Recent Nieuws donderdag 04 september, 2025 18:30
Trampersoneel Lissabon waarschuwde al jaren over onderhoudskwesties, grootschalig onderzoek gestart
Het ongeluk met de Glória-funicular, de historische kabeltram in de oude wijk Bairro Alto van Lissabon, is een harde klap voor de stad. Naast de 16 doden zijn er zeker 21 ernstig gewond geraakt. Een commandant van de lokale brandweer vertelde gisteren tegen plaatselijke media in Lissabon dat “een losgeraakte of gebroken kabel” waarschijnlijk de oorzaak is. Hierdoor zou de rem ook niet hebben gewerkt. Vervolgens ontspoorde het voertuig in een bocht en kwam met een verwoestende klap tegen een gebouw tot stilstand.
Carris, het vervoersbedrijf van Lissabon, liet al snel in een verklaring weten dat “alle onderhoudsprotocollen zijn nageleefd”. Het grote onderhoud dat elke vier jaar plaatsvindt, is in 2022 voor het laatst uitgevoerd. Maar ook de andere inspecties die maandelijks, wekelijks en dagelijks zouden moeten gebeuren, zijn “nauwgezet uitgevoerd”, schrijft Carris.
Dit wordt echter nadrukkelijk tegengesproken door Manuel Leal, voorman van de vakbonden Fectrans en STRUP, die werknemers in de transport- en spoorsector vertegenwoordigen. Leal zegt dat meerdere werknemers van Carris “opeenvolgende klachten” over de staat van het onderhoud hebben gemeld bij het management. En dat al jarenlang.
Een belangrijke klacht ging volgens Leal over “de spanning van de steunkabels van deze liften”. En die zijn cruciaal voor de kabeltram, die sinds 1885 in bedrijf is. De twee wagons op het spoor zijn verbonden met een stalen kabel.
De landelijke krant Público schreef gisteren in een artikel over het ongeluk dat vervoersbedrijf Carris in 2011 de eigen werkplaats voor het onderhoud aan de drie kabeltrams in de stad heeft ontmanteld, en dat onderhoud sindsdien heeft uitbesteed aan externe bedrijven. Vanaf 2022 is het bedrijf MAIN, een afkorting voor Maintenance Engineering, verantwoordelijk voor het onderhoud. Het krijgt daarvoor “een maandelijkse vergoeding van 5.913,30 euro voor permanente assistentie, preventieve, voorspellende, curatieve en correctieve onderhoudsdiensten” voor de Glória-lift.
Het bedrijf doet ook het onderhoud voor de drie andere kabeltrams in de stad: de Bica, Lavra en Santa Justa. Die zijn door het stadsbestuur voorlopig stilgelegd voor onderzoek naar de veiligheid. Público verwijst in het stuk ook naar een artikel uit mei 2018, toen eveneens een rijtuig van de Glória ontspoorde. Destijds werd al flinke kritiek geuit op het achterstallig onderhoud. Het ging toen om problemen met de wielen.
De Portugese autoriteiten hebben een groot onderzoek naar de ramp aangekondigd. Daarbij zijn onder andere politie, het Openbaar Ministerie en de Nationale Onderzoeksraad voor Luchtvaart- en Spoorongelukken (GPIAAF) betrokken.
Over de 16 doden is vooralsnog weinig bekendgemaakt. Er zou één Duitse man zijn omgekomen, en de vakbond van trampersoneel Sitra heeft in een bericht op Facebook gemeld dat hun collega André Marquez is overleden bij het ongeluk. Hij was volgens Sitra een “toegewijde, vriendelijke en gelukkige professional”. Er zijn volgens de autoriteiten in ieder geval 7 vrouwen en 8 mannen omgekomen. De nationaliteiten van de meeste dodelijke slachtoffers zijn nog onbekend.
Van de gewonden zijn wel meerdere nationaliteiten bekend. Daaronder zijn geen Nederlanders gemeld. Het gaat om mensen uit Portugal (4), Duitsland (2), Spanje (2), Zuid-Korea, Kaapverdië, Canada, Italië, Frankrijk, Zwitserland en Marokko (ieder 1). De gewonden zijn tussen 24 en 65 jaar, plus een kind van 3.
