Recent Nieuws woensdag 19 maart, 2025 18:32
Samen wapens maken: waarom Europa plots miljarden in defensie pompt
Jarenlang heeft Europa flink bezuinigd op defensie, maar die tijd lijkt voorbij. EU-landen voelen nu de dringende noodzaak om militair zelfstandiger te worden, en dat gaat miljarden kosten. Maar waarom nu? En is dit wel nodig? Laten we eens kijken wat er speelt.
Europa wakker geschud: “Onze manier van leven wordt bedreigd”
“Onze manier van leven wordt bedreigd.” Met deze woorden opende Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, haar presentatie van het nieuwe ‘herbewapeningsplan’ voor Europa. Ze noemde Rusland een “existentiële bedreiging” voor de EU en benadrukte dat de noodzaak om Russische agressie af te schrikken blijft bestaan, zelfs na een eventuele vredesovereenkomst met Oekraïne. Het plan om Europa te herbewapenen gaat miljarden kosten, en de Commissie is zelfs bereid om de strenge Europese begrotingsregels hiervoor los te laten. Maar waarom deze plotselinge urgentie?
Waarom nu? De rol van de Verenigde Staten
De oorlog in Oekraïne woedt al jaren, dus waarom komt deze omslag nu? Volgens Judy Dempsey, politiek analist bij de Amerikaanse denktank Carnegie, komt dit door de Verenigde Staten. “We zijn bang,” zegt ze. “Veel Europese leiders realiseren zich dat Amerika een nieuwe richting is ingeslagen, waarbij het niet langer bereid lijkt om Europa te verdedigen. Het zijn de Amerikanen die de Europese denkwijze hebben veranderd, niet de Russen.”
De zogenoemde ’trans-Atlantische band’ tussen Amerika en Europa, die sinds de Tweede Wereldoorlog bestaat, staat onder druk. President Trump heeft meermaals kritiek geuit op de Europese NAVO-landen, die volgens hem te weinig bijdragen aan defensie. Zijn recente behandeling van de Oekraïense president Zelensky en het tijdelijk stopzetten van militaire steun aan Oekraïne hebben de ogen in Europa geopend. “Amerika lijkt in korte tijd minder democratisch en vooral héél onbetrouwbaar geworden,” zegt Femke van Esch, hoogleraar Europees Leiderschap aan de Universiteit Utrecht.
Europa in actie: samenwerken voor veiligheid
Deze ontwikkelingen hebben de Europese defensieplannen in een stroomversnelling gebracht. Niet alleen in Brussel, maar ook in Londen, waar het VK een coalitie vormt met andere landen om de toekomstige veiligheid van Oekraïne te garanderen. “We zien iets gebeuren wat al lange tijd niet is gebeurd,” zegt Van Esch. “De drie traditionele Europese grootmachten Frankrijk, Duitsland en het VK bewegen allemaal dezelfde kant op. Iedereen is het erover eens: we moeten zelf voor onze veiligheid zorgen.”
Een historische stap is de recente beslissing van het Duitse parlement om de grondwet te wijzigen, zodat er meer uitgegeven kan worden aan defensie. Dit is een belangrijke draai voor Europa, die de kans biedt om de defensie te versterken.
Hoe gaan we dit betalen? De financiële uitdaging
Een groot vraagstuk is hoe al deze defensie-uitgaven gefinancierd moeten worden. De Europese Commissie stelt voor om samen geld te lenen, maar dit idee splijt Europa al jaren. Nederland is traditioneel fel tegen EU-schulden, uit angst voor een nog grotere schuldenberg in geval van een financiële crisis. Rijkere landen vrezen dat zij moeten opdraaien voor de schulden van armere landen.
Samen wapens maken: goedkoper en efficiënter
Een ander belangrijk onderdeel van het plan is het samen maken en kopen van wapens. Dit heeft verschillende voordelen: het maakt de aanschaf goedkoper, zorgt voor betere afstemming tussen landen, en geeft Europese defensiebedrijven de garanties die ze nodig hebben om nieuwe wapenfabrieken te bouwen. “Als dat allemaal lukt, kan de huidige situatie die nu misschien hopeloos lijkt nog wel eens positief uitpakken,” zegt geopolitiek analist Andreas Umland.
