Recent Nieuws maandag 21 april, 2025 07:39
Geen stikstofafspraken in voorjaarsnota zet bouwprojecten energietransitie onder druk
Vertraging dreigt voor verzwaring elektriciteitsnet
Netbeheerder Liander waarschuwt dat meer dan 300 bouwprojecten voor het verzwaren van het stroomnet in de problemen kunnen komen. De reden? Het kabinet heeft in de voorjaarsnota geen nieuwe stikstofafspraken gemaakt. Volgens Liander-directeur Huibert Baud heeft deze keuze grote gevolgen voor de energietransitie in Nederland.
Het gaat om projecten zoals het aanleggen van dikkere kabels, bouwen van transformatorhuisjes en het uitbreiden van hoogspanningsstations. Zonder duidelijke stikstofregels lopen deze vertraging op of kunnen ze zelfs niet doorgaan.
Rechtelijke uitspraken zetten kabinet onder druk
Eerder dit jaar bepaalde een rechter dat Nederland meer moet doen om stikstofuitstoot te verminderen. Tegen 2030 mag maximaal de helft van de kwetsbare natuurgebieden nog overbelast zijn. Maar zonder extra maatregelen haalt de overheid dat doel niet.
Het kabinet had een speciale commissie opgericht om oplossingen te bedenken, maar die kwam niet op tijd met een plan. Liander hoopte dat de voorjaarsnota duidelijkheid zou geven, maar dat bleef uit.
Creatieve oplossingen raken op
Voorheen kon Liander soms nog vergunningen regelen door slimme deals te sluiten. Zo werd vorig jaar in Harderwijk een onderstation uitgebreid door afspraken met een lokale voetbalclub: twee velden een jaar niet bemesten leverde genoeg stikstofruimte op. Maar zulke oplossingen worden schaarser.
Met name in Gelderland loopt de netbeheerder tegen problemen aan vanwege de kwetsbare Veluwe. De provincie heeft zelfs besloten om de komende anderhalf jaar geen nieuwe vergunningen te behandelen voor projecten met extra stikstofuitstoot.
Oproep aan het kabinet
Liander wil dat het kabinet een uitzonderingspositie creëert voor projecten die het stroomnet verzwaren. Baud benadrukt: “Elektriciteit is juist een deel van de oplossing voor het stikstofprobleem. Wachten heeft grote gevolgen voor heel Nederland.”
Regering-Trump dreigt Harvard nog harder aan te pakken met subsidiekorting
Trump wil extra miljard aan subsidies Harvard intrekken
De Amerikaanse regering onder leiding van president Donald Trump overweegt om nóg eens 1 miljard dollar aan subsidies van Harvard University in te houden. Dat meldt The Wall Street Journal. Het geld is bedoeld voor gezondheidsonderzoek, maar de overheid vindt dat Harvard te lakse is in de aanpak van antisemitisme op de campus.
Al langer loopt er een conflict tussen de regering-Trump en verschillende topuniversiteiten, waaronder Harvard en Columbia. De overheid vindt dat deze instellingen te tolerant zijn tegenover pro-Palestijnse demonstraties en onvoldoende doen om antisemitisme te bestrijden.
Harvard weigert eisenlijst over antisemitisme uit te voeren
De regering stuurde Harvard een uitgebreide eisenlijst, waarin onder andere werd gevraagd om diversiteitsbeleid stop te zetten. Volgens Harvard-voorzitter Alan Garber heeft dit weinig met de bestrijding van antisemitisme te maken. Hij benadrukt dat de universiteit al ruim een jaar hard werkt aan verbeteringen op dit gebied.
Toen Harvard weigerde de eisen uit te voeren, bevroor de overheid al ruim 2 miljard dollar aan subsidies. Nu dreigt er dus nog een extra korting van 1 miljard, nadat Harvard een tweede overheidsbrief openbaar maakte waarin federaal toezicht op de campus werd geëist.
Trump zet hard in tegen universiteiten
Sinds zijn aantreden heeft Trump meermaals kritiek geuit op toonaangevende Amerikaanse universiteiten. Volgens Reuters vindt hij dat ze de pro-Palestijnse protesten van vorig jaar verkeerd hebben aangepakt, waardoor antisemitisme zou zijn toegenomen.
Tegelijkertijd klagen demonstranten, waaronder Joodse groepen, dat hun kritiek op Israëls acties in Gaza ten onrechte als antisemitisme wordt bestempeld.
