Recent Nieuws dinsdag 24 juni, 2025 18:29
Wat hebben 12 dagen oorlog veranderd tussen Iran, Israël en de VS?
Nou ja, wat een toestand hè. Donald Trump zei het zelf al: die lui weten echt niet goed waar ze mee bezig zijn. Maar laten we eerlijk zijn, na 12 dagen van luchtoorlog in het Midden-Oosten blijft er toch een soort stilte hangen. En dat geeft ons even de tijd om te kijken wat er nou eigenlijk is veranderd voor Iran, Israël en Amerika. De NOS heeft twee experts gesproken om dit uit te zoeken. Laten we beginnen met hoe het zit met de bovenkant van het Iraanse regime.
Hoe staat het met Iran?
Volgens Joost Hiltermann, een expert bij een denktank in Brussel, zit het Iraanse regime er niet zo best voor. Eerst maar eens de slechte nieuwtjes: veel militaire kopstukken en kernwetenschappers zijn de laatste tijd uitgeschakeld door Israëlische aanvallen. Daarnaast is hun imago binnen Iran behoorlijk beschadigd omdat iedereen nu weet hoe kwetsbaar ze eigenlijk zijn. Je ziet dat ook online; mensen maken grappen over hoe de hoogste leider, Ali Khamenei, hulp vraagt aan zijn voorganger.
Maar wacht, er is ook een positieve kant. Vanwege al die burgerdoden – sommige bronnen spreken over meer dan 800 doden – wordt het nationalisme juist sterker. Mensen voelen zich aangevallen als natie, niet alleen als regime. Dus opstand tegen de regering? Niet waarschijnlijk, zegt Hiltermann. Het veiligheidsapparaat binnen Iran blijft intact.
En dan nog iets belangrijks: wat gaat er gebeuren met dat nucleaire programma? Nou, volgens Hiltermann verandert dat niet echt. Ze willen gewoon doorgaan, want zonder kernwapens voelen ze zich te kwetsbaar. Als ze diep genoeg in de bergen nieuwe bunkers bouwen, kunnen ze misschien wel weer van voren af aan beginnen. Dat kost tijd, maar het is niet onmogelijk.
Wat betekent dit voor Israël?
Israël heeft eindelijk die grote aanval op Iran gedaan waar premier Netanyahu al jarenlang naar verlangde. Volgens Niels van Willigen, een expert van de Universiteit Leiden, lijkt hij hierdoor politiek sterker te worden. Hij heeft immers verschillende vijanden succesvol onder druk gezet: Hamas, Hezbollah en nu Iran. Bovendien heeft deze oorlog de aandacht weggenomen van problemen in Gaza. Maar let op: dit is maar tijdelijk. Op lange termijn kan het tegengestelde effect hebben. Want Iran leeft nog, heeft laten zien dat het terug kan slaan en de wraakzin daar groeit alleen maar. Israël mag dan goed zijn in winnen, maar het is minder handig in onderhandelen over een echte vrede. Dus blijf alert, zeggen de experts.
En hoe zit het met Amerika?
Amerika speelt natuurlijk ook een rol in dit hele verhaal. Donald Trump had altijd beloofd dat hij Amerika uit buitenlandse conflicten zou houden. Maar met die aanval op Iran doet-ie net alsof dat nooit is gezegd. Sommige van zijn fans vinden dat prima, omdat ze denken dat de VS altijd Israël moet steunen. Anderen zeggen: hou je erbuiten! Hiltermann denkt dat Trump het gewoon ziet als een zakelijke zaak. Als een bommenregen nodig is om een goede deal te sluiten, dan doet-ie dat. Maar langdurige oorlogen? Nee, daar wil-ie niks mee te maken hebben.
Niels van Willigen ziet het subtieler. Trump is geen zuivere isolationist, maar ook geen fan van al te veel ingrijpen. Hij heeft eerder ook acties ondernomen, zoals die keer dat hij Syrië liet bombarderen of toen hij die Iraanse generaal Soleimani liet uitschakelen. Dus eigenlijk valt-ie niet zo makkelijk in een hokje te duwen.
Dus wat hebben we geleerd? Na een paar dagen oorlog blijft alles nogal onduidelijk, maar één ding staat vast: niemand loopt hier gemakkelijk uit de strijd.
Stroomuitval in Brabant: Kan het zo ver komen?
Je weet wel, die momenten dat je opeens zonder stroom zit en je vraagt je af wat er aan de hand is? Nou, volgens Enexis, een belangrijke netbeheerder, kan dit komende winter in delen van Brabant gebeuren. En niet even voor een paar minuten, maar mogelijk urenlang! De reden? Het elektriciteitsnetwerk staat gewoon bomvol.
