Recent Nieuws donderdag 02 oktober, 2025 07:39
Cao-lonen stijgen minder snel, maar zijn nog altijd fors
De groei van cao-lonen vertraagt voor het vierde kwartaal op rij. Terwijl de lonen een jaar geleden nog met 6,3 procent omhoog schoten, is dat afgelopen drie maanden ‘maar’ zo’n 4,6 procent. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Het gaat hierbij om het gemiddelde uurloon inclusief extra’s zoals vakantiegeld en andere bijzondere beloningen – dus echt wat je uiteindelijk in handen krijgt.
Bij de overheid klimmen de lonen het minst: slechts 3,1 procent. Daarentegen zien we bij zorginstellingen (5,1 procent) en het bedrijfsleven (4,8 procent) de hardste stijgingen.
Toch is het volgens Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS, nog steeds sprake van een flinke loonsprong. “Nu al drie jaar op rij gaan de lonen fors omhoog, en ook dit keer komen we ruim boven de 4 procent uit. Veel werknemers doen er dus wéér goed aan.”
Waarom blijven de cijfers zo hoog, zelfs terwijl de groei afzwakt? Van Mulligen wijt dat aan twee factoren. Ten eerste is de arbeidsmarkt nog altijd krap – er zijn simpelweg meer vacatures dan mensen die werk zoeken. Ten tweede spelen oude cao-afspraken nog door. “Er zijn afspraken gemaakt met vakbonden om de inflatie te volgen, en die effecten zie je nu nog. De lonen houden de prijsontwikkeling dus redelijk bij.”
Maar: de druk op de arbeidsmarkt is wel iets minder geworden vergeleken met de piekjaren. En dat verklaart waarom de stijging langzaam begint af te vlakken. “Na zo’n lange periode van forse loonsverhogingen… ja, dan is het logisch dat de rek er een beetje uit is.”
Vakbonden blijven wel ambitieus. Rond Prinsjesdag eiste de FNV bijvoorbeeld een loonsverhoging van 6 procent. CNV wil voor komend jaar 3,5 tot 5 procent – duidelijk hoger dan de verwachte inflatie.
Goed nieuws: de koopkracht staat nog steeds sterk. Want hoewel de loonstijging afneemt, groeien de salarissen nog altijd sneller dan de prijzen. Het Centraal Planbureau (CPB) schatte onlangs al dat de koopkracht dit jaar met 1,3 procent zal stijgen – een positieve trend die zich volgens hen voortzet.
Israël houdt Nederlandse boot op Gaza-missie tegen – Protesten laaien op in Europa
Het Israëlische leger heeft gisteravond actie ondernomen tegen een vloot schepen die op weg was naar de Gazastrook. De Global Sumud Flotilla (GSF), zoals de groep zichzelf noemt, wil hulpgoederen brengen naar mensen in Gaza. Maar volgens Israël is het een illegale operatie – en dus greep het leger in.
Vanochtend rond 06.00 uur werd duidelijk: ook het Nederlandse schip Mohammed Bhar is tegengehouden. Aan boord zat onder andere Roos Ykema, één van de zestien Nederlanders die meedoen aan deze missie. Voor RTL Nieuws vertelde ze nog net voordat haar boot werd geblokkeerd dat de situatie ‘bizar’ was. De Israëlische marine cirkelde al uren om hun schip heen, zonder toe te slaan.
“Misschien zijn we gewoon met zo veel boten dat ze ons niet allemaal kunnen tegenhouden,” dacht Ykema hoopvol. Ze legde uit dat elk halfuur weer een nieuw alarm klonk – een teken dat er ergens anders opnieuw een boot was bestormd. “Zodra militairen aan boord komen, moeten we onze telefoons waarschijnlijk overboord gooien. Dan is het game over,” voorspelde ze.
De organisatie van de flotilla meldde via Instagram dat al zo’n tweehonderd activisten waren opgepakt. Of dat klopt, bevestigt Israël tot nu toe niet. Volgens de GSF waren er nog ongeveer dertig schepen onderweg richting Gaza – een afstand van ruim honderd kilometer. Inmiddels zal dat aantal wel kleiner zijn, want steeds meer boten worden tegengehouden.