“Een kabeltram, of funicular, zijn eigenlijk twee trams die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn”, zegt Hans de Lange, adviseur veiligheid bij het Amsterdamse vervoersbedrijf GVB en kenner van historische trams. “Als de ene tram omhoog gaat, gaat de andere omlaag. Het is een evenwichtssysteem. De elektromotor compenseert voor het verschil in energie. Dat is nodig wanneer er bijvoorbeeld een verschil in passagiers en een verschillende afstand tot de katrol is. Het verschil tussen een volle en een lege tram kan namelijk wel 3000 kilo zijn.”
“Bij aankomst zet de bestuurder de tram op de rem. Dat is een parkeerrem, want onderweg heb je in principe geen rem nodig. De rem die nu dus niet gefunctioneerd heeft, is een noodrem, bedoeld om de tram op te vangen als de kabel breekt.”
“Het onderhoud moet je op locatie doen. Dat is veel lastiger dan als je de trams naar een werkplaats kan halen.”
“Het is een energievriendelijk systeem. Ze komen uit de tijd dat we nog geen auto’s of elektrische trams hadden. De eerste funiculars komen uit 1880. Je ziet ze nog steeds in Zwitserland en Frankrijk. Bijvoorbeeld bij de Montmartre. Maar in Nederland hebben we ze niet. Het is hier betrekkelijk vlak, als serieus transportmiddel heeft het hier geen zin.”
De Glória-kabeltram in Lissabon is in bedrijf sinds 1885. Hij werd in 1915 elektrisch. De stad beschouwt de trams als cultureel erfgoed. In 1997 werden ze zelfs beloond met het predicaat ‘nationaal monument’.
De Braziliaanse Marta wilde de tram nemen, maar bedacht zich op het laatste moment.
Weer pleidooi voor erkenning Q-koortspatiënten: volmondig ‘ja’ blijft uit
Een keerpunt, dat moet het symposium over Q-koorts deze donderdag in Den Bosch zijn. Al veel te lang is er volgens de provincie, de nationale ombudsman, patiënten, belangenorganisaties én een nieuwe ambassadeur níet echt geluisterd naar de mensen die getroffen zijn. En daar moet nu dringend verandering in komen. Bijna twintig jaar na het begin van de Q-koortsuitbraak hebben zeker 1500 mensen in onze provincie nog steeds te kampen met klachten zoals chronische vermoeidheid door de ziekte. Voor deze patiënten en hun naasten moet er echt iets verbeteren. Dat begint bij erkenning, benadrukt commissaris van de Koning Ina Adema deze donderdag voor een volle zaal met patiënten, betrokkenen en politici: “We moeten toewerken naar herstel, het is tijd. Deze mensen is hun toekomstperspectief ontnomen. Dat is het ergste wat je kan overkomen.”
Speciale kliniek
De provincie dringt aan op een medisch expertisecentrum voor Q-koorts in Brabant. Ze voerden hier actief lobby voor, maar de landelijke overheid vond academische ziekenhuizen buiten Brabant geschikter. “Dat het niet is gelukt, is een enorme teleurstelling”, zegt gedeputeerde van Gezondheid Saskia Boelema (D66). “Maar we geven niet op, we blijven alles op alles zetten om alsnog een expertisecentrum in Brabant te realiseren.” Hoewel patiënten daarmee hopen ooit geholpen te worden, is er meer nodig om de diepe wonden die Q-koorts heeft geslagen te helen. Dat blijkt uit de verhalen van Q-koortspatiënten die actrice Elsie de Brauw tussendoor vertolkt. Erkenning voor het aangedane leed blijft cruciaal. Bijvoorbeeld de erkenning dat Den Haag te lang aarzelde om in te grijpen en dat economische en agrarische belangen soms boven de gezondheid van burgers werden gesteld. Maar ook herkenning is essentieel: heel lang werden Q-koortspatiënten niet als zodanig door artsen herkend. Klachten werden vaak afgedaan als psychisch. Ze kregen geen diagnose en bleven onbehandeld, met alle gevolgen van dien.
