Recent Nieuws dinsdag 17 juni, 2025 18:30
“`html
Podcast De Dag: De 5% NAVO-norm is minder duidelijk dan je denkt
In aanloop naar de NAVO-top van volgende week heeft de Nederlandse regering ingestemd met de nieuwe NAVO-norm van 5%. Een meerderheid van de Tweede Kamer is het daarmee eens, maar hoe concreet is die 5% eigenlijk?
Wat valt er onder ‘defensie-uitgaven’?
De NAVO-landen verschillen flink van mening over wat precies onder defensie-uitgaven valt. Sommige landen vinden bijvoorbeeld dat het tegenhouden van asielzoekers bijdraagt aan veiligheid, terwijl anderen klimaatmaatregelen als essentieel zien voor hun defensie. NAVO-correspondent Kysia Hekster legt uit hoe deze discussies al sinds de oprichting van de NAVO spelen.
Hoe veranderde de NAVO-norm door de jaren heen?
De normen voor defensie-uitgaven zijn in de loop van de tijd steeds aangepast. In deze podcast hoor je hoe dat ging en wat de huidige 5%-norm nu echt betekent.
Luister de podcast
Wil je meer weten? Check dan de aflevering van De Dag waarin dit alles uitgebreid aan bod komt. Vergeet je niet te abonneren als je het leuk vindt!
Andere podcasts van de NOS:
– De Dag – Dagelijks 20 minuten verdieping bij één onderwerp.
– Lang verhaal kort – Elke werkdag één onderwerp in 5 minuten.
– NOS op 3 – Helpt je het nieuws beter te begrijpen.
– Met het Oog op Morgen – Dagelijks nieuwsoverzicht en interviews.
– Het Beste uit het Oog – De mooiste gesprekken van de week.
– De Stemming van Vullings en De Rooy – Politieke weekanalyse.
– Jeugdjournaal-podcast – Antwoorden op vragen van kinderen.
Middelbare scholier Aryan (17) filmde crash Air India: ‘Nog altijd in shock’
Jongen filmt vliegramp vanuit huis
De 17-jarige Aryan Asari uit India stond vorige week bij zijn vader thuis in Ahmedabad toen hij iets ongelooflijks meemaakte. Vanuit het raam zag hij hoe een Boeing 787-8 van Air India neerstortte. Hij filmde het hele gebeuren, en die beelden gingen al snel viral. Zijn vader vertelt dat Aryan er nog steeds kapot van is. “Hij zal voorlopig niet meer naar vliegtuigen kijken,” zegt hij.
Vliegtuigfan in shock
Aryan woont normaal bij zijn moeder, maar was op bezoek bij zijn vader. Als echte vliegtuigspotter keek hij altijd naar de lucht. “Hij vroeg me elke keer of ik een vliegtuig zag,” vertelt zijn vader. “Ik zei altijd: hier vliegen er honderden per dag.” Maar afgelopen donderdag zag Aryan iets wat hij nooit had willen zien. Het vliegtuig wiebelde en stortte neer, met 241 doden tot gevolg.
Beelden gaan de wereld over
Aryan stuurde de video eerst naar een paar vrienden, maar binnen no time hadden nieuwszenders over de hele wereld zijn beelden. Zijn vader vertelt dat journalisten massaal voor hun deur stonden. “We werden overspoeld met telefoontjes.”
Politieverhoor en trauma
Na de crash werd Aryan urenlang ondervraagd door de politie. Daarna ging het zo slecht met hem dat hij terugging naar zijn moeder. “Hij schrikt nu van elke telefoon,” zegt zijn vader. Het duurt nog wel even voor hij weer naar vliegtuigen durft te kijken.
Onderzoek loopt
Er is nog veel onduidelijk over de oorzaak van de crash. Air India laat uit voorzorg alle Boeing 787’s controleren. De cockpitvoicerecorder is al gevonden en wordt onderzocht.
