Recent Nieuws woensdag 29 oktober, 2025 07:40
Live op Verkiezingsdag: Zo blijf je op de hoogte van exitpolls en uitslagen
Bijna alle stembureaus in Nederland gaan open om half acht ’s ochtends. Je kunt online opzoeken waar je kunt stemmen. Stemmen kan tot negen uur ’s avonds. Vergeet vooral je stempas en identiteitsbewijs niet mee te nemen!
Opkomstcijfers gedurende de dag
Onderzoeksbureau Ipsos I&O deelt meerdere keren op verkiezingsdag tussentijdse opkomstcijfers: om 11.00, 14.00, 16.00, 18.00 en 20.00 uur. De belangrijkste cijfers komen om 21.00 uur, wanneer alle landelijke media de Voorlopige Exitpoll bekendmaken.
Hoe werkt de exitpoll?
Om half tien ’s avonds volgt een update van de exitpoll. Onderzoeksbureau Ipsos vraagt kiezers op 65 locaties in Nederland om nog een keer te stemmen, maar nu op een speciaal stembiljet voor het onderzoek. Deze ‘schaduwbureaus’ zijn zorgvuldig gekozen om een goede afspiegeling van Nederland te vormen. De locaties blijven geheim om beïnvloeding te voorkomen.
Van exitpoll naar definitieve uitslag
De exitpoll wijkt meestal nog iets af van de definitieve uitslag. Na de exitpoll volgen de gemeentelijke uitslagen. Vorig jaar was Schiermonnikoog de eerste gemeente die rond tien voor tien ’s avonds de stemmen had geteld. Grote steden deden er langer over: Rotterdam kwam pas na middernacht, Utrecht en Amsterdam volgden in de vroege uurtjes.
Wanneer weten we de zetelverdeling?
Rond twee uur ’s nachts wordt meer duidelijk over de verdeling van de 150 zetels in de Tweede Kamer, wanneer de ‘voorlopige prognose’ van persbureau ANP bekend wordt. Deze telling is gebaseerd op een groot deel van de uitgebrachte stemmen per gemeente. ANP zorgt ervoor dat er voldoende middelgrote gemeenten en grote steden in zitten voor een betrouwbaar beeld.
Bekijk de uitslagen in jouw woonplaats
In deze tool kun je zelf opzoeken hoe er in jouw woonplaats is gestemd (de cijfers worden aangevuld zodra ze beschikbaar komen):
Verkiezingsdag is begonnen!
Vandaag is het zover: je kunt je stem uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen! De meeste stembureaus zijn woensdag geopend van half acht ’s ochtends tot negen uur ’s avonds. Wil je zeker weten dat je droog blijft tijdens het stemmen? Zorg dan dat je voor zeven uur vanavond op pad gaat, want daarna wordt het overal nat volgens weerman Floris Lafeber van Weerplaza.
Vroege vogels bij het stembureau
Op het station van Breda ging het stembureau vanmorgen al om kwart over vijf open. Nico Sluijks was er als eerste bij om te stemmen. “Ik moest vroeg gaan werken, dus dacht ik: ik ga voor het werk nog even stemmen.” Zijn hoop? “Dat mijn partij de grootste wordt, en de PVV niet zo groot wordt als de vorige keer.”
Volg de verkiezingen live
Welkom op dit liveblog! Hier vind je vandaag alle updates over de Tweede Kamerverkiezingen. Weet je niet waar je in jouw buurt kunt stemmen? Wij hebben een handig overzicht voor je gemaakt.
Hoe de NOS de verkiezingsuitslagen bekendmaakt
Vanavond om 21.00 uur gaan de stembureaus dicht en begint het echte werk: het tellen van alle stemmen. De NOS neemt je vanaf dat moment mee in de spannende reis van exitpoll naar definitieve uitslag via tv, radio, NOS.nl en de NOS-app. Maar hoe gaat dat eigenlijk in z’n werk?
De speciale verkiezingsuitzendingen op NPO 1, NPO Radio 1 en online trappen af rond 20.30 uur. Een halfuurtje later sluiten de stembureaus en dat is hét moment waarop we de eerste exitpoll-cijfers naar buiten brengen.
De exitpoll: een eerste blik op de uitslag
Die exitpoll is eigenlijk een soort schaduwverkiezing. Onderzoekers van Ipsos I&O houden bij 65 stembureaus door heel Nederland bij wat mensen hebben gestemd. Deze stembureaus zijn zo uitgekozen dat ze samen een goed beeld geven van hoe heel Nederland heeft gestemd. Ongeveer 80.000 kiezers doen hieraan mee.
Uit ervaring weten we dat de exitpoll meestal een betrouwbare voorspelling geeft van de zetelverdeling. Wel even belangrijk om te onthouden: er zit een foutmarge van ongeveer één zetel per partij in. Soms kunnen dat er zelfs twee zijn. Dus als in de exitpoll de ene partij 28 zetels haalt en de andere 26, zou het best kunnen dat ze allebei op 27 uitkomen. Bij zo’n klein verschil kun je dus niet zeggen wie de grootste is.
