Recent Nieuws woensdag 12 november, 2025 07:36
De mooiste dag van de week: stralend herfstweer, daarna wordt het nat en frisser
Vanochtend beginnen we met een flinke dosis optimisme van boven: het wordt namelijk vrij helder met mooie opklaringen. Hier en daar zie je wat sluierbewolking passeren, vooral in het westen en noordwesten zit er ook wat dikker bewolkt spul, waardoor de zon daar even moet knokken. Maar geen zorgen – rond de ochtend komt ook daar de zon steeds vaker tevoorschijn. De temperatuur klimt lekker naar 13 graden aan het eind van de ochtend, en de wind komt uit het zuiden: matig landinwaarts, maar aan zee wappert het al vrij krachtig (windkracht 3 tot 5).
Vanmiddag: topdag voor herfstliefhebbers
De middag brengt het absolute hoogtepunt van de week: overal in Nederland kunnen we genieten van prachtig, zonnig herfstweer. Oké, soms schijnt de zon door een laagje sluierwolken heen, alsof je door matglas kijkt, maar dat neemt niets weg van de sfeer. Het blijft lekker zacht voor november, met temperaturen tussen de 13 graden op de Waddeneilanden en zelfs 17 in Limburg. De zuidelijke wind houdt aan, weer matig tot vrij krachtig bij de kust.
Vanavond en vannacht: helder met kans op noorderlicht
Ook ’s avonds en in de nacht blijft het grotendeels helder, met hier en daar wat sluierbewolking. En ja, je leest het goed: net als afgelopen nacht in delen van Limburg is er weer een kans op noorderlicht! Dus als je toevallig wakker bent, misschien even naar buiten gluren. De temperaturen dalen niet veel: rond 11 graden aan zee en ongeveer 8 in het oosten. De wind blijft uit het zuiden komen en is matig, maar op het Waddengebied kan het af en toe behoorlijk waaien (windkracht 5 tot 6).
Morgen: regen trekt binnen vanuit het westen
Morgenochtend begint het nog redelijk zonnig landinwaarts, maar in het westen duikt al snel wat middelbare bewolking op, en in het noordwesten valt zelfs een spatje regen. Verderop blijft het even droog met wat lichte bewolking. In de loop van de dag wordt het echter steeds grijsers vanuit het westen. Tegen de middag breekt er een strook lichte regen of motregen door vanuit het zuidwesten, die diagonaal over het land trekt richting het noordoosten. Alleen in het noordwesten en zuidoosten blijft het op veel plekken droog. De temperatuur loopt nog op tot 13 graden op de Wadden, 15 in het midden en mogelijk 18 in Limburg. De wind draait naar het zuidwesten en neemt langzaam in kracht af, vooral langs de kust.
Daarna: frisser en wisselvallig weer
Na deze periode van relatieve zachte temperaturen schakelen we over naar frisser weer. We gaan het merken aan de thermometer, al is de verdeling van de koudere lucht nog wat onzeker. Vrijdag wordt het bewolkt met langdurige regen, behalve in het zuidoosten waar het grotendeels droog blijft. Temperatuurverschillen zijn groot: van 10 graden in het noorden tot 17 in Limburg. En het weekend? Dan houdt het wisselvallige weer aan, met de meeste regen die waarschijnlijk in het zuiden zal vallen.
Gebruiken we over 30 jaar nog net zoveel fossiele brandstoffen als nu?
Een wereld waarin we in 2050 nog steeds net zoveel olie, steenkool en aardgas verbranden als nu – of juist een toekomst waarin die drie sterk op de schop liggen. Beide scenario’s zijn nog mogelijk, blijkt uit nieuw onderzoek van het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Wat er uiteindelijk gebeurt, hangt vooral af van het klimaatbeleid dat landen de komende jaren gaan voeren.
Het verbranden van fossiele brandstoffen is nu eenmaal de grootste boosdoener achter de opwarming van de aarde. En terwijl bijna alle landen zich deze week op de klimaattop in Belém verdringen om te praten over een ‘routekaart’ voor het terugdringen van olie, gas en steenkool, laat het IEA-rapport zien: we staan op een keerpunt.