Bewoners zitten vast door kapotte lift: “Opgesloten op zes hoog”
Al tien dagen aan huis gekluisterd
Bewoners van een flat in Eindhoven zitten al bijna twee weken vast in hun eigen huis omdat de lift het begeven heeft. Vooral ouderen en mensen met gezondheidsproblemen hebben het zwaar: ziekenhuisafspraken worden afgezegd en sociale contacten vallen weg. “Het is wachten tot de brandweer iemand naar beneden moet halen,” zegt een bezorgde buurvrouw.
“Ik kan nergens heen”
Jan van Beers, een bewoner op de derde verdieping, vertelt hoe moeilijk de situatie voor hem is. “Ik zit al de hele week opgesloten. Mijn vriend Hub kan niet eens langs komen voor een borrel omdat hij door zijn spierziekte de trap niet op kan. Zelf kan ik ook niet naar buiten – dat breekt me echt op.” Jan heeft zelf ook gezondheidsproblemen: zijn voeten zwellen vaak op en hij krijgt injecties in zijn ogen waardoor hij slecht ziet. “Hoe moet ik ooit die trap opkomen?”
Ook zijn buurvrouw zit in de problemen. “Ik heb hartklachten en te dik bloed. Als ik de trap een paar keer op en af moet, loop ik het risico op een hartaanval,” vertelt ze.
Woningbouw en VvE wijzen naar elkaar
De bewoners hebben een klacht gestuurd naar woningbouwvereniging Trudo, maar die geeft aan dat ze weinig kunnen doen omdat ze maar 34% van de appartementen beheren. “We verwijzen bewoners door naar de VvE,” zegt een woordvoerder.
De VvE zegt dat ze vijf dagen geleden pas hoorden van het probleem en direct een spoedreparatie hebben aangevraagd. “De onderdelen zijn besteld, maar het duurt even,” legt manager Stefan Pater uit. Hij belooft te kijken naar een tijdelijke oplossing, zoals een student die boodschappen komt brengen.
Ernstige gevolgen voor kwetsbare bewoners
De situatie is extra zwaar voor oudere bewoners. Op de achtste verdieping woont een man met twee hondjes die hij niet de trap af kan dragen. En de oma van kleindochter Nilab zit helemaal vast. “Ze is dement en heeft een hoge bloeddruk. Ze wil steeds naar buiten, maar snapt niet waarom dat niet kan. Ze huilt veel,” vertelt Nilab. Alle doktersafspraken zijn afgezegd.
Reparatie komt eraan – maar niet snel genoeg
Het liftbedrijf laat weten dat de lift waarschijnlijk woensdag of donderdag gemaakt wordt. Door leverproblemen heeft het langer geduurd. “Voor ouderen is dat extra vervelend,” geeft het bedrijf toe. Ze adviseren regelmatig onderhoud, maar veel klanten wachten tot de lift echt kapot is – wat leidt tot vertragingen door oude onderdelen en personeelstekorten.
Jan hoopt dat de lift nu goed gerepareerd wordt. “Hij is al vijftig jaar oud. Als je alleen een schroefje vervangt, slijt de rest ook snel. Het moet echt grondig aangepakt worden.”
Bestuur NSC wil Eddy van Hijum als lijsttrekker, Boomsma stapt terug
Eddy van Hijum voorgedragen als nieuwe lijsttrekker
Het bestuur van NSC heeft Eddy van Hijum naar voren geschoven als nieuwe lijsttrekker. Van Hijum, nu nog vicepremier en minister van Sociale Zaken in het demissionaire kabinet-Schoof, moet eerst nog wel goedgekeurd worden door de partijleden. Volgens het bestuur past hij perfect bij wat NSC nodig heeft: iemand die verbindt, betrouwbaar is en verstand van zaken heeft. Hoewel NSC in de peilingen niet zo goed scoort, zou Van Hijum het vertrouwen van de kiezers weer kunnen terugwinnen.
