Recent Nieuws dinsdag 16 december, 2025 20:26
Podcast De Dag: Het geld van Rusland dat vastzit in Europa
Europa staat voor een mega-beslissing. Het gaat over meer dan 200 miljard euro aan Russisch geld dat is bevroren sinds de inval in Oekraïne. Het meeste van dat geld ligt bij Euroclear in België, een belangrijke speler in de financiële wereld. Het plan? Dat bevroren kapitaal gebruiken als onderpand voor een enorme, renteloze lening aan Oekraïne, zonder het geld officieel in beslag te nemen. Maar mag dat zomaar? En wat zijn de gevaren?
België maakt zich zorgen. Over mogelijke rechtszaken vanuit Moskou en over de vraag of landen hun geld nog wel veilig vinden in Europa. Rusland heeft al een claim van 195 miljard euro tegen Euroclear ingediend. Aan de ene kant is het argument helder: Oekraïne heeft het geld keihard nodig en Rusland is verantwoordelijk voor de oorlogsschade. Aan de andere kant zijn er zorgen over een gevaarlijk precedent. Wat als andere landen dit later ook gaan doen?
In deze podcast duiken we in het verhaal achter deze tegoeden. Waar komt al dat geld vandaan? Waarom ligt zoveel daarvan in België? En wat wil de EU er precies mee? We praten erover met sanctierechtadvocaat Heleen op de Linden en EU-correspondent Kysia Hekster. De grote vraag is: helpt Europa Oekraïne hiermee echt vooruit, of brengt het onze eigen rechtsorde en financiële betrouwbaarheid in gevaar?
Een kerststalverzameling om je ogen uit te kijken
Kees Thijssen uit Boxmeer heeft een hobby die je gerust uniek mag noemen: hij verzamelt kerststallen. En niet zo’n beetje ook! Zijn collectie is inmiddels uitgegroeid tot meer dan 3000 stuks. Sinds deze week kun je een flink deel daarvan, zo’n 700, bewonderen in de Basiliek van Boxmeer.
Zoiets opbouwen is geen klusje voor even. De voorbereidingen beginnen dan ook zo’n maand van tevoren. “Het is een monnikenwerk,” vertelt Kees. “Ik krijg gelukkig hulp van achttien vrijwilligers.”
Zijn stalletjes komen echt van over de hele wereld. “Als ik het goed heb bijgehouden, uit 119 landen! Ik heb veel bedevaarten gedaan en nam dan altijd een kerststalletje mee.” Het pronkstuk dit jaar? Een piepklein exemplaar van slechts 2,5 millimeter. “Dat is de allerkleinste die ik heb, misschien wel van de hele wereld. Er hangt een vergrootglas bij, want hij is kleiner dan een luciferkopje. Het is gemaakt onder een sterk vergrootglas met twee pincetjes.”
Het allemaal begon veertig jaar geleden. “Ik was docent in het speciaal onderwijs en zette daar elk jaar een grote kerststal neer. Op een gegeven moment was ik dat zat en vroeg ik aan ouders of zij stalletjes van over de hele wereld hadden.” Hij kreeg er elf. “Ik maakte een grote landkaart en verbond de stalletjes met lintjes aan de landen. Toen het klaar was, mocht ik er twee houden. Zo is het begonnen.”
“Sinds vorige week heb ik er 3002,” voegt de verzamelaar lachend toe. “Mijn vrouw vroeg laatst met Sinterklaas nog wat ik wilde. Ik dacht: waarom vraag je dat nog?” Het antwoord was natuurlijk een kerststalletje.
De collectie is inmiddels zo groot dat alles veilig wordt opgeslagen in de kelder van een nabijgelegen klooster. “Ik krijg er 80 tot 90 per jaar bij. Ik fotografeer ze allemaal en dan gaan ze in dozen naar de kelder.” Daar staan inmiddels 960 dozen. “Het is letterlijk en figuurlijk een heilige plek voor mij. Thuis kunnen ze niet allemaal staan. Ik denk dat mijn vrouw daar ook niet zo blij van wordt.”