De wereld vraagt gewoonweg steeds meer energie. Dat blijkt weer duidelijk uit het rapport van dit jaar. Mensen gebruiken meer dan ooit – niet alleen omdat er meer mensen zijn, maar ook omdat steeds meer mensen een goed inkomen hebben en dus harder tappen aan elektriciteit, verwarming, auto’s en industrie. En ja, die groeiende honger naar energie geldt voor zowel duurzame bronnen (zoals zon- en windenergie) als voor fossiele brandstoffen.
Maar hoe het verder gaat, verschilt per scenario.
Het ‘gewone’ scenario: business as usual
In het basisscenario van het IEA gaat de wereld gewoon door op de huidige koers. En wat blijkt? Fossiele brandstoffen blijven hardnekkig in beeld. Steenkool raakt dan wel langzaam uit de gratie, maar olie en aardgas worden in 2050 zelfs méér gebruikt dan nu. Het eindresultaat? Een aarde die uiteindelijk zo’n 3 graden Celsius warmer wordt. Niet best.
Interessant detail: dit soort scenario had het IEA al in 2020 eigenlijk afgeschaft. Waarom? Omdat ze keer op keer de snelle groei van duurzame energie, vooral zonnepanelen, onderschatten. Maar nu is het scenario plots weer terug. Is dat toeval? Nee, waarschijnlijk niet.
Er ligt namelijk politieke druk op tafel, vooral vanuit de Verenigde Staten. Onder president Trump lijkt Amerika zich volledig te storten op fossiele brandstoffen, terwijl klimaatmaatregelen in de prullenbak verdwijnen. De Republikeinse partij heeft al jaren kritiek op het IEA, met de beschuldiging dat ze “te veel luisteren naar klimaatactivisten” en losstaan van de realiteit.
Chris Wright, de Amerikaanse minister van Energie, noemde eerder dit jaar nog dat sommige IEA-voorspellingen – zoals dat de olievraag al voor 2030 piekt – “totale nonsens” zijn. Volgens hem moet het IEA laten zien dat fossiele brandstoffen nog tientallen jaren een belangrijke rol zullen spelen. En dat is geen gekke wens voor de VS, want zij zijn de grootste exporteur van olie en gas ter wereld. Vooral de export van aardgas lijkt nog jaren te blijven groeien.
Wright liet eroverheen hangen dat de VS anders misschien wel uit het IEA zou stappen. Dus wie weet speelt dat mee. Het IEA zelf zegt niks over invloed van Trump of Amerikaanse politiek. Ze stellen dat het oude scenario weer is opgedoken omdat de energiemarkten stabiel zijn na de coronacrisis en de schok van de Russische oorlog in Oekraïne.
Hoe dan ook: Republikeinse politici in de VS zijn blij. Zij spreken van een terugkeer naar “objectieve analyse, zonder activisme”.
Maar er is ook een andere weg
Toch geeft het rapport ook hoop. Want als je kijkt naar de klimaatplannen die landen écht hebben ingediend, zie je wél een duidelijke daling in het gebruik van fossiele brandstoffen. In zo’n scenario gebruikt de wereld in 2050 véél minder steenkool, en ook iets minder olie en aardgas. Al leidt ook dit pad nog tot een opwarming van 2,5 graden Celsius.
Belangrijk: het IEA baseerde dit scenario op plannen die al concreet zijn. Veel landen waren namelijk te laat met hun nieuwe klimaatvoorstellen voor de top in Belém, dus die zijn niet meegenomen. En of de plannen die er wel zijn ook echt worden uitgevoerd? Daar heerst grote twijfel over – ze zijn immers pas net bedacht.
Wat het rapport wél duidelijk maakt: de kans om de opwarming onder de 1,5 graad Celsius te houden, is vertrokken. Zelfs in het meest optimistische scenario – waarin de wereld in 2050 geen broeikasgassen meer uitstoot – schiet de temperatuur de komende jaren alsnog boven die grens uit.
Kortom: of we in 2050 nog net zoveel fossiele brandstoffen gebruiken als nu, hangt af van keuzes die nú gemaakt worden. En die keuzes worden niet alleen bepaald door wetenschap, maar ook door politiek, economie… en macht.