Een woordvoerder van Enexis vertelt dat ze al maatregelen nemen om te voorkomen dat het hele systeem instort. Maar als het echt druk wordt, bijvoorbeeld tussen vier uur ’s middags en negen uur ’s avonds, kunnen ze geen andere keuze hebben dan delen van het net uit te schakelen. Dit gebeurt om grootschalige schade aan het hoogspanningsnet te voorkomen. Ze noemen het zelfs een noodmaatregel.
Gemeenten, provincies en andere belanghebbenden worden uiteraard op de hoogte gehouden. Maar hoe zit het precies met de risico’s? Volgens Enexis zijn er vijf stations waar problemen kunnen ontstaan: Etten-Leur, Den Bosch Noord, Tilburg Noord, Uden en zelfs Ommen Dante in Overijssel. In de zomer is het vaak teveel zonne-energie dat het probleem veroorzaakt, terwijl in de winter juist te veel energie wordt verbruikt.
Wat betekent dit voor jou?
Als een station tijdelijk moet worden uitgeschakeld, zitten duizenden mensen zonder stroom. Je hebt dan geen internet, liften werken niet meer, en koelkasten staan uit. Bedrijven krijgen ook last van deze situatie; pinapparaten en kassa’s werken niet meer en er is geen warm water. Kortom, een behoorlijke chaos.
Enexis heeft daarom een plan bedacht om dit te verminderen. Ze hebben 25 grote bedrijven gevraagd om minder stroom te verbruiken op piekmomenten. Hoe ze dat doen? Dat mogen ze zelf bepalen. De bedrijven hebben zes maanden de tijd om een oplossing te vinden. Hoewel dit een ingrijpende verandering is, beseffen ze dat het nodig is.
Wat kun jij doen?
Particulieren kunnen ook helpen. Tijdens koude en donkere dagen kun je bijvoorbeeld je elektrische auto ’s nachts opladen in plaats van in de avonduren. In het voorjaar kun je je energiegebruik plannen op momenten waarop de zon het hardst schijnt. Zo draag je mee aan het verlichten van het net.
Het uitbreiden van het stroomnet is echter een langdurig proces. Helaas loopt alles achter op schema, met vertragingen van twee tot vier jaar in Waalwijk en Wijchen. Hierdoor moeten tweeduizend bedrijven en grootverbruikers langer wachten op nieuwe of zwaardere aansluitingen. Sommigen zelfs pas in 2033.
Dus, als je in Brabant woont, houd je ogen en oren open. Misschien is het tijd om een alternatieve oplossing te zoeken voor de momenten dat de stroom uitvalt.
Strijd in de Rechtszaal: Justitie eist hoge straf, Advocaten pleiten voor vrijspraak
Vandaag staat oud-Jumbo topman Frits van Eerd (58) weer voor de rechter. Het proces gaat over ernstige aantijgingen van omkoping en witwassen. Gisteren kreeg Van Eerd de kans om zijn versie van het verhaal te vertellen. Hij beweert onschuldig te zijn en ziet geen enkele link tussen de beschuldigingen en zijn handelen. Zijn advocaat stelt dat veel van de betrokken goederen gewoon zijn betaald en er geen sprake is van illegale activiteiten. Volgens haar ontbreekt het aan duidelijk bewijs tegen Van Eerd. Ze blijft vasthouden aan de hoop op vrijspraak.
De advocaat vraagt zich hardop af wat Van Eerd nu precies zou moeten hebben gedaan om zich in te laten met omkoping. Uitkomstgericht had hij helemaal geen reden om bijvoorbeeld belasting te ontduiken of omkoping te plegen. Immers, Van Eerd heeft al een indrukwekkende verzameling auto’s en motoren opgebouwd zonder daar problemen door te krijgen. De advocaat betoogt dat Theo E., de andere verdachte, veel meer interesse had in deze soort praktijken dan Van Eerd ooit had.
In de rechtbank wordt ingegaan op specifieke gevallen waarin justitie omkoping ziet. De advocaat van Van Eerd ontkracht deze voorbeelden één voor één. Ze verwijst naar deals die niets te maken hebben met sponsorcontracten en waarbij alles volledig legaal is afgewikkeld. Ze benadrukt dat Jumbo zelfs een enorm budget had voor marketing en sponsoring, waardoor Van Eerds privéactiviteiten nauwelijks relevant waren voor het bedrijf.
Een ander belangrijk punt dat de advocaat aanhaalt, is dat de contacten tussen Van Eerd en Theo E. privé waren. Dit betekent dat de gedragsregels van Jumbo niet van toepassing waren op hun relatie. Jumbo zelf wilde ook geen zakelijke contacten meer met Theo E., maar kon Van Eerd privé niet verbieden om hem te spreken.