Belangrijkste vraag
Tot drie keer toe schreef de Nationale ombudsman een rapport over de situatie van de Q-koortspatiënten. Uit het meest recente rapport, dat anderhalf jaar geleden verscheen, bleek onder meer dat gemeenten patiënten niet gelijk behandelen. De huidige ombudsman Reinier van Zutphen benadrukt dit deze donderdag opnieuw. “Waar het om gaat, is dat iedereen mee moet kunnen doen. Met nadruk op kúnnen, mogen meedoen is niet genoeg”, zegt hij. “Wat misging bij Q-koorts, en ook bij bijvoorbeeld de aardbevingen in Groningen en in de toeslagenaffaire, is dat de allerbelangrijkste vraag aan gedupeerden werd overgeslagen. En die vraag is: wat heb je nodig?” Terwijl overheden nalieten die vraag te stellen, is het volgens Caroline van Kessel van patiëntenvereniging Q-uestion allang duidelijk wat getroffenen nodig hebben. “Patiënten lieten zich eindeloos ondervragen en vulden stapels enquêtes in. Wat zij nodig hebben, mag inmiddels geen geheim meer zijn.”
Keerpunt
De bezoekers van het symposium lijken blij met de aandacht voor hun aandoening en applaudisseren voor alle sprekers. Toch wordt er weinig concreets verteld. De pijn wordt benoemd, overheden en organisaties moeten vooral samen optrekken, er moet naar patiënten worden geluisterd en de lobby voor een kliniek gaat door. Allemaal belangrijk voor de aanwezigen, maar niet bepaald nieuw. Het meest concreet is de recente benoeming van Q-koortsambassadeur Cathalijne Dortmans. Ze wil de vele betrokken partijen verbinden om die broodnodige erkenning voor elkaar te krijgen. “Eigenlijk had ik niet nodig moeten zijn”, zegt ze. Ze hoopt over een jaar, voor die periode is ze als ambassadeur aangesteld, overbodig te zijn. Is er met deze stappen sprake van een keerpunt? Alleen de tijd zal het leren. Gespreksleider Jan Tromp stelt aan elke spreker dezelfde vraag: gaat het goedkomen met de Q-koortspatiënten? Niemand durft zijn vraag met een volmondig ‘ja’ te beantwoorden.
Queen selecteert Brabantse tributeband voor Freddie Mercury-herdenking
Het is de ultieme droom voor elke Queen tributeband: optreden in Montreux, Zwitserland. Voor de muzikanten van Crazy Little Things uit Bergen op Zoom wordt die droom werkelijkheid. Zaterdag staat de band als hoofdact op het podium tijdens de herdenking van de legendarische zanger: de Freddie Mercury Celebration Days. Drummer en bandleider Jean-Paul Heck noemt het “een unieke gebeurtenis”.
Duizenden Queen-fans stromen dit weekend toe naar Montreux voor de jaarlijkse herdenking van Freddie Mercury, die in 1991 overleed. Na hun optreden donderdagavond in Twello reisde Crazy Little Things met een volgeladen vrachtwagen richting Zwitserland.
“Dit is een absoluut hoogtepunt”, vertelt Jean-Paul. “De organisatie van de Freddie Celebration Days ligt in handen van de mensen rond Queen. Dat wij als Nederlandse band zijn uitgenodigd, is enorm bijzonder en eervol.”
Na een grondige selectie koos Queen uiteindelijk voor de Brabantse tributeband. Toen de uitnodiging binnenkwam, sprongen de bandleden dan ook een gat in de lucht. “Ze vinden het geweldig”, aldus Jean-Paul.
Montreux was, naast Londen, een van de belangrijkste plekken voor Freddie Mercury. Queen had er eind jaren zeventig een opnamestudio, waar talloze nummers werden opgenomen. De zanger woonde er ook een tijdje. Rond zijn verjaardag vindt daarom altijd een herdenking plaats. “Het beroemde standbeeld van Freddie staat in het hart van de stad, waardoor Montreux een echt bedevaartsoord is geworden voor fans.”
Die passie voor Queen delen de zeven bandleden van Crazy Little Things maar al te goed. “Queen zit in ons DNA”, zegt Jean-Paul. Daardoor weten ze de sound en het gevoel van Queen feilloos neer te zetten. De afgelaren jaren traden ze onder andere op in uitverkochte theaters.
