zegt hij. “Het klinkt allemaal zo zeker: ‘De volgende generatie AI is superieur!’ Maar ik vraag me gewoon af of dat echt waar is.” Volgens hem wordt er te veel beloofd zonder dat er altijd bewijs is voor wat er komt.
En dan komt het échte gevaar: als beleggers gaan twijfelen. Als blijkt dat AI langzamer werkt dan gedacht, of dat de productiviteitswinst uitblijft, dan kan dat snel omslaan. Gisteren waarschuwde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) nog dat de huidige koorts erg veel weg heeft van de internetbubbel rond 2000. Toen geloofden mensen fanatiek in het web, investeerden alles wat ze hadden — soms zelfs via leningen — in startende internetbedrijfjes. Toen het enthousiasme verdween, kelderden de koersen. Het leidde tot een crash en een wereldwijde economische dip.
Kan dat nu weer gebeuren? Zuidema denkt dat het best mogelijk is. “Ik zou niet verbaasd zijn als die bubbel op een gegeven moment barst. Er blijven misschien een paar grote spelers over, maar al dat geld dat nu massaal in AI gestoken wordt? Een groot deel daarvan zou best afgeschreven kunnen worden.”
Toch is het niet helemaal hetzelfde verhaal als in de jaren negentig. De hoofdeconoom van het IMF, Pierre-Olivier Gourinchas, denkt dat een eventuele klap minder hard zal zijn dan toen. En economen van Goldman Sachs zien juist belangrijke verschillen. Zo is er nu geen wildgroei aan kleine, onbewezen startups die mee willen liften op de hype. Nee, de investeringen gaan vooral naar grote, solide bedrijven zoals Google, Meta en OpenAI. En die presteren ook echt goed — behalve OpenAI dan, dat nog niet winstgevend is, maar gelukkig niet beursgenoteerd en dus privaat gefinancierd.
Uiteindelijk blijft het raadsel: is het nou een echte revolutie of gewoon een megahype? Het antwoord krijgen we pas achteraf. Want zoals het gaat met bubbels: je weet pas dat het er eentje was als hij knapt.
Gestrest of vermoeid? Misschien is een tripje naar Zweden precies wat je nodig hebt
Heb je het gevoel dat je constant op tilt staat, geen energie meer hebt of gewoon helemaal uitgeput raakt van het dagelijks leven? Nou, er komt een behoorlijk frisse suggestie uit Zweden: misschien is het tijd voor een doktersrecept… in de vorm van een vliegticket.
In een stoere nieuwe campagne van Visit Sweden – de organisatie achter Zweedse toerisme – wordt beweerd dat een bezoek aan Zweden letterlijk goed voor je gezondheid kan zijn. Ja, je leest het goed: stress, lichte angstklachten, vermoeidheid of milde depressieve gevoelens? Dan zou een reisje naar het land van elanden, meren en midzomernachten zelfs als medicijn kunnen werken.
In een professionele video zie je een vrouw in een witte jas, met stethoscoop om haar nek, serieus vragen: “Wist je dat Zweden het eerste land ter wereld is waar artsen een reis kunnen voorschrijven?” Het klinkt als satire, maar er zit best wat meer achter.
De campagne heet ‘The Swedish Prescription’, en hoewel Zweden natuurlijk niet echt officieel op doktersrecepten staat, is het idee wel bedoeld om aandacht te trekken voor de positieve effecten van de Zweedse natuur en levenswijze. Op de website kun je zelfs een leuk ‘doktersbriefje’ downloaden – voor zowel patiënten als artsen – compleet met medische look & feel.
Wat maakt Zweden dan zo gezond? Volgens de campagne is het een mix van factoren: schone lucht, rust, eindeloze bossen, kristalheldere meren, en natuurlijk het beroemde fika (het dagelijkse koffiepauzetje met iets lekkers). Maar ook dingen als fietsen, wandelen, wildplukken van bessen en paddenstoelen, en gewoon even niks doen in de natuur worden genoemd als echte moodboosters.
Steve Robertshaw, pr-manager van Visit Sweden, legt uit tegen de BBC: “We leven in een tijd vol drukte en onrust. Veel mensen worstelen met stress en mentale belasting. Met deze campagne willen we laten zien dat de Zweedse natuur en levensstijl, onderbouwd met wetenschappelijk onderzoek, echt een rol kunnen spelen in zorg en herstel.”