En de toekomst? “Mijn dochter wil dit overnemen. Ik hoop dat het nog lang door kan gaan, zodat veel mensen ervan kunnen genieten.” Je kunt zijn collectie nog bekijken tot en met 4 januari, dagelijks van half twee tot half vijf.
Dag 5 Stint-zaak: Verdediging eist vrijspraak voor directeuren
De vijfde dag in de rechtszaak rond de Stint stond volledig in het teken van de verdediging. De advocaten van de twee directeuren kwamen met een krachtig pleidooi: ze willen op alle punten vrijspraak. Het Openbaar Ministerie had eerder celstraffen geëist.
Een noodlottig ongeluk, geen productfout
De verdediging stelt dat het vreselijke ongeluk in Oss een tragisch, maar noodlottig ongeval was, veroorzaakt door een menselijke fout. Ze benadrukken dat uitgebreid onderzoek van het NFI heeft uitgewezen dat een technisch defect aan de Stint kan worden uitgesloten. De motorcontroller werkte goed en de remmen functioneerden naar behoren. Volgens de advocaten blijven er slechts twee scenario’s over: dat de bestuurster te laat remde of per ongeluk gas gaf. “Worden de fabrikanten van fietsen of brommers ook vervolgd als er een ongeluk gebeurt?”, vroeg een van de advocaten.
Kritiek op de rol van de overheid
Een groot deel van het betoog ging over de verantwoordelijkheid van de overheid. De verdediging vindt dat het ministerie jarenlang onduidelijk was over de regels en nauwelijks toezicht hield. “De misleiding lag juist bij de overheid”, zei een advocaat. Ze stelden dat de directeuren alles deden om een veilig product te maken, terwijl de overheid “achterover leunde”. Het falen van de overheid kan volgens hen niet worden afgerekend op twee ondernemers.
Veiligheid stond voorop, geen winstbejag
Tegenover het beeld van het OM van malafide handelaren, schetsten de advocaten een beeld van betrokken ondernemers. Ze wezen op een verklaring van kinderopvangorganisaties die de goede service en meedenkende houding van het bedrijf benadrukten. Het vele aantal servicemeldingen kwam volgens hen niet door technische mankementen, maar doordat het melden laagdrempelig en gratis was. “De veiligheid stond bovenaan”, klonk het.
Geen opzet tot misleiding
Het OM beschuldigt de directeuren onder meer van valsheid in geschrifte, bijvoorbeeld omdat in handleidingen verwezen werd naar richtlijnen die niet van toepassing waren. De verdediging ontkent elke opzet. Ze stelden dat de directeuren juist extra veiligheidsrichtlijnen aanhielden, ook al waren die niet verplicht. Het weghalen van passages uit een handleiding na het ongeluk was volgens hen geen misleiding, maar stond al op een takenlijst. “Ze wilden niemand misleiden.”
Wat gebeurt er nu?
De pleidooien van de verdediging zijn afgerond. De komende dag reageren het Openbaar Ministerie en de verdediging op elkaars verhaal. Daarna is het aan de rechtbank om een uitspraak te doen.
Extra bordje? Dat is extra betalen! Hoe de horeca omgaat met ‘gratis’ service
Stel je voor: een gezellig avondje uit eten. Je bestelt een wijntje, een biertje, een soepje en deelt een steak. Heerlijk! Dan komt de rekening… en daar staat: 5 euro voor een extra bord en bestek. Hoe zou jij reageren?
Horecaondernemer Rob Baltus zette dit scenario – een beetje overdreven – op LinkedIn. Als regiovoorzitter van KHN Noord-Holland wilde hij de discussie starten over die extra kosten. Denk aan broodmandjes, kraanwater of dat extra bordje, zoals een collega uit Venlo deed. “Ik kon niet voorspellen dat die post zo viraal zou gaan”, zegt hij. En dat deed het: meer dan duizend reacties.
Sommigen vinden het onbegrijpelijk. Jaime Donata zegt dat je als gastheer maar één etiquette hebt: je gasten niet extra laten betalen voor een bord. Ook niet als ze een gerecht delen. Henk Schoofs noemt het “geen slim ondernemerschap” en Rob Linssen vindt dat “de horeca helemaal de weg kwijt is”.