Roos Ykema benadrukte gisteravond al dat ze geen spijt heeft van haar keuze. “Een blokkade proberen te doorbreken tijdens een genocide? Dat vind ik het waard. Ook al betekent het dagen op zee, angst, of dat mijn familie zich zorgen maakt.” Ze hoopte nog dat ‘een paar boten’ toch door zouden breken naar Gaza. “De kracht zit hem in het feit dat we met zoveel zijn.”
Toen bekend werd dat Israël begon met het stoppen van de schepen, laaiden spontaan protesten op in verschillende Europese steden. Mensen kwamen op straat om hun steun te betuigen aan de activisten en hun missie.
Ook het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde. Ze hebben de Israëlische autoriteiten gevraagd om de veiligheid van alle opvarenden te garanderen. Tegelijk wijzen ze er wel op dat mensen worden afgeraden om zelf naar oorlogsgebieden te reizen – ook als het doel nobel is.
Een woordvoerder liet weten dat ze contact hebben met de families van de betrokken Nederlanders. Ze staan ook in overleg met Israël om te achterhalen of er Nederlanders zijn aangehouden, zodat consulaire hulp kan worden verleend als dat nodig is.
Ykema rekent erop dat ze eventueel tot drie dagen in een Israëlische gevangenis zou kunnen zitten. Maar ook dat zou ze accepteren. “Het hoort bij de prijs die je betaalt voor actie.”
Activistenbootjes onderweg naar Gaza: dertien al geënterd, tientallen blijven koers houden
Er zijn nog steeds ongeveer dertig boten onderweg naar Gaza, ondanks dat de Israëlische marine inmiddels dertien schepen uit de activistenvloot heeft tegengehouden. Dat laat de organisatie Global Sumud Flotilla weten, die de actie leidt om humanitaire hulp te brengen naar de Palestijnse enclave. Gisteravond en vannacht werden meerdere vaartuigen geënterd terwijl ze zich richting de kust van Gaza begaven.
Onder de aangehouden activisten zou ook de bekende Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg zitten. Volgens een video die het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken gisteravond deelde, gaat het goed met haar: ze krijgt een flesje water en een warm vest aangereikt. “Greta en haar vrienden maken het goed en zijn gezond”, kopte het bericht op X.
Toch is de sfeer verre van rustig. Rond 04.30 uur vanochtend meldde de Global Sumud Flotilla dat sommige schepen nu op minder dan 50 kilometer van de Gazastrook liggen – veel dichterbij dan eerdere pogingen, zoals bijvoorbeeld het schip Madleen in juni, dat volgens de organisatie al op 200 kilometer afstand werd tegengehouden in internationale wateren.
Israël stelt dat de vloot een ‘wettige zeeblokkade’ schendt en nadert tot een actieve gevechtszone. Het ministerie noemt de vloot daarom niet anders dan de “Hamas-Sumud-vloot” (Sumud betekent ‘volharding’) en beweert dat provocatie het enige doel is. Ze zeggen bovendien dat alternatieven voor de levering van hulpgoederen via veilige kanalen – samen met Italië en Griekenland – al zijn aangeboden. Maar volgens Israël weigerde de vloot omdat het niet echt om hulp draait.
Toch gaan de activisten door. Franse Europarlementariër Emma Fourreau riep gisteravond op tot wereldwijde actie via het X-account van de flotilla: “Israël heeft de vloot tegengehouden. Laten we alles blokkeren. Blokkeer het land, leg de wereldeconomie lam. Maak een einde aan de blokkade, maak een einde aan de genocide in Gaza!”
Daarna gingen mensen in verschillende grote steden de straat op. In Rome, Athene, Istanbul, Berlijn, Madrid en Buenos Aires waren er demonstraties van steun aan zowel de bevolking in Gaza als de activisten op de boten. Ook in Den Haag verzamelde een kleine groep demonstranten bij het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Intussen reageerde het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken fel: zij noemden de interventie van Israël een “terreurdaad” die het leven van onschuldige burgers in gevaar brengt. En Colombia’s president Gustavo Petro ging nog een stap verder: hij gaf opdracht om de overgebleven Israëlische diplomaten uit het land te zetten, als reactie op de arrestatie van twee Colombianen aan boord van een van de schepen. Israël heeft sinds vorig jaar trouwens geen ambassadeur meer in Colombia.