Hij zelf zegt er vol overtuiging voor te gaan: “Ik geloof heel sterk in onze missie om de menselijke maat terug te brengen en de bestaanszekerheid van Nederland te versterken.” Tot en met donderdag kunnen er nog tegenkandidaten opduiken, maar alleen als ze eerder al gesolliciteerd hadden. Vrijdag wordt duidelijk of er een echte lijsttrekkersstrijd komt.
Boomsma haakt af
Diederik Boomsma, de enige andere NSC’er die interesse had in de rol, heeft zich teruggetrokken. Hij geeft aan dat hij niet tegen Van Hijum wil strijden.
Van Hijum: Omtzigts vertrouweling
Eddy van Hijum (53) is een goede bekende van ex-NSC-baas Pieter Omtzigt. Tijdens de formatie zaten ze vaak samen aan tafel. Net als Omtzigt heeft Van Hijum een verleden bij het CDA – hij zat van 2003 tot 2014 in de Tweede Kamer. Daarna werd hij gedeputeerde in Overijssel, waar Omtzigt ook woont. Toen Omtzigt NSC oprichtte, stapte Van Hijum meteen over. Hij schreef zelfs het verkiezingsprogramma van de partij.
Van Vroonhoven blijft Kamerlid
Afgelopen zaterdag liet fractieleider Nicolien van Vroonhoven al weten dat ze niet in de race was voor het lijsttrekkerschap. Ze blijft wel gewoon Kamerlid. Van Vroonhoven nam het stokje over van Omtzigt toen hij uit de politiek stapte. Eerder leek ze wel geïnteresseerd, maar nu geeft ze aan dat ze “stilletjes blij” is dat het niet doorgaat. “Ik ben geen campagnevoerder, geen stemmenkanon en ook geen vlotte prater,” zegt ze over zichzelf.
“Iedereen moet Teheran verlaten”: Wat betekent Trumps explosieve oproep?
Waarom riep Trump op tot evacuatie?
De Amerikaanse president Trump schreef op sociale media dat iedereen Teheran “onmiddellijk” moet verlaten. Dit kwam kort nadat Israëlische strijdkrachten een deel van de Iraanse hoofdstad tot evacuatiezone hadden verklaard. De vraag is: waarom deze oproep? Trump noemde dat Iran eerder een nucleaire deal had moeten sluiten, maar nu lijkt het meer een waarschuwing voor mogelijk zwaardere aanvallen.
Kan een stad van 10 miljoen mensen zomaar geëvacueerd worden?
Teheran heeft bijna 10 miljoen inwoners—meer dan heel Israël. Zo’n massale evacuatie is praktisch onmogelijk op korte termijn. Midden-Oosten-correspondent Pepijn Nagtzaam legt uit dat mensen vaak niet willen of kunnen vertrekken, zoals eerder in Oekraïne en Gaza gebeurde. Bovendien heeft Iran geen goed beschermingssysteem zoals Israëls Iron Dome of veilige schuilkelders.
Hoe reageren Iraniërs?
Veel inwoners van Teheran reageren met woede, angst of spot. Sommigen proberen te vluchten—er zijn al lange files gezien—maar voor anderen is dat geen optie. “Ik kan mijn bejaarde ouders niet achterlaten,” zegt een inwoner. Een ander vertelt: “Mijn kinderen slapen niet meer door de explosies, maar we hebben nergens heen te gaan.”
Is zo’n oproep eigenlijk legaal?
Volgens internationaal recht mag een land niet zomaar burgers van een ander land oproepen te evacueren, tenzij er een directe dreiging is én dit via de VN of humanitaire organisaties wordt geregeld. Tot nu toe hebben noch de VS noch Israël concrete evacuatieplannen bekendgemaakt. Iran-kenner Thomas Erdbrink noemt het zorgelijk dat er zo nonchalant over miljoenen levens wordt gesproken.
Wat is het echte doel van deze waarschuwing?
