Recent Nieuws maandag 02 juni, 2025 07:38
De Conservatieve Karol Nawrocki Wint de Poolse Presidentsverkiezingen
Nou, dit is een verrassing! De conservatieve nationalist Karol Nawrocki heeft het gisteren flink afgelegd tegen zijn tegenstander Rafal Trzaskowski in de presidentsverkiezingen in Polen. Toen bijna al de stemmen waren geteld – zo’n 99 procent ofzo – bleek Nawrocki onhaalbaar te zijn voor Trzaskowski. Nawrocki staat bekend om zijn banden met de oppositiepartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), terwijl Trzaskowski een lid is van Burgerplatform (PO), dezelfde partij als huidige premier Tusk.
Eerst leek het erop dat Trzaskowski de overwinning zou binnenhalen. Exitpolls wezen erop dat hij aan het langste eind trok en hij zelfs al zijn zegeviering had aangekondigd. Maar later kwamen nieuwe polls die lieten zien dat het verschil tussen beide kandidaten minimaal was en dat Nawrocki zelfs een klein voorsprong had genomen. Dus uiteindelijk ging de trofee naar Nawrocki.
Deze overwinning is niet bepaald een feestje voor premier Tusk en zijn regering. Trzaskowski had namelijk tijdens zijn campagne beloofd Tusk te steunen in zijn ambities. Nu krijgt Tusk echter een president die hem waarschijnlijk niet bepaald een handje zal toesteken. Want als je weet hoe het systeem in Polen werkt: de president heeft vetorecht, wat betekent dat hij wetten kan blokkeren. Dus ja, dit kan wel eens lastig worden voor Tusk en zijn plannen.
Sterfte door hitte neemt af, maar risico blijft hoog bij extreme warmte
Dagelijkse sterfte tijdens hete dagen is flink gedaald sinds 2010, laat nieuw onderzoek van het RIVM zien. Tussen 2000 en 2010 was er een schatting van ongeveer 7000 overlijdens door hitte, terwijl dat cijfer in de daaropvolgende tien jaar daalde naar 4300. Maar hoewel we beter zijn geworden in het beheersen van de gevolgen van hittegolven, blijft het risico op extra sterfte tijdens extreem hete dagen behoorlijk groot.
Tijdens de zware hitteperiode van 2019, toen Nederland voor het eerst kennis maakte met temperaturen boven de 40 graden, stierven er bijna 150 mensen meer dan normaal op één dag. Dat was de hoogste cijfer ooit in de onderzochte periode. Het Nationaal Hitteplan speelt hierbij een belangrijke rol als waarschuwingssysteem, waarbij kwetsbare groepen extra ondersteuning krijgen wanneer het erg warm wordt.
Hoewel we weten dat hitte slecht is voor de gezondheid, blijkt uit de analyse dat de bewustwording rondom deze gevaren aanzienlijk is toegenomen. Dit kan deels te danken zijn aan media-aandacht voor hittegolven in jaren zoals 2003 en 2006, die lange en intense waren. De onderzoekers kunnen niet met zekerheid zeggen of het Nationaal Hitteplan de enige factor is die bijdroeg aan de daling van de sterfte, maar het is wel duidelijk dat andere factoren zoals bewustwording ook een rol spelen.
De daling in sterfte door hitte was vooral merkbaar bij ouderen, vrouwen en mensen uit buurten met lage inkomens. Hoewel het risico onder mensen boven de 90 is gedaald, blijft het aantal sterfgevallen in deze leeftijdsgroep gelijk door de vergrijzing van de samenleving. Tegelijkertijd bleek dat de sterfte op extreem hete dagen zoals die in 2019 toch fors toeneemt. Op 25 juli 2019 werd het nationale temperatuurrecord verbroken met 40,7 graden Celsius in Gilze-Rijen, en de dag erna bereikte het aantal sterfgevallen een recordhoogtepunt.
Deze cijfers zijn zorgelijk, want door klimaatverandering verwachten we dat het warmer gaat worden. Europa verwarmt sneller dan andere continenten, en door de vergrijzing komen er steeds meer kwetsbare ouderen bij. Maatregelen om de impact van hitte te verminderen blijven dus essentieel.
Volgens de klimaatscenario’s van het KNMI zal het aantal tropische dagen (boven de 30 graden) stijgen. Als we succesvol het Klimaatakkoord van Parijs naleven, zouden we tegen 2100 ongeveer 9 tropische dagen per jaar hebben. Maar als de broeikasgassen blijven stijgen, kunnen we uiteindelijk tot 30 tropische dagen per jaar verwachten, inclusief regelmatig dagen boven de 40 graden.
Een algemeen misverstand is dat alleen ouderen sterken door hitte en dat deze mensen sowieso binnen korte tijd zouden overlijden. Volgens expert Werner Hagens van het RIVM zit er echter ook een groep kerngezonde personen tussen die anders nog jarenlang hadden kunnen leven. Als het ging om mensen die sowieso zouden sterven, zou je na een hitteperiode een dalende sterfte cijfers moeten zien, wat niet het geval is.