Zaterdag speelt de band twee uur lang voor een enthousiaste menigte. “Het publiek bestaat alleen maar diehard fans die hier het hele jaar naar uitkijken”, weet Heck.
Het optreden is belangeloos; alle opbrengsten gaan naar The Mercury Phoenix Trust, een goed doel dat strijdt tegen aids. Freddie Mercury overleed aan de gevolgen van deze ziekte.
De show in Montreux is meteen de opmaat naar hun nieuwe theatershow ‘We Are The Champions’, waarmee Crazy Little Things dit najaar door Nederland trekt. “Het is onze derde show, en we gaan zeker onze ervaringen in Montreux verwerken.”
Of ze Brian May of Roger Taylor van Queen gaan ontmoeten? “We weten niet of ze er zijn. Maar als ze komen, mogen ze eerst de fans begroeten. Wij vinden het al geweldig dat we hier mogen staan”, besluit Jean-Paul nuchter.
Dit futuristische bouwwerk is nu het jongste rijksmonument van onze provincie
Aan de rand van Eindhoven staat een markante watertoren met drie opvallende witte bollen. Dit bijzondere bouwwerk heeft sinds kort de status van rijksmonument gekregen. Wat het extra speciaal maakt? Het is officieel het jongste rijksmonument van onze hele provincie!
De toren, die al sinds 1970 het Eindhovense skyline siert, is geselecteerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het maakt deel uit van een nieuw programma dat focust op ‘jonge monumenten’ – bouwwerken en kunstwerken uit de periode tussen 1965 en 1990. In die jaren veranderde Nederland enorm: nieuwe woonwijken, snelwegen, kerken en stations schoten uit de grond, vaak in een eigenzinnige, moderne stijl. Veel van deze bouwwerken zijn nu al beeldbepalend, maar nog relatief jong. Door ze nu al monumentenstatus te geven, zorgen we dat ze ook voor de toekomst bewaard blijven.
Futuristisch ontwerp met drie reuzenbollen
De Eindhovense watertoren is ontworpen door architect Wim Quist. Hij wilde absoluut geen traditionele bakstenen toren bouwen en koos voor een radicaal ander concept: drie enorme witte bollen op hoge poten. Elke bol heeft een diameter van tien meter en kan maar liefst een half miljoen liter water opslaan. Samen vormen ze de grootste watertoren die ooit in Nederland is gebouwd. Wat de architect toen nog niet kon weten, is dat hij meteen ook de laatste watertoren van Nederland had ontworpen.
Nog steeds dagelijks in gebruik
Terwijl de meeste watertorens in Nederland tegenwoordig leegstaan of een nieuwe functie hebben gekregen, doen de witte bollen in Eindhoven nog precies waarvoor ze zijn gemaakt: water opslaan voor de stad. Ze zorgen voor voldoende druk op de leidingen, zelfs wanneer er heel veel water tegelijk wordt gebruikt. Brabant Water bevestigt dat de toren nog steeds een belangrijk onderdeel is van het drinkwaternetwerk.
Probleemhuis van Kimberly en haar gezin: na maanden van stress is er hoop
Na maanden vol stress en hoge kosten lijkt er eindelijk een lichtpuntje te zijn voor Kimberly Bisschop (26) en haar gezin in Grave. Sinds dinsdag hebben ze weer warm water, en er wordt serieus gezocht naar de oorzaak van een lekkage. Ook de verhuurder, Vb&t, heeft laten weten dat ze graag met het gezin om tafel willen om samen naar een oplossing te zoeken.
Kimberly en haar gezin trokken in een nieuwbouwhuis dat werd aangeprezen als duurzaam en energiezuinig. Al snel bleek de warmtepomp niet goed te zijn geïnstalleerd, waardoor het apparaat constant bleef draaien en de energierekening opliep tot wel negenhonderd euro per maand. Alsof dat nog niet genoeg was, viel onlangs ook het warme water uit. Daarnaast zorgde het aanhoudende lawaai van de bouwwerkzaamheden naast hun huis voor veel stress, vooral met een pasgeboren baby in huis.