Justitie daarentegen eist een strenge straf van twee jaar cel tegen Van Eerd, waarvan een deel voorwaardelijk. Ze zien Van Eerd als iemand die misbruik heeft gemaakt van zijn positie binnen Jumbo. Volgens hen heeft hij grote bedragen laten betalen aan personen die daar geen recht op hadden. Daarnaast wordt Van Eerd ervan beschuldigd dat hij familie en vrienden heeft gebruikt om verklaringen af te leggen die niet kloppen. Justitie twijfelt aan de betrouwbaarheid van vele getuigenverklaringen en ziet dit als een poging om het illegale geld te legaliseren.
De officier van justitie betoogt dat Van Eerd wist dat zijn daden fout waren, maar toch doorging met ze. Hij maakte zich schuldig aan ondermijnende criminaliteit door regelmatig de regels te overtreden en contant geld te accepteren zonder belasting te betalen. De zaak wordt ingegaan op allerlei details, zoals de herkomst van enorme bedragen in contant geld die bij Van Eerd thuis werden gevonden. Justitie vraagt zich af waarom Van Eerd zoveel cash bewaarde en wat de echte reden was achter sommige transacties.
Het proces loopt al geruime tijd en de spanning blijft hoog. De advocaten van Van Eerd proberen alle beweringen van justitie te weerleggen en pleiten hard voor vrijspraak. Justitie blijft echter vasthouden aan hun standpunt en eist een passende straf.
De Taalheld van het Jaar: Jako Herrebout uit Terneuzen
Stel je voor, je hebt altijd last gehad van lezen en schrijven. Je bent gestopt met school en begonnen met werken, maar ergens onderweg besef je dat je meer wilt. Dat is precies wat Jako Herrebout heeft meegemaakt. Deze 28-jarige uit Terneuzen heeft zijn leven omgedraaid door taalles te volgen via zijn werk. En nu? Nou, hij staat niet alleen bekend als een echte inspiratiebron voor anderen, maar hij heeft ook net de prestigieuze Taalheldenprijs ontvangen!
Deze prijs wordt elke keer gegeven aan iemand die moeite heeft met basisvaardigheden zoals lezen en schrijven, maar zichzelf en anderen helpt om beter te worden. Prinses Laurentien heeft hem de prijs overhandigd in Delft namens de Stichting Lezen en Schrijven. Volgens de jury is Jako een voorbeeld voor iedereen. Hij motiveert anderen, vertelt openhartig over zijn eigen verhaal op sociale media, en laat zien dat er altijd hulp beschikbaar is. “Hij bereikt mensen die misschien anders niet zouden luisteren,” aldus de jury.
Jako zelf is blij met de erkenning. “Vroeger schaamde ik me voor mijn tekortkomingen, maar dankzij de lessen heb ik veel meer zelfvertrouwen gekregen. Ik ben echt trots op mezelf dat ik deze stap heb gezet,” zegt hij enthousiast.
Dajandra van Loo Wint Publieksprijs
En dan hebben we nog Dajandra van Loo, die deze keer de publieksprijs in ontvangst mag nemen. Deze 35-jarige heeft haar leven ook compleet omgegooid door terug naar school te gaan. Waarom? Nou, ze had een droom om ooit in de horeca te werken. Maar daarvoor moest ze eerst leren omgaan met een kassa en dingen op te kunnen schrijven.
Dajandra heeft heel hard gewerkt aan haar vaardigheden en nu voelt ze zich stukken zelfverzekerder. Ze vertelt dat ze zich nu “menswaardig” voelt omdat ze kan lezen, schrijven en rekenen. Een enorme prestatie!
Volgens de organisatie van de Taalheldenprijs zijn er ongeveer drie miljoen mensen in Nederland tussen de 16 en 75 jaar oud die moeite hebben met lezen, schrijven of rekenen. Dat komt neer op één op de vijf mensen. Dus als jij jezelf herkent in dit verhaal, weet dan dat je niet alleen bent en dat er steeds meer mogelijkheden zijn om je vaardigheden te verbeteren.
De Maan Mogelijk Slachtoffer van Gigantische Meteorietinslag in 2032
Hé, luister even! Er is iets gaafs (en ook een beetje eng) aan de hand in de ruimte. Volgens wetenschappers bestaat er een kans dat een enorme ruimtesteen de maan raakt in… wacht even… ja, in 2032. Deze asteroïde, genaamd 2024 YR4, was eerst zelfs op koers om naar ons toe te komen, maar gelukkig is die kans nu enorm klein geworden. Maar helaas blijft er nog steeds een kans dat-ie de maan wel raakt. En dat kan flink wat trammelant veroorzaken.