En ja, ze hebben het niet zomaar verzonnen. De claims zijn geverifieerd door het gerenommeerde Karolinska Instituut, en er is samengewerkt met medische experts uit verschillende landen. Er zijn zelfs studies ingezet die aantonen dat tijd in de natuur helpt bij stressvermindering, beter slapen en een sterker immuunsysteem.
Huisarts Tamara Derks vindt de campagne “briljant bedacht”. “Er zit absoluut een kern van waarheid in”, zegt ze. “Natuur én ontspanning zijn twee dingen die hard bewezen zijn voor een gezonde leefstijl. We zijn als mens nu eenmaal niet gemaakt om de hele dag binnen te zitten achter een scherm. Tijd in de natuur geeft je lichaam en geest een flinke boost.”
Ze wijst er wel op dat veel van de activiteiten die in het ‘doktersbriefje’ staan – zoals stilte, sauna, fika en boswandelingen – ook hier in Nederland prima te doen zijn. “Als Zweden je aanspreekt: ga gerust. Maar je hoeft niet per se tot in Scandinavië te reizen voor frisse lucht en rust. Onze bossen, duinen en fietspaden doen het ook prima.”
Eén ding blijft wel onduidelijk: hoe lang moet je eigenlijk in Zweden zijn om de gezondheidseffecten te voelen? Dat zegt de campagne niet. En daar ligt volgens Derks ook de crux. “Je kunt niet leven van vakantie naar vakantie. Belangrijk is dat je de rust en balans die je daar ervaart, probeert mee te nemen in je dagelijks leven. Anders val je snel terug in oude patronen zodra je weer thuis bent.”
Dus, gestrest of uitgeput? Een tripje naar Zweden lijkt misschien wat overdreven – maar wie weet helpt die gedachte alvast om even te glimlachen. En dat is natuurlijk ook al een begin.
Glazen Koets op de Veiling: Voor een Klein Fortuintje Koninklijk Rijden?
Ooit gedroomd van een echte glazen koets om als ware prinses of prins door het dorp te rijden? Nou, je droom kan nu uitkomen – en dat voor maar een paar euro’s. Johan Vlemmix, bekend als Nederland’s grootste oranjeliefhebber, zet zijn opvallende replica van de koninklijke glazen koets te koop. Voor slechts 1500 euro kun je hem komen ophalen, inclusief bijpassend houten paard (ja, echt waar).
Met een zwaar hart neemt Johan afscheid van zijn troetelproject. “Het doet pijn in mijn hart, maar de koets heeft gewoon geen plek meer bij mij. Hij is te hoog, past nergens binnen. Liever maak ik iemand anders blij dan dat hij hier stof gaat verzamelen.”
Deze unieke creatie was vorig jaar al eens in het nieuws. Speciaal voor Koningsdag bouwde Johan namelijk een gouden poepdoos in de koets – met de hoop dat een lid van het koningshuis erin zou gaan zitten. Helaas mocht hij met zijn creatie niet eens in de buurt van de officiële optocht komen. Pech gehad, koninklijk moment gemist.
Momenteel staat de koets te pronken op het terrein van de voormalige sterrenwacht in Hoeven. En hoewel het een decorstuk lijkt, is het nog altijd echt rijdend: de originele trekstangen zitten er nog aan. “Het is een absolute blikvanger”, zegt Johan trots. “Perfect voor carnaval, bruiloften, themafeestjes of zelfs als sfeervolle theekoets in je tuin. Als er maar weer leven in komt.”
En wie weet… mocht het koninklijk huis ooit een reservekoets nodig hebben, dan weet Johan wel raad: “Bel me gerust, ik reken ze een speciale vorstelijke korting!”
Zware brand in Bangladesh: minstens zestien doden in kledingfabriek
Gisteren heeft een heftige brand in een kledingfabriek in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh, helaas geleid tot het overlijden van minstens zestien mensen. De situatie was zo ernstig dat de lichamen van de slachtoffers zwaar verbrand raakten. Volgens de lokale brandweer is het daarom nodig om DNA-tests uit te voeren om de identiteit van de overledenen vast te stellen – iets wat door diverse Bengaalse media wordt gemeld.
Naast de dodelijke slachtoffers raakten ook drie mensen zwaargewond. Zij zijn overgebracht naar het nationale brandwondencentrum van Bangladesh voor behandeling. Brandweercommandant Mohammad Tajul gaf aan dat de lichamen werden aangetroffen op de tweede en derde verdieping van het gebouw. Uit voorlopig onderzoek blijkt dat de werknemers mogelijk geen kans hadden om te ontsnappen, omdat een traliedeur die naar het dak leidde op slot zat. Dat zou hun reddingsroute hebben afgesneden.