Deze hele actie begon begin vorige maand, toen twintig boten vertrokken uit Barcelona. Sindsdien sloten steeds meer vaartuigen zich aan – inmiddels zijn er tientallen schepen met zo’n 500 mensen aan boord, waaronder journalisten, politici en zelfs Mandla Mandela, de kleinzoon van Nelson Mandela. Ook het Nederlandse zeilschip Mohammad Bhar, met zes bemanningsleden, voer vorige week mee. Dat schip zou inmiddels ook zijn geënterd door Israël.
De doelstelling van de Global Sumud Flotilla is duidelijk: mede door de langdurige blokkade van goederen naar Gaza willen ze aandacht vragen voor de dramatische humanitaire situatie daar. Of ze hun doel bereiken? Dat hangt af van hoe ver ze nog kunnen komen – en hoe ver Israël hen laat gaan.
Twintig jaar Strijp-S: van fabrieksterrein naar bruisende stadswijk
Stel je voor: waar vroeger de werknemers van Philips dagelijks hun schoenen aftrapten in de fabriek, lopen nu mensen met boodschappentassen door straatjes vol leven. En kijk omhoog – want daar zie je het pas opengestelde hoogste woontoren van Eindhoven. 109 meter hoog, 35 verdiepingen, en helemaal geplaatst op Strijp-S. Een echte blikvanger, en een mooi symbool van hoeveel deze plek is veranderd.
Want ja hoor, het is alweer twintig jaar geleden dat er serieus begonnen werd met de transformatie van het oude Philipsterrein. Van een afgesloten bedrijfscomplex naar een levendige nieuwe woonwijk – en wat een transformatie was dat. Oude loodsen? Die zijn gesloopt of juist slim herbouwd tot hippe appartementen. Maar daar bleef het niet bij: er kwamen ook flink wat gloednieuwe woontorens bij, waardoor het gebied steeds meer begon te lijken op een stad binnen de stad.
“Het wordt echt een stad op zich”, zegt wethouder Stijn Steenbakkers. En hij heeft een punt. Op dit moment wonen er al duizenden mensen op Strijp-S. Vorige maand werd zelfs een officiële bewonersvereniging voor de hele wijk gelanceerd – een teken dat de gemeenschap groeit en zich gaat organiseren.
Maar waarom dan al die torens? Nou, Eindhoven heeft simpelweg weinig ruimte. “We hebben niet zomaar nog een Meerhoven liggen om een hele nieuwe wijk te bouwen”, legt de wethouder uit. “Dus als we willen groeien, moeten we de hoogte in. Vooral in het centrum zien we dat hard terug.” En ja, de behoefte is er: mensen willen dicht bij werk, winkels en het station wonen.
De ontwikkeling van Strijp-S is nog lang niet klaar. Vorige week ging namelijk de laatste fase van de bouw van start: nog eens 1500 nieuwe woningen komen eraan. Samen met huizen zijn er ook plekken voor bedrijven, scholen, winkels en pleinen – in totaal zo’n 150.000 vierkante meter, oftewel ongeveer 21 voetbalvelden aan nieuwbouw. Het einddoel? Vijfduizend woningen op Strijp-S.
En dit is maar het begin. Rond het centraal station worden ook al plannen gemaakt voor nog veel meer torens – negenduizend nieuwe woningen in totaal. “Op sommige plekken wordt het echt heel druk. Je ziet dat veel mensen op een klein oppervlak gaan wonen. En dat patroon zie je steeds vaker langs de spoorzone van Eindhoven. In het centrum kun je de kranen bijna niet meer tellen – elke maand komt er weer eentje bij.”
Maar hé, het moet natuurlijk wel voor iedereen blijven. “We willen absoluut geen ‘Silicon Valley aan de Dommel’ worden, waar alleen de happy few terechtkunnen”, benadrukt Steenbakkers. “Eindhoven moet een stad blijven voor álle inwoners.” Daarom wordt er bewust ook gebouwd voor mensen met verschillende inkomens.