Eén blikje fris per dag? Dat kan je bloeddruk flink opjagen
Je zou denken: één glaasje fris per dag, wat kan dat nou schelen? Maar onderzoek laat zien dat het wél degelijk uitmaakt. Als je elke dag een portie fructose – de suiker die in frisdrank zit – binnenkrijgt zoals in één blikje fris, dan loop je 29 procent meer risico op hoge bloeddruk. En dat geldt zelfs als je verder gezond leeft.
Hoge bloeddruk is niet zomaar een nummertje op een meetapparaat. Het is een serieuze risicofactor voor hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct of beroerte. Hoe harder je hart moet werken om bloed door je lijf te pompen, hoe meer druk er op je bloedvaten komt. Dat kan leiden tot beschadiging van de vaatwanden, waardoor cholesterol zich daar kan vastzetten. De aders worden dan smaller, en de kans op een acuut incident neemt toe.
Ook je hart zelf krijgt er last van. Door de constante extra inspanning wordt de hartspier dikker en stijver, wat uiteindelijk kan leiden tot hartfalen. En het zijn niet alleen hart en bloedvaten: ook ogen en nieren kunnen schade oplopen als je bloeddruk te lang te hoog blijft.
Toch was er lange tijd discussie over waarom frisdrank zo’n slechte naam heeft. Sommige experts dachten dat het niet aan de fructose lag, maar eerder aan de leefstijl van mensen die veel fris drinken – minder bewegen, ongezonder eten, en zo meer. Maar nieuw onderzoek van het MUMC+ toont aan dat het echt aan de vorm van de suiker ligt.
“Het maakt dus echt uit hoe je fructose binnenkrijgt,” legt Martijn Brouwers, internist en hoogleraar, uit. “Een appel bevat ook fructose, maar die heeft een stuk minder negatieve effecten dan een glas cola. Bij gezonde mensen die fructose via water krijgen – zoals bij gewone frisdrank – zie je alsnog een stijging van de bloeddruk.”
Waarom dat verschil er is? Dat is nog niet helemaal duidelijk, maar er is wel een theorie. Uit eerdere muizenonderzoeken blijkt dat de darmen fructose uit fruit langzamer verwerken. Omdat de spijsvertering traag is, kan een deel van de suiker al in de darmen worden afgebroken. Bij frisdrank daarentegen wordt de fructose snel opgenomen, komt direct in de bloedbaan terecht, en geeft dat blijkbaar een duwtje aan de bloeddruk.
Brouwers’ advies is helder: vermijd frisdrank met suiker. Kies liever voor de light- of zero-varianten – die bevatten geen suiker en lijken geen invloed te hebben op de bloeddruk. Dus als je dorst hebt, pak misschien beter een glas water of spa rood dan een blikje sinas.
Moerdijk verdwijnt, maar mag geen spookdorp worden
Burgemeester Aart-Jan Moerkerke staat pal voor de inwoners van Moerdijk. Het dorp waar hij zelf ook woont, moet over een paar jaar plaatsmaken voor grote industriële ontwikkelingen – maar dat betekent niet dat het leven daar nu al voorbij is. Integendeel: hij wil er alles aan doen om te voorkomen dat Moerdijk een verlaten plek wordt.
“Het mag absoluut geen spookdorp worden”, zegt Moerkerke duidelijk. “We willen dat het hier nog lang goed leefbaar blijft.” Dat geldt ook voor de tijd die rest voordat de huizen worden gesloopt. De gemeente wil bijvoorbeeld de lokale school openhouden en ervoor zorgen dat er geen stilteval ontstaat in het dorp. Er wordt zelfs overwogen om leegstaande huizen tijdelijk te verhuren aan jonge gezinnen. “Zo blijft het dorpsleven pulseren”, legt de burgemeester uit.
Maar het gaat uiteindelijk wel om een enorme ingreep. Tijdens een emotionele bijeenkomst op dinsdagavond werd bevestigd dat Moerdijk met zijn 1130 inwoners geleidelijk zal verdwijnen. De reden? Ruimte maken voor nieuwe energieprojecten, waaronder energiestations die vanaf 2028 gebouwd gaan worden en in 2033 operationeel moeten zijn. Daarvoor is maar liefst 450 hectare nodig – en die komt grotendeels uit het dorp.