De bijgewerkte exitpoll
Een half uur later krijg je een update van de exitpoll. Waar de eerste exitpoll alleen de stemmen tot 20.30 uur meeneemt, zitten in deze update ook de stemmen van het laatste half uur. Meestal verandert er niet veel, maar verschuivingen zijn altijd mogelijk.
De eerste echte uitslagen
Ergens tussen 21.15 en 22.00 uur komen de eerste echte uitslagen binnen via het ANP. De kleinste gemeenten van Nederland doen altijd hun uiterste best om als eerste klaar te zijn. De afgelopen keren was Schiermonnikoog steevast de snelste, meestal gevolgd door Vlieland of Rozendaal.
De eerste wat grotere gemeenten laten pas vanaf 22.30 uur van zich horen. Rond 23.00 uur begint het tempo er een beetje in te komen, hoewel we de laatste jaren zien dat gemeenten er steeds langer over doen om hun uitslagen door te geven. Bij de vorige Kamerverkiezingen duurde het tot na middernacht voordat de eerste gemeente met meer dan 100.000 inwoners op het scorebord verscheen – dat was toen Emmen.
Van prognose naar definitieve uitslag
Gedurende de nacht komt het ANP met de eerste “voorlopige” prognoses van de zetelverdeling. Omdat deze gebaseerd zijn op echte stemmen, zouden ze nauwkeuriger moeten zijn dan de exitpoll. Later op donderdag, als (bijna) alle uitslagen binnen zijn, hoopt het ANP de voorlopige prognose om te zetten naar een definitieve. Alleen als de uitslagen van grote steden dan nog ontbreken, lukt dat niet.
Toch blijft het een prognose, want alleen de Kiesraad mag de officiële uitslag vaststellen. Dat gebeurt pas ruim een week later in Den Haag, tijdens een openbare zitting van het Centraal Stembureau. Dan weten we pas echt zeker wie er in de Kamerbankjes plaatsnemen, want dan worden ook de voorkeurstemmen bekend. Spannend, want kandidaten lager op de lijst kunnen dan hogergeplaatste partijgenoten nog voorbij streven als ze genoeg persoonlijke stemmen hebben gekregen!
Apeldoorn stemt zoals heel Nederland, hoe zit dat in jouw woonplaats?
Het meest gemiddelde stemhokje van Nederland
Wist je dat er in Apeldoorn-Noord, aan de Boerhaavestraat, een bijzonder pandje staat? Normaal gesproken trainen hier scheidsrechters uit de regio en volgen ze cursussen, maar bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen was dit het meest gemiddelde stembureau van heel Nederland! Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat bijna 700 mensen hier hun stem uitbrachten – van links tot rechts. Nergens anders in het land kwam de stemverdeling zo dicht bij de landelijke uitslag als bij dit stembureau van de Scheidsrechtersvereniging in Apeldoorn.
Apeldoorn: Nederland in het klein
Dat Apeldoorn het meest gemiddelde stembureau heeft, is eigenlijk niet zo gek. De gemeente Apeldoorn is namelijk al jaren de meest gemiddelde gemeente van Nederland als het gaat om stemgedrag. Dit was zo in 2012, 2017, 2021 en ook bij de laatste verkiezingen. Apeldoorn is eigenlijk Nederland in het klein! Let dus extra goed op tijdens de uitslagenavond als de uitslag van Apeldoorn wordt besproken – die heeft namelijk een grote voorspellende waarde.
Andere gemiddelde en afwijkende gemeenten
Naast Apeldoorn zijn er nog meer ‘gemiddelde’ gemeenten zoals Doesburg, Wormerland, Alphen aan den Rijn en Wijk bij Duurstede. De grootste afwijkingen vind je juist in streng christelijke gemeenten zoals Urk en Staphorst, en in grote steden als Utrecht en Amsterdam. Hun gemeentelijke uitslagen lijken vaak helemaal niet op de landelijke verkiezingsuitslag.
Het meest afwijkende stembureau
Het stembureau dat het meest afweek van de landelijke uitslag stond in Zwijndrecht, Zuid-Holland. In woonzorgcentrum Nebo werden 178 stemmen uitgebracht, waarvan maar liefst 133 naar de SGP gingen. De PVV, die landelijk de grootste werd, kreeg hier slechts 4 stemmen.
Elke stem telt!
Of je nu in Urk, Amsterdam of Apeldoorn woont, elke stem telt even zwaar. Samen bepalen alle stemmen de uitslag. We moeten nog even afwachten of Apeldoorn opnieuw tot ‘meest gemiddelde gemeente’ wordt gekroond. Eén ding is zeker: het gebouw van de scheidsrechtersvereniging wordt niet opnieuw het meest gemiddelde stembureau – daar kan vandaag namelijk niet worden gestemd.