Maar lang niet iedereen is het daarmee eens. Veel mensen snappen wel waarom een restaurant extra geld vraagt. De marges zijn klein en het is ook niet helemaal netjes om een tafel voor twee te bezetten terwijl je maar één hoofdgerecht bestelt. “Reken maar iets meer”, schrijft iemand. “Ze hebben een tafel en stoel bezet gehad.”
Onze zuiderburen vielen bijna van hun stoel. Een Vlaming schreef: “Hoe besta je het om één gerecht te bestellen en dat met twee personen op te eten? In Vlaanderen wordt dat geweigerd of word je vriendelijk verzocht te vertrekken.” Toch is de discussie in België niet nieuw. Restauranteigenaar Bart Gils uit Antwerpen rekende ook eens extra voor borden. “Mijn personeelskosten kan ik niet delen”, legt hij uit. “Ik deed het vooral om gasten daar bewust van te maken.”
Volgens Rob Baltus gaat het precies om dat gevoel. De marges zijn zo klein geworden, zegt hij, dat ondernemers dit soort kosten soms wel móéten rekenen. “Gasten moeten zich realiseren dat je betaalt voor de hele beleving. Voor de service, de sfeer.” Het is balanceren, vindt hij. Het druist tegen de natuur van een horecaondernemer in, maar het is soms noodzakelijk.
In het buitenland is dit trouwens niet zo raar. In Frankrijk en Italië vind je vaak ‘couverts’ of ‘coperto’ op de rekening – een toeslag voor het dekken van de tafel. Italië-correspondent Sophie van der Meer legt uit: “Die gewoonte stamt nog uit de middeleeuwen. En het mooie is: in Italië is fooi geven dan weer niet gebruikelijk.”
Supergriep op komst in Nederland? Experts waarschuwen voor mogelijke epidemie
In Engeland slaat de gezondheidsdienst NHS alarm over een flinke griepgolf. Ze hebben het zelfs over een ‘Worst Case Scenario December’. Het aantal mensen dat in het ziekenhuis ligt, is nu al hoger dan in andere jaren rond deze tijd. Vorige week waren er maar liefst 2660 ziekenhuisopnames door griep.
Waarom is deze griep zo actief?
Immunoloog Ger Rijkers legt uit dat griep altijd uit meerdere varianten bestaat. Welke er elk seizoen de baas wordt, is lastig te voorspellen. Het vaccin wordt elk jaar aangepast aan de verwachte variant, maar die voorspelling klopt niet altijd. En dat is nu precies het geval. Het vaccin sluit niet perfect aan op het virus dat nu rondgaat.
Gaat het om een ‘supergriep’?
Het huidige virus is een mutatie van het H3N2-type. Sommigen noemen het de ‘supergriep’, maar dat betekent niet automatisch dat het gevaarlijker is. Wel is het besmettelijker. Volgens griepexpert Ted van Essen hebben minder mensen eerder met dit type kennisgemaakt, waardoor er minder groepsimmuniteit is. Dit leidt op het hele noordelijk halfrond tot meer ziekenhuisopnames. “Mensen lijken er meer vatbaar voor te zijn,” zegt Van Essen.
Hoe hard gaat Nederland het voelen?
Dat is de grote vraag. Van Essen benadrukt dat niemand dat kan voorspellen. Wel is hij duidelijk: “Je kunt er de donder op zeggen dat er weer een griepepidemie komt deze winter.” De afgelopen jaren hadden we alleen tijdens de coronamaatregelen geen griepgolf. Immunoloog Rijkers vult aan: “Deze griep komt ongetwijfeld in Nederland. Virussen trekken zich niks aan van landsgrenzen.”
Wat zijn de risico’s?
Het influenzavirus veroorzaakt griep. Na besmetting duurt het meestal een paar dagen voordat je klachten krijgt, zoals koorts, hoofdpijn en algehele malaise. Bij sommige mensen, vooral ouderen en mensen met een verminderde weerstand, kan het ernstiger verlopen. In Engeland zijn er bijvoorbeeld patiënten met longontsteking. Deze groepen hebben ook een hoger risico op complicaties zoals een hartinfarct.
Is de griepprik nog zinvol?