Voor Moerkerke, die zelf ook in Moerdijk woont, was het een zware boodschap om te brengen. “Welke kant je ook opgaat, dit raakt mensen diep”, vertelt hij. “Mensen die hier al generaties wonen, of juist pas een huis hebben gekocht… dit is hun thuis. Dat roert natuurlijk enorm.” Ook hij kijkt naar de toekomst: “Wij vroegen onlangs nog: nemen we nou wel of geen nieuwe keuken? Maar vergeleken met wat anderen doormaken, is dat niets.”
De komende tijd gaat de gemeente hard onderhandelen met het Rijk en de provincie. Op 1 december vinden cruciale gesprekken plaats, waarin Moerdijk duidelijke randvoorwaarden stelt. “Geen randvoorwaarden, geen beslissing”, benadrukt de burgemeester. Eén daarvan is dat elke inwoner gegarandeerd een nieuwe woning krijgt die vergelijkbaar is met de huidige. “Het gaat niet alleen om geld of stenen. Mensen moeten een toekomstperspectief krijgen. We willen niet dat iemand met een zak geld op straat wordt gezet.”
Er worden allerlei opties overwogen: afspraken met andere gemeenten voor huurders, of misschien zelfs het bouwen van een nieuw wijkje dat ‘Moerdijk’ heet. “Al dat soort ideeën passeren de revue. We kijken per persoon hoe we dit het beste kunnen regelen.”
Kortom: Moerdijk gaat verdwijnen, maar de gemeente wil er alles aan doen om het dorp tot het einde toe levend te houden – en ervoor zorgen dat niemand in de steek wordt gelaten.
30 Bob Ross-schilderijen gaan onder de hamer – opbrengst gaat naar publieke omroep
Je kent hem vast wel: die kalme stem, het volumineuze haar en de magische manier waarop hij in een paar minuten tijd een idyllisch landschap op doek toverde. Bob Ross, de meest ontspannende schilderleraar ooit, is al jaren dood – maar zijn erfenis leeft harder dan ooit. En nu gaan er zelfs 30 van zijn originele schilderijen onder de hamer.
Waarom? Omdat de Amerikaanse publieke omroep PBS momenteel flink onder druk staat. Het Witte Huis vindt dat de zender te ‘links’ is en heeft daarom besloten om ruim 950 miljoen euro aan subsidies af te halen. Gevolg? Zenders moeten creatief worden om geld binnen te halen. En wat is nou beter dan een veiling vol met werk van iemand die miljoenen mensen elke week tot rust bracht?
De eerste drie schilderijen – gemaakt tussen 1990 en 1993 – zijn al geveild. Gisteren gingen ze weg voor samen ruim 660.000 dollar. Niet slecht voor wat bomen, beekjes, watervallen en pluizige wolken. En dit is pas het begin: in januari volgt een nieuwe ronde met meer kunstwerken van Ross.
Bob Ross Inc., de organisatie die zijn nalatenschap beheert, is degene achter deze veiling. De voorzitter benadrukt dat het doel is om precies datgene te blijven steunen wat Bob zelf altijd deed: inspireren. “We willen zijn erfgoed gebruiken om het medium te helpen dat jarenlang vreugde en creativiteit in huiskamers overal verspreidde.”
Tijdens zijn show The Joy of Painting, die liep van 1983 tot 1994, schilderde Ross honderden werken – vaak live, altijd ontspannen, en altijd met zijn bekende mantra: “There are no mistakes, just happy accidents.” Hij stierf in 1995 op 52-jarige leeftijd aan kanker, maar zijn invloed blijft enorm. Zelfs jonge generaties vinden hem nog geweldig. Zijn YouTube-kanaal telt inmiddels ruim zes miljoen abonnees, en de video’s zijn honderden miljoenen keren bekeken.
Kortom: Bob Ross is misschien weg, maar zijn kalme energie en liefde voor creativiteit blijven leven – en nu ook letterlijk, via deze veiling die helpt om de publieke omroep overeind te houden.