Er zou bovendien een chemische explosie hebben plaatsgevonden, waarbij giftige gassen vrijkwamen. Die gassen zorgden ervoor dat mensen bewusteloos raakten en niet meer konden vluchten. De brand brak gisterenochtend uit in een magazijn waar chemicaliën werden opgeslagen, binnen de fabriek in Dhaka. Rond 11.45 uur lokale tijd kwamen de eerste meldingen binnen bij de brandweer. Het blussen duurde de hele dag door en pas in de avond kon het vuur worden onder controle gekregen. In totaal werden twaalf brandweerwagens ingezet om het inferno te stoppen.
Volgens ooggetuigen die met de BBC spraken, stond het magazijn vol met gevaarlijke stoffen zoals bleekpoeder, plastic en waterstofperoxide – materialen die vaak worden gebruikt bij het verven of bleken van kleding. Helaas had de fabriek zelfs geen geldig brandveiligheidsplan, zo stelt commandant Tajul. Dat maakt de situatie nog tragischer.
Bangladesh telt na China de grootste kledingindustrie ter wereld. Ongeveer 4 miljoen mensen werken erin, waarvan vooral vrouwen. Maar er is ook een donkere kant: kinderarbeid blijft een probleem. Unicef schat dat zo’n 1,7 miljoen kinderen tussen de 5 en 17 jaar in deze sector werkzaam zijn. Of er ook kinderen bij de slachtoffers zaten, is nog niet bekend.
Buiten de fabriek verzamelden zich gisteren bezorgde familieleden, op zoek naar dierbaren die mogelijk binnen werkten. Een vader, wiens dochter er misschien werkte, vertelde aan Reuters: “Zodra ik hoorde van de brand, rende ik er direct heen. Maar ik heb haar nog steeds niet gevonden. Ik wil gewoon mijn dochter terug.”
Sinds 2013 bestaat er een internationaal akkoord – het zogeheten Bangladesh-akkoord – dat veiligheidsnormen in textielfabrieken moet garanderen. Dit akkoord werd in november 2023 met zes jaar verlengd. Het is een juridisch bindende overeenkomst tussen modebedrijven en vakbonden, waarin staat dat fabrieken regelmatig onafhankelijk geïnspecteerd moeten worden. Denk aan nooduitgangen, brandblussers en de mogelijkheid voor werknemers om werk te weigeren als het onveilig is. Toch lijkt de getroffen fabriek niet aangesloten te zijn bij dit akkoord, laat de organisatie achter het initiatief weten aan de NOS. Ook is nog niet duidelijk voor welke merken hier kleding werd gemaakt.
Belgische supermarkten gaan over op AI-muziek – en dat roept veel vragen op
Je kent het wel: je loopt door de supermarkt, terwijl er zachtjes een of ander popliedje uit de speakers komt. Maar wat als die muziek niet meer van echte artiesten komt, maar helemaal gemaakt is door een computer? In België is dat nu werkelijkheid – of op zijn minst in de maak.
Carrefour, de grote Franse supermarktketen met zo’n 700 winkels in België, experimenteert momenteel met kunstmatig intelligente muziek. De bedoeling? Over een paar jaar alleen nog maar AI-gemaakte nummers draaien in hun filialen. Het doel is duidelijk: geld besparen. Want laten we eerlijk zijn, muziek in de winkel heeft prijs. In Nederland bijvoorbeeld kan het al snel honderden euro’s per filiaal per jaar kosten, afhankelijk van hoe groot de zaak is.
Maar daar waar de winkels juichen, kijken artiesten somber vooruit. Sabam, de Belgische auteursrechtenvereniging, ziet rode vlaggen. Volgens Steven Desloovere, hoofd Muziek bij Sabam, is het onderzoek duidelijk: tussen de 25 en 28 procent van de inkomsten van songwriters komt uit muziek die in openbare ruimtes wordt gespeeld. Als winkels overstappen op rechtenvrije AI-muziek, dan verdwijnt dat inkomen gewoon. En dat noemt hij ‘dramatisch’ voor Belgische muzikanten.