El Salvador wil gevangenen ruilen met Venezuela: ‘Marketingstunt’
Bukele’s omstreden voorstel
De president van El Salvador, Nayib Bukele, heeft op sociale media een opvallend voorstel gedaan: hij wil 252 Venezolanen die onder Trump uit de VS zijn gezet, ruilen voor Venezolaanse politieke gevangenen. Sinds half maart stuurt de VS groepen Venezolanen naar El Salvador na afspraken tussen Trump en Bukele. Beide leiders beweren dat het om criminelen gaat, maar hard bewijs ontbreekt.
Bukele herhaalt in zijn voorstel claims die mensenrechtenorganisaties betwisten. “Wij hebben geen politieke gevangenen, alleen moordenaars en verkrachters,” schreef hij. Hij beschuldigt Venezolaans president Maduro ervan tegenstanders vast te zetten vanwege verzet tegen “zijn kiesfraude”. Maduro, al sinds 2013 aan de macht, begon dit jaar aan een derde termijn – iets dat door veel landen niet wordt erkend vanwege vermeend fraude.
Wie wil Bukele vrij krijgen?
Bukele noemde specifieke namen, zoals journalist Roland Carreño en de schoonzoon van een ex-president. Ook de moeder van oppositieleider María Corina Machado zou moeten worden vrijgelaten vanwege intimidatie. Verder noemde hij bijna vijftig buitenlanders, waaronder een Nederlander, maar details ontbreken.
Omstreden deportaties door de VS
De uitzettingen van Venezolanen naar El Salvador zijn controversieel omdat ze zonder eerlijk proces plaatsvonden. Trump gebruikte een oude oorlogswet, normaal gesproken ingezet tijdens WOII. Het Amerikaanse Hooggerechtshof stopte deze deportaties afgelopen zaterdag vanwege mogelijke mensenrechtenschendingen. Eerder oordeelde het hof al dat een per ongeluk gedeporteerde Salvadoraan terug moest – iets waar de Trump-regering zich weinig van aantrok.
Bukele reageerde sarcastisch op die zaak: “Oeps,” tweette hij toen de man al onderweg was.
Honderden bouwprojecten voor stroomnet in de knel door stikstofproblemen
Stroomnetuitbreiding loopt vast door stikstofregels
Netbeheerder Liander slaat alarm: maar liefst 317 projecten voor het verzwaren of uitbreiden van het elektriciteitsnet dreigen vast te lopen door de stikstofimpasse. Rechterlijke uitspraken over stikstofuitstoot maken het steeds lastiger om vergunningen te krijgen, waardoor projecten vertraging oplopen of zelfs geschrapt kunnen worden.
Huibert Baud van Liander noemt de situatie urgent. Het kabinet heeft beslissingen over de stikstofproblematiek doorgeschoven in de voorjaarsnota, waardoor de onzekerheid alleen maar groter wordt.
Waarom is dit een probleem?
Al in 2019 sneuvelde de Nederlandse stikstofregelgeving bij de Raad van State omdat die niet voldeed voor het beschermen van natuurgebieden. Eind vorig jaar kwam daar nog een extra uitspraak bij die het moeilijker maakt om stikstofruimte binnen vergunningen te herverdelen.
Liander heeft berekend dat hierdoor bij 317 projecten extra vergunningen nodig zijn. Helaas is er op veel plekken, zoals in Gelderland, nauwelijks nog ruimte voor nieuwe stikstofuitstoot. Baud waarschuwt dat veel projecten daardoor in de gevarenzone zitten.
Groeiende wachtlijsten en creatieve oplossingen
Netbeheerders staan voor een enorme opgave: het stroomnet moet dringend uitgebreid worden om aan de groeiende vraag te voldoen. De wachtlijst voor nieuwe of zwaardere aansluitingen telt inmiddels 20.000 aanvragen. Dit raakt niet alleen bedrijven, maar soms ook kopers van nieuwbouwhuizen. Zo kregen vijftig woningen in Wognum vorige maand te horen dat ze voorlopig geen stroomaansluiting krijgen.
Liander en andere netbeheerders pleiten daarom voor een uitzonderingspositie. “We hebben snel duidelijkheid nodig vanuit Den Haag”, zegt Baud. “Elke vertraging heeft gevolgen voor de hele energietransitie in Nederland.”