Er is wel één uitzondering: cruciale beroepen krijgen voorrang bij bepaalde nieuwbouwprojecten. Denk aan leraren, politieagenten, zorgmedewerkers of huisartsen. Zij mogen de eerste paar maanden alleen al solliciteren op nieuwe woningen. “Zo zorgen we dat er ook personeel is voor de basisschool of de praktijk om de hoek”, legt de wethouder uit.
Strijp-S is dus veel meer dan alleen mooie flatgebouwen. Het is een voorbeeld van hoe een stad zich kan vernieuwen – zonder iedereen buitenspel te zetten. En wie weet, over nog eens twintig jaar kijken we terug op een compleet nieuw stadsdeel dat gewoon altijd al zo leek te zijn.
Einde van de huizenprijzenrally?
De tijd dat huizen jaar na jaar fors in waarde stegen, lijkt er bijna op zit. Volgens de nieuwe Woningmarktmonitor van ABN Amro zal de prijsstijging van woningen in 2026 veel minder hard zijn dan de afgelopen jaren. En ze staan niet alleen: ook ING (4 procent) en de Rabobank (5,5 procent) voorzien een flinke daling in de groei van huizenprijzen. De Nederlandsche Bank (DNB) denkt zelfs dat het maar krap 4 procent wordt — ruim de helft minder dan wat eigenaars dit jaar kunnen verwachten.
Waar komt dat ineens vandaan? Nou, er spelen een paar grote factoren mee. Ten eerste: lonen. Die gaan volgend jaar naar verwachting minder hard omhoog. Minder inkomen betekent minder leenruimte, en dus minder kans op woeste overbiedingen. Dat remt de markt af.
Daarnaast speelt de hypotheekrente een grote rol. Die wordt bepaald door wat er gebeurt op de internationale kapitaalmarkten. ABN Amro verwacht dat de rente stabiel blijft of zelfs licht stijgt in 2026. En hogere rentes maken lenen duurder — geen goede combinatie voor snel stijgende huizenprijzen.
Mike Langen, woningmarkteconoom bij ABN Amro, legt uit: “Omdat de overheidsschulden in de EU-landen toenemen, zouden we in de toekomst wel eens meerdere renteverhogingen kunnen zien op lange-termijn staatsobligaties. En dat trekt direct aan de hypotheekrente, vooral bij leningen met een lange looptijd. Dan wordt financieren gewoon duurder.”
Een stijging van 3 tot 4 procent is best behoorlijk laag als je het vergelijkt met de afgelopen tien jaar, waarin de gemiddelde huizenprijs zo’n 7 procent per jaar omhoog ging. Dit jaar schat Langen dat het zelfs rond de 8 procent uitkomt. Maar 2026? Dat ziet er rustiger uit.
Een teken dat de markt echt aan het veranderen is, zie je aan de regionale verschillen. In dure steden zoals Amsterdam dalen de prijzen zelfs licht, mede door een sterke toename van appartementen op de markt. In landelijke gebieden daarentegen gaan de prijzen nog steeds fors omhoog. Het verschil tussen arm en rijk, stad en platteland, wordt kleiner. En volgens ABN Amro is dat een duidelijk signaal: de grote hausse van de afgelopen jaren zit erop.
Maar wacht — er is nog een grote onbekende: de hypotheekrenteaftrek. Meerdere partijen die goed scoorden in peilingen (zoals CDA, D66 en PvdA/GL) willen deze aftrek geleidelijk afschaffen of verlagen. En dat zou extra druk uitoefenen op de prijzen.
Volgens hoogleraar Peter Boelhouwer (TU Delft) kan het afbouwen van de renteaftrek de jaarlijkse prijsstijging nog eens met 1 tot 2 procent verminderen. Als de gemiddelde stijging al zo’n 4 procent is, dan zou dat neerkomen op slechts 2 tot 2,5 procent stijging per jaar — afhankelijk van hoe snel de regering ingrijpt.
Toch twijfelt Mike Langen eraan of dit al invloed heeft in 2026. Een nieuw kabinet moet eerst worden gevormd, en pas daarna kunnen er concrete besluiten vallen. Kortom: misschien wel belangrijk op termijn, maar voor volgend jaar nog niet echt doorslaggevend.