Deze asteroïde is behoorlijk indrukwekkend groot – groot genoeg om een hele stad te vernietigen als-ie hier zou inslaan. Gelukkig werd-ie ontdekt door een telescoop in Chili kort voor de jaarwisseling. Toen dachten onderzoekers dat de kans op een botsing met aarde ongeveer 3 procent was, maar nieuwe berekeningen hebben die kans teruggebracht tot minder dan 0,0017 procent. Dat is dus supergoed nieuws voor ons! Maar de kans dat-ie de maan raakt? Die blijft nog steeds redelijk hoog: ruim 4,3 procent.
Volgens Canadese onderzoekers zou zo’n inslag een gigantische krater achterlaten, ongeveer één kilometer breed. Nog erger: het zou miljoenen kilo’s maanpuin de ruimte in slingeren. En waar gaat dat puin terechtkomen? Precies, op een gegeven moment komt het in de buurt van onze planeet. Dit alles binnen enkele dagen na de inslag. We kunnen verwachten dat het resulteert in een spectaculaire meteorenregen, zichtbaar vanaf de aarde. Gelukkig verbrandt een groot deel van dit puin in de atmosfeer, dus direct gevaar voor mensen is er niet. Maar satellieten, ruimteschepen en astronauten? Zij kunnen zich beter goed schermen, want voor hen vormt dit puin een potentiële bedreiging.
NASA en andere ruimteorganisaties houden al jaren nauwlettend oog op asteroïden en kometen die eventueel een dreiging vormen voor de aarde. Ze werken hard om manieren te vinden om mogelijke botsingen te voorkomen. Hoewel de maan op dit moment geen prioriteit heeft, lieten ze zien dat ze een rotsblok in 2022 succesvol uit zijn baan konden sturen. Dat was een belangrijke test om onze planeet in de toekomst te beschermen. Maar voorlopig blijft de vraag open: wat gebeurt er als een grote meteoriet de maan raakt?
AI-gemoduleerde video’s spelen grote rol in oorlogsdeinformatie tussen Israël en Iran
Sinds de spanningen tussen Israël en Iran zijn verergerd, ziet het online landschap er behoorlijk chaotisch uit. Overal op sociale media duiken nepbeelden op, vaak gemaakt met hightech kunstmatige intelligentie (AI). De NOS-experts, die zich bezighouden met open source-informatie (OSINT), hebben hun handen vol aan het filteren van honderden filmpjes en foto’s waarvan de echtheid soms moeilijk vast te stellen is – of gewoonweg nep blijken te zijn. Het merendeel van deze desinformatie wordt verspreid via X.
Volgens de BBC circuleren tientallen filmpjes die voornamelijk gericht zijn op het benadrukken van Irans capaciteit om terug te slaan op Israëlische aanvallen. Daarnaast zijn er ook nepvideo’s te zien die de nasleep van bombardementen op Israëlische doelen weergeven. Maar niet alleen Iran; zelfs pro-Israëlische accounts delen vals materiaal. En het bereik? Grote kans dat je al een van deze filmpjes hebt gezien: de top drie nepvideo’s die de BBC onderzocht, heeft wereldwijd meer dan 100 miljoen views gehaald.
De OSINT-ploeg van de NOS merkt op dat bij dit conflict veel vaker gebruikgemaakt wordt van AI-technologie om beelden te manipuleren. Hun missie? Uitzoeken wanneer en waar een bepaald filmpje of foto precies is gemaakt. Ze doen dit door details in de omgeving te controleren, tijdstempels na te gaan of de beelden te vergelijken met andere bronnen op internet. Hoewel ze vaak succesvol zijn, blijft het een uitdagende klus. Zo ging er eergisteren toch een nepfilmpje door de mand: een bewakingsbeeld van een gevangenisexplosie in Iran.
Het filmpje toonde wat voor zou moeten stellen als de explosie van de ingangspoort van de beroemde Evin-gevangenis. Aangezien de aanval al was vastgesteld en er geverifieerde beelden bestonden van de situatie na de explosie, leek alles in orde. Helaas bleek later dat het om een oud fotomateriaal ging dat met AI was aangepast om een nepvideo te creëren.
Een expert op het gebied van AI vertelt tegen de BBC dat dit de eerste keer is dat AI zo massaal wordt ingezet tijdens een militair conflict. Veel van de Iraanse “superverspreiders” van vals materiaal op X groeien razendsnel en gebruiken zelfs officiële namen met blauwe vinkjes, hoewel het onduidelijk is wie erachter zitten. Interessant genoeg blijkt zelfs Grok, X’s eigen AI-chatbot, soms problemen te hebben bij het herkennen van nepinhoud.