Wil je meer weten over hoe hittekracht invloed heeft op het gevoel van warmte? Kijk dan eens naar deze video:
Steeds meer woningeigenaren piekeren over hun vaste woonkosten
Dagelijks lezen we berichten over stijgende kosten en financiële zorgen. In een recente enquête van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) blijkt dat steeds meer mensen zich zorgen maken over het betalen van hun vaststaande woninguitgaven. Volgens de resultaten van dit onderzoek geven ruim 30% van de respondenten aan dat ze nauwelijks rondkomen met hun inkomen, terwijl een flinke twintig procent zelfs angst voelt over hun financiële situatie.
Volgens Carla Muters, voorzitter bij NHG, liggen veel mensen ’s nachts wakker door geldzorgen. “Een derde van de mensen die we ondervroegen zegt dat ze net genoeg hebben om alles te betalen. Maar wat als er iets onverwachts gebeurt? Dan kan het al snel knellen,” vertelt ze. Interessant detail: een op de vijf gebruikt vakantiegeld niet voor een tripje weg, maar om noodzakelijke onderhoudskosten te dekken.
Hoewel het aantal hypotheekachterstanden momenteel historisch laag is, groeit de bezorgdheid. Dit komt omdat veel mensen tussen 2015 en 2021 een lening afsloten in een periode van ultralage rentes – soms zelfs onder de één procent! Sinds 2022 is de rente weer gestegen naar een gemiddelde van ongeveer 3,5%. Wie een variabele of korte-termijnvaste hypotheekkoers had, zal merken dat hun maandelijkse lasten gaan toenemen. Sommige mensen zien deze verhogingen aankomen, terwijl anderen gelukkig nog een lange vastrenteperiode hebben vastgelegd.
Muters waarschuwt: “Als je renteperiode binnenkort afloopt, is het tijd om een scherp oog te houden op je persoonlijke financiën. Elke situatie is anders, dus reken uit hoeveel extra kosten je kunt verwachten.” Zelfs tientallen euro’s extra per maand kunnen een groot verschil maken.
Vorige week kwam het Centraal Planbureau met een rapport waarin staat dat de meeste Nederlanders winnen van de stijgende salarissen ten opzichte van hun lasten. Maar volgens Muters is dit geen universele waarheid. “Gemiddeld gezien klopt dat misschien, maar bij ons zien we individuen die echt worstelen. Ze besparen waar ze kunnen en zoeken extra werk om rond te komen.”
De NHG roept woningeigenaren op om actief hun eigen financiën te controleren en professionele hulp te zoeken indien nodig. “Er zijn verschillende wegen om hulp te krijgen, zoals via een budgetcoach of jobcoach. Laat je adviseren door geldverstrekkers en neem contact op als je problemen voelt aankomen,” benadrukt Muters.
Een Eurosceptische Wending in Polen: Karol Nawrocki Wordt Nieuwe President
Nou, dit was een verrassende wending! De conservatieve historicus en voormalig bokser Karol Nawrocki heeft het race naar het presidentschap van Polen gewonnen. Hij haalde netjes 51 procent van de stemmen in de verkiezingen. Zijn tegenstander, de liberale Rafal Trzaskowski – burgemeester van Warschau – kwam op slechts een haar na achter met 49 procent. Interessant genoeg wees de eerste exitpoll erop dat Trzaskowski misschien zou winnen, maar uiteindelijk draaide het tij ten voordele van Nawrocki.
Nawrocki trad op namens de nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) en maakte duidelijk wat zijn prioriteiten waren: stoppen met immigratie en kritisch blijven tegenover de Europese Unie. Hij is ook tegen een NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne. Tijdens de campagne had hij echter te maken met allerlei beschuldigingen; sommigen zeiden dat hij contacten had met criminele figuren, terwijl anderen beweerden dat hij vroeger betrokken was bij straatgevechten. Nou, laat ik je vertellen: hij heeft die laatste aantijging zelfs bevestigd!
Trzaskowski stond aan de andere kant van het politieke spectrum. Hij wilde samenwerken met de huidige regering onder leiding van premier Donald Tusk om democratische hervormingen af te ronden. Hij staat bekend als progressief en wil onder meer de abortuswetgeving versoepelen – een punt waar veel Poolse burgers zich druk over maken, omdat Polen momenteel een van de strengste wetten in Europa heeft op dit gebied.
Hoewel het parlement in Polen de meeste macht heeft, kan de president nog steeds invloed uitoefenen door wetgeving te blokkeren met een veto. Dat betekent dat Nawrocki’s overwinning wel degelijk belangrijke consequenties kan hebben voor toekomstige politieke beslissingen in het land.