Absoluut! De vaccinatie biedt nog steeds goede bescherming tegen ernstige ziekte. Van Essen raadt de prik zeker aan voor mensen met hart- of longaandoeningen of een verminderde weerstand. In Nederland krijgen risicogroepen een oproep van de huisarts, en daar wordt volgens Rijkers gelukkig goed gehoor aan gegeven.
Let op met de feestdagen in aantocht!
Rijkers wijst op de komende kerstdagen, als families bij elkaar komen. “Het is een feestje voor het griepvirus,” zegt hij. Oudere familieleden zijn het meest kwetsbaar, terwijl jongeren het virus vaak wel verspreiden. Zijn advies: “Zonder daar al te veel ongerustheid over te willen zaaien: doe voorzichtig zou ik zeggen.”
Kamer eist extra veiligheid voor Joodse gemeenschap na aanslag
Na de vreselijke terreuraanslag in Sydney, waarbij bezoekers van een Joods feest werden aangevallen, is de onrust in Nederland groot. De Tweede Kamer sprak er tijdens het wekelijkse vragenuurtje over en eist nu duidelijke garanties van het kabinet. Kamerleden willen weten wat er wordt gedaan om de Joodse gemeenschap hier te beschermen, zeker omdat de daders gelinkt worden aan terreurgroep IS.
VVD’er Ellian gaf aan dat het veiligheidsgevoel op een dieptepunt is beland. Hij zei dat mensen de afgelopen dagen ontzettend bang zijn en vroeg de minister om de garantie dat alles wordt gedaan voor hun veiligheid. Ellian pleit ervoor om een einde te maken aan de onduidelijkheid over demonstraties bij Joodse plekken. Hij wil niet dat gemeenten per geval beslissen, maar een landelijk verbod.
Hij haalde de demonstratie van afgelopen weekend bij het Amsterdamse Concertgebouw aan. Daar mocht na een kort geding toch een kleine, stille demonstratie plaatsvinden, maar het liep uit de hand met geschreeuw en rookbommen. De politie heeft uiteindelijk 22 mensen opgepakt. Ellian vindt dat de constante sfeer van haat moet stoppen.
Demissionair minister Van Oosten (Justitie en Veiligheid) gaf aan dat een algemeen verbod op dit soort demonstraties juridisch niet zomaar kan. Wel zei hij dat oproepen tot geweld, zoals een pogrom, absoluut onacceptabel zijn en dat daar wetten voor zijn.
Ook JA21-Kamerlid Nanninga was bezorgd. Zij wees op de leus “globalize the intifada”, die op universiteiten en bij demonstraties wordt gebruikt en opriep tot wereldwijd verzet tegen Israël. Ze vroeg zich ook af waarom juist twee journalisten werden meegenomen door de politie tijdens de rellen. De minister zei dat dit incident wordt onderzocht.
Van Oosten beloofde dat er zowel zichtbare als onzichtbare veiligheidsmaatregelen worden getroffen bij Joodse gebouwen en bijeenkomsten. Hij gaat zelf vanavond naar een Chanoeka-viering en benadrukte dat de overheid continu in contact staat met de gemeenschap om te horen wat ze nodig hebben.
BBB-leider Van der Plas vroeg of de overheid wel goed zicht heeft op potentiële aanslagplegers in Nederland. Ze zei dat zelfs landen als Qatar en Saudi-Arabië waarschuwen dat Nederland “te lief” is. Ze pleitte voor een verbod op de Moslimbroederschap. De minister vertrouwt op de uitwisseling van informatie tussen inlichtingendiensten en wees op het hoge dreigingsniveau (niveau 4). Hij kondigde aan dat volgend jaar een wet ingaat waarmee mensen kunnen worden vervolgd voor het verheerlijken van aanslagen, zoals die van Hamas.
Aan de andere kant benadrukten Kamerleden van GL-PvdA en Denk dat kritiek op Israël niet hetzelfde is als antisemitisme. Denk vroeg ook aandacht voor het oppakken van neonazi’s die bijvoorbeeld de Hitlergroet brengen.
Na het vragenuurtje hield de Kamer een moment van stilte voor de slachtoffers van de aanslag in Sydney.