Bekijk origineel artikel
“`html
Gemeenten gaan zelfdodingen voorkomen met hekken en zorgnetwerk
Steeds meer gemeenten zijn bezig met beleid om zelfdodingen te voorkomen. Ze bereiden zich hiermee voor op de nieuwe Wet integrale suïcidepreventie die vanaf 1 januari gaat gelden. Afgelopen jaar waren er in Nederland 1849 zelfdodingen, gemiddeld vijf per dag, zo blijkt uit cijfers van het CBS. De nieuwe wet moet helpen om dat aantal terug te dringen.
Op dit moment heeft nog maar 14 procent van de gemeenten beleid om suïcides tegen te gaan. Binnen ongeveer twee jaar na het ingaan van de wet moet dat 100 procent zijn. Er moet dus nog veel gebeuren, maar Stichting 113 Zelfmoordpreventie is hoopvol. Er is een landelijk actieplan waar steeds meer gemeenten zich bij aansluiten, zegt coördinator Sanne Leenen. Het helpt volgens haar dat met de wet geld beschikbaar komt: jaarlijks 10 miljoen euro voor alle gemeenten samen.
De meeste mensen die vorig jaar een einde aan hun leven maakten, waren vijftigers. Ook nam de afgelopen vijftien jaar het zelfdodingscijfer toe onder mannen en vrouwen jonger dan 30 jaar. Inmiddels is het binnen deze groep de belangrijkste doodsoorzaak. Ook lhbtqia+’ers vormen volgens 113 een risicogroep, net als agrariërs. Veel agrariërs ervaren de laatste jaren meer psychische druk, onder andere door veranderende wetgeving in hun sector.
Praten over mentale problemen stimuleren
Gemeenten kunnen veel doen om het aantal zelfdodingen te verminderen, zegt Renske Gilissen, bijzonder hoogleraar suïcidepreventie aan de Universiteit Leiden. Allereerst is het volgens haar belangrijk dat praten over suïcidale gedachten in de hele samenleving wordt gestimuleerd, bijvoorbeeld in het onderwijs. “We moeten kinderen leren dat problemen bij het leven horen, maar hoe ga je ermee om?” In een recent spotje van 113 worden mannen van middelbare leeftijd aangemoedigd om te praten over hun mentale problemen.
Vervolgens is het belangrijk dat mensen rondom iemand met zelfdodingsgedachten weten hoe je hierover een gesprek voert, zegt Gilissen. “Daarvoor trainen we bijvoorbeeld schuldhulpverleningsmedewerkers, politiemedewerkers en ambulancevervoerders.” Zelfs in de gezondheidszorg is volgens Gilissen nog winst te behalen. “Als iemand bij de huisarts komt, gebeurt het nog steeds dat iemand zegt: ‘Ik ben somber’, en dat de huisarts niet doorvraagt of diegene wel eens aan de dood denkt.”
Fysieke maatregelen zoals hekken en vangnetten
Een andere manier om suïcides te verminderen, is simpelweg de mogelijkheden beperken. “Denk aan hekken en antiloopmatten langs het spoor”, zegt Gilissen. “En bijvoorbeeld het verwijderen van bosjes langs het spoor, zodat er geen verstopplekken zijn, waar je plots achter vandaan kunt komen.” Bij hoge gebouwen kunnen hekken of vangnetten worden geplaatst.
Dit soort maatregelen zijn effectief, zegt de hoogleraar. “Als je bij een hoog hek langs het spoor komt, is dat toch een drempel, waardoor de poging wordt uitgesteld. En soms is de suïcidaliteit daarna alweer lager.”
Praktijkvoorbeeld: Rijssen-Holten
In de gemeente Rijssen-Holten, in de provincie Overijssel, zijn relatief veel zelfdodingen langs het spoor. Van 2021 tot nu maakten hier achttien mensen een einde aan hun leven. Spoorbeheerder ProRail trof al verschillende maatregelen om dit aantal omlaag te brengen. Zo werden camera’s en een hek van een kilometer neergezet langs het spoor. Ook staan op verschillende plekken bordjes die aanmoedigen om te bellen naar 113, met de tekst “Lijkt je leven uitzichtloos? Bel me, ik luister”. Ook is de gemeente in gesprek met ProRail over of zij nog meer kan doen.
Combinatie van aanpakken nodig
Hoogleraar Gilissen juicht maatregelen bij het spoor, bruggen en hoge gebouwen toe, maar hiermee kun je niet alle suïcides voorkomen. “Ook veel zelfdodingen vinden binnenshuis plaats.” Om die te voorkomen, zijn volgens Gilissen dus juist de gesprekstrainingen voor naasten en professionals van belang, en het creëren van een hulpnetwerk binnen de gemeente.
Gilissen ziet veel enthousiasme bij de gemeenten om aan de slag te gaan. Dat beaamt Leenen van 113. “Vroeger moesten we vaak bewijzen dat suïcidepreventiebeleid zinvol is. Mensen waren vaak op zoek naar cijfers en bewijs. Nu we steun krijgen van de overheid, geeft dat een boost aan de urgentie.”