Er zijn verschillende theorieën:
– Druk op het Iraanse regime: Trump en Israël willen mogelijk Iran dwingen tot een nucleaire deal.
– Oproer creëren: Als de bevolking genoeg lijdt, zouden ze in opstand kunnen komen tegen hun regering.
– Voorbereiding op zwaardere aanvallen: Misschien wordt Teherans infrastructuur het volgende doelwit.
Een ding is zeker: voor de meeste Iraniërs is vluchten geen realistische optie, wat er ook gebeurt.
Brainport wil de grens over: ‘We moeten wat grenzen gaan wegdenken’
Het succes van Brainport
Het Klokgebouw in Eindhoven zat dinsdagochtend bomvol tijdens het VNG-congres. Bestuurders uit heel Nederland kwamen kijken wat het geheim is van Brainport. In deze regio werken 21 gemeenten rond Eindhoven succesvol samen, en anderen willen daar graag van leren. Maar burgemeester Dijsselbloem van Eindhoven waarschuwt: “Het is niet zomaar te kopiëren.” Ondertussen wil Brainport juist verder uitbreiden, zelfs tot over de Belgische grens.
Het VNG-congres is een van de grootste in Nederland, met ruim 3300 bezoekers, waaronder burgemeesters, wethouders en andere bestuurders. Dit jaar was het extra speciaal, want het congres bestaat 100 jaar. Koning Willem-Alexander opende het tweedaagse evenement, dat voor het eerst in een hele regio plaatsvindt.
Samenwerken is de sleutel
Dijsselbloem straalt: “Je ziet hier een blije burgemeester.” En terecht, want de regio laat zich van haar beste kant zien. “Die 3300 bezoekers gaan meer dan vijftig plekken bekijken. We organiseren dit echt met z’n allen: 21 gemeenten en meer dan 200 ambtenaren hebben meegeholpen.”
En dat is precies waar het om draait in Brainport: samenwerken. “Samen investeren en dat volhouden. Stabiliteit is cruciaal, en dat mist vaak, zowel internationaal als in Den Haag,” legt Dijsselbloem uit. De techindustrie, met ASML als bekendste voorbeeld, maakt de regio uniek. “Kopieën maken lukt niet zomaar, maar andere regio’s kunnen wel leren van onze aanpak. Samenwerking tussen bedrijven en overheid kan altijd beter, vooral als het gaat om gezamenlijke investeringen in opleidingen, talent en innovatie.”
Grenzen verleggen
Brainport wil verder groeien, zowel nationaal als internationaal. “We zoeken samenwerking met gemeenten zoals Meijerijstad, Venlo en Weert, maar ook met steden als Den Bosch en Tilburg,” zegt Dijsselbloem. “We werken al met universiteiten in Delft, Twente en Groningen. Ons doel is om het kloppend hart van de nieuwe economie in Nederland te worden.”
Maar het gaat verder dan dat. “We moeten grenzen leren wegdenken,” vindt Dijsselbloem. “Om ons volle potentieel te benutten, moeten we over de grens kijken. Samenwerking met universiteiten in Leuven en Aken ligt voor de hand. En met Vlaanderen zijn we al in gesprek: er zijn al drie Vlaamse delegaties op bezoek geweest.”
Uitdagingen en kansen
Toch zijn er nog hobbels. “De bereikbaarheid tussen Vlaanderen en Eindhoven kan beter,” geeft Dijsselbloem toe. “Openbaar vervoer is nu nog een uitdaging.” Ook bedrijfslocaties zijn een aandachtspunt. “Philips heeft al over de grens uitgebreid, bijvoorbeeld in Turnhout. Daar staan nog grote leegstaande fabrieken, terwijl wij hier ruimtetekort hebben. Waarom werken we niet samen om daar een Vlaamse dependance van Brainport te creëren?”
Kortom: Brainport is klaar voor de volgende stap, maar dan moeten we wel wat grenzen uit ons hoofd bannen.