Sinds dinsdag is er in elk geval tijdelijk weer warm water. “Gisteren hebben ze het water kunnen bijvullen, waardoor het probleem met het warme water voor nu is opgelost”, vertelt Kimberly. Op woensdag was er de hele dag een monteur aanwezig, samen met twee uitvoerders. Toen kwam een nieuwe oorzaak van het waterprobleem aan het licht: “De monteur heeft ons trapje verwijderd, omdat er op die hoogte waterschade in de muur zat. In juni is het trapje vastgezet met schroeven, maar die zijn precies door de leidingen van de vloerverwarming gegaan. Daardoor is er een lek ontstaan en verloor het systeem druk.”
Het gezin moet nu twee weken afwachten. “Als de druk opnieuw wegzakt, betekent dit dat er nog een ander lek is. Blijft de druk stabiel, dan moeten we verder onderzoeken wat er precies aan de hand is”, legt Kimberly uit.
Waar het gezin zich eerder niet gehoord voelde, lijkt er nu een opening te zijn. “De verhuurder heeft aangegeven te willen kijken of het mogelijk is om samen om tafel te gaan zitten, om alles op te lossen zonder een rechtszaak te hoeven starten. Hopelijk wordt dit ook daadwerkelijk opgepakt en kunnen we gezamenlijk tot een goede oplossing komen.”
Ook van de bouwplaats naast hun woning kwam een gebaar van goede wil. “De instantie die naast ons aan het bouwen is, heeft aangegeven dat ze meer rekening met ons willen houden, zodat mijn dochter en ik ’s ochtends in ieder geval nog enigszins in rust van de ochtend kunnen genieten”, zegt Kimberly. Zo werd afgesproken dat er later gestart wordt met boren. “Voor mij is dit niet per se noodzakelijk, omdat zij natuurlijk ook gewoon hun werk moeten doen, maar ik vond het wel erg attent dat ze hierin met ons meedenken. Ze stonden er zelfs op dat ik een tijd zou doorgeven vanaf wanneer ze kunnen beginnen.”
Mag een ziekenhuis ingrijpen na online uitspraken van een medewerker?
Op LinkedIn was er gisteren behoorlijk wat kritiek te lezen over een reactie van een medewerker van het LUMC op Facebook. Die medewerker had zich uitgelaten over het nieuws dat vier Syrische asielzoekers waren neergestoken. Mensen op LinkedIn vroegen zich af of iemand met zulke uitspraken überhaupt wel een goede zorgverlener kan zijn.
Het LUMC reageerde geschrokken en liet weten dat de uitspraken haaks staan op hun kernwaarden. Ze keuren het gedrag af en nemen de zaak serieus. Er worden ‘passende stappen’ gezet, maar het ziekenhuis wil verder niet op details ingaan vanwege de privacy van de medewerker.
In Nederland is de vrijheid van meningsuiting een groot goed. Maar mag een werkgever zoals het LUMC dan zomaar maatregelen nemen tegen uitingen op sociale media? Volgens Evert Verhulp, hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam, mag een werkgever de vrijheid van meningsuiting niet zomaar beperken. Zolang een werknemer niks strafbaars zegt, kan de werkgever er weinig tegen doen. Maar, voegt hij toe, online uitingen mogen de werkgever geen schade berokkenen. Of dat zo is en hoe zwaar die schade weegt, verschilt per geval.
Arbeidsrechtadvocaat Suzanne Meijers benadrukt dat een werkgever zich normaal gesproken niet mag bemoeien met de privézaken van een medewerker. Maar als het gevolgen heeft voor de werkgever of de organisatie, mogen er wel grenzen worden gesteld. Dat betekent niet dat een werkgever alles mag monitoren wat een werknemer online doet – alleen als er vermoedens zijn dat er iets misgaat of als er risico’s zijn voor imagoschade.
Volgens Meijers is het handig als bedrijven een mediaprotocol of gedragscode hebben. Het LUMC geeft aan dat zij zo’n beleid hebben over wat je wel en niet online kunt doen. Met zo’n protocol is het voor medewerkers duidelijker wat kan en niet kan. Als je je er niet aan houdt, kunnen er maatregelen volgen – van een waarschuwing tot ontslag, afhankelijk van de situatie.
Wordt een medewerker ontslagen? Dan kan die het ontslag aanvechten. De discussie draait dan om de vrijheid van meningsuiting van de werknemer tegenover de eventuele schade voor de werkgever.