De klus om deze nepmuziek te maken is toegewezen aan bedrijf M-Cube. Zij leveren ‘op maat gemaakte’ tracks die zelfs kunnen aansluiten op acties in de winkel – denk aan feestelijke tonen tijdens de kerstcampagne of zomerse vibes bij de barbecue-actie. Alles perfect afgestemd, zonder dat er één mens een noot hoeft te spelen.
Toch blijven er ethische vragen hangen. De woordvoerder van Sadam, een organisatie die artiesten vertegenwoordigt, stelt dat veel AI-modellen worden getraind op bestaande muziek van echte artiesten. “Als die werken worden gebruikt om AI te voeden, dan moeten die artiesten daar ook voor worden betaald,” zegt hij. Maar daarvoor moet wel duidelijk zijn hoe die AI precies werkt – en dat gebrek aan transparantie is nu juist het probleem.
Goed nieuws voor wie het lief vindt horen: in Nederland is dit fenomeen nog nergens te bekennen. Albert Heijn laat weten dat er geen plannen zijn om over te stappen op AI-muziek. Voorlopig blijft dus de playlist gevuld met echte hits van echte artiesten.
Mpanzu Bamenga: Hoe negatieve uitspraken over asielzoekers hem juist aandrijven
Asielmigratie? Dat is al jaren het meest gevoelige onderwerp in de Nederlandse politiek. Maar hoe voelt dat nou echt als je zelf ooit asielzoeker was – en nu in de Tweede Kamer zit? Voor Mpanzu Bamenga uit Eindhoven is dat geen abstracte discussie. Hij kent het van binnenuit. Als kind vluchtte hij samen met zijn moeder uit wat nu Congo is. Dertien jaar lang wachtte hij op een verblijfsvergunning. Nu zit hij namens D66 in de Tweede Kamer, en hoort hij regelmatig harde, negatieve dingen over asielzoekers. Maar in plaats van hem neer te drukken, geeft dat hem extra stof tot nadenken – en vooral: motivatie.
“Ik word er alleen maar door aangespoord”, zegt Bamenga. “Ik sta voor een ander beeld van Nederland. Een inclusief Nederland.” Hij is de vierde gast in Brabant Kiest de Podcast, waarin Arjo Kraak en Ilse Schoenmakers gesprekken voeren met bekende politici, vaak met Brabantse roots. Ze duiken diep in hun motieven, idealen en hun visie op de verkiezingen van 29 oktober. Bamenga staat opnieuw op de lijst voor D66, dit keer op plek 10.
Zijn reden om in de politiek te stappen? Onrecht aanpakken. Punt uit. “Ik heb ongelijkheid van dichtbij meegemaakt”, vertelt hij. “Als kind vroeg ik me altijd af: waarom ben ik anders? Waarom mogen wij wel naar school, maar niet op vakantie of werken? Waarom moeten we elke week bij de politie langs? En waarom hebben we zo weinig geld?”
Toch vond hij zijn weg. En daar is hij dankbaar voor. “Omdat er mensen waren die me een kans gaven”, benadrukt hij. Zo zocht hij ooit een stageplek, maar zonder papieren was dat officieel eigenlijk onmogelijk. Toch durfde hij binnen te lopen bij jongerencentrum Dynamo in Eindhoven. En daar kreeg hij die slag. “Ze zagen iets in mij. Gaven me ruimte. Die kans ben ik nooit vergeten.”
En dat blijkt. Vorige week presenteerde hij daar precies zijn boek: Dromen van mijn zus. Daarin vertelt hij hoe hij als immigrant zijn plek vond in Nederland – maar ook hoe zwaar dat soms was.
Een keerpunt? Dat was in 2018, toen hij samen met anderen op Eindhoven Airport werd apart gehouden door de marechaussee – duidelijk op basis van huidskleur. “Alle blanke passagiers mochten gewoon doorlopen. Wij niet. Ik voelde me vernederd.” Op dat moment was hij al jurist. En hij besloot: hier laat ik het niet bij.
Na vijf jaar juridische strijd kreeg hij gelijk: etnisch profileren is discriminatie, en dat mag volgens de grondwet niet. Maar wet of niet, het gebeurt nog steeds. Daarom heeft Bamenga de afgelopen twee jaar gewerkt aan een wetsvoorstel om etnisch profileren officieel te verbieden. “Het staat al in de grondwet, maar toch gebeurt het. Denk maar aan de toeslagenaffaire. Het maakt me woedend als mensen worden gereduceerd tot hun uiterlijk of huidskleur.”