Een nieuwe visie op Europese veiligheid
De nieuwe visie op Europese veiligheid omvat ook het beschermen van Oekraïne. “Als dat land de oorlog verliest, betekent dat een serieuze militaire dreiging voor de EU en de NAVO,” zegt Umland. “Europa leunde altijd op Amerikaanse wapens voor zijn veiligheid, maar dat is nu radicaal veranderd. Eindelijk wordt er actie ondernomen. De bal rolt nu.”
Ziekenhuis moet medewerkster na pestgedrag weer aannemen
Een vrouw die maar liefst 30 jaar werkte bij het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg, moest vorig jaar vertrekken vanwege beschuldigingen van pestgedrag. Maar nu heeft de rechtbank in Breda bepaald dat het ziekenhuis haar weer moet aannemen. De vrouw werkte op de KNO-poli (keel-, neus- en oorheelkunde), waar volgens het ziekenhuis een ‘onhoudbare en onwerkbare situatie’ was ontstaan. Er zouden meerdere meldingen zijn binnengekomen van collega’s die haar van pestgedrag beschuldigden.
Het ziekenhuis bood de vrouw twee opties: ofwel een verbetertraject volgen op een andere afdeling, ofwel haar contract laten beëindigen. De vrouw ging hier niet mee akkoord en stapte naar de rechter. Ze eiste dat ze gewoon weer aan de slag mocht op de KNO-poli. En de rechter gaf haar gelijk. Volgens de rechtbank was er ‘onvoldoende reden’ om haar niet terug te laten keren naar haar oude werkplek. Wel benadrukte de rechter dat de terugkeer ‘de nodige voorbereiding en flexibiliteit vergt van beide partijen’.
Vlissingers vinden een koningspython naast hun koelkast
Gisteren beleefden de bewoners van een huis in Vlissingen een bijzondere verrassing: ze ontdekten een koningspython naast hun koelkast! Hoe het dier daar terechtkwam, is nog een mysterie. Volgens Stichting Dierenwelzijn Zeeland vonden de bewoners de slang tijdens het schoonmaken van hun koelkast. “De dappere vinders stopten de slang in een doos en belden ons meteen”, schrijft de stichting op Facebook.
Het bleek te gaan om een koningspython, ook wel balpython genoemd, van ongeveer een meter lang. “Het is een bekende wurgslang die niet giftig is”, legt de stichting uit. “Ze wurgen hun prooi voordat ze die opeten. Deze slangen kunnen tot 2 meter lang worden en staan bekend als rustig en vriendelijk. Ze kunnen zelfs ouder dan 20 jaar worden!”
Medewerkers van de stichting hebben de slang opgehaald. “Koningspythons zijn meestal goed te hanteren en weinig agressief. Dat was natuurlijk een opluchting”, aldus de stichting. Wel bleek dat het dier onderkoeld was. Daarom is de slang naar een reptielenopvang in Vlissingen gebracht, meldt Omroep Zeeland.
Het is nog onduidelijk hoe lang de slang al naast de koelkast lag en wie het dier eerder verzorgde. De stichting roept de verzorger op om zich te melden. In Nederland is geen vergunning nodig om een koningspython te houden of verkopen, maar de eigenaar moet wel een verklaring van herkomst hebben. Hoewel de slang niet giftig is, kan hij wel wurgen. Gelukkig went hij goed aan mensen, waardoor de kans klein is dat hij een mens zou aanvallen.
EU sluit VS, Turkije en VK uit van herbewapeningsfonds
Wapenbedrijven uit de Verenigde Staten, Turkije en het Verenigd Koninkrijk krijgen geen toegang tot het nieuwe EU-fonds van 150 miljard euro dat bedoeld is voor de gezamenlijke aanschaf van wapens en munitie. Als deze NAVO-partners toch willen meedoen, moeten ze eerst verdragen met de EU ondertekenen. Dit blijkt uit gesprekken die de Britse zakenkrant Financial Times (FT) heeft gevoerd met EU-ambtenaren.
Het fonds maakt deel uit van een groter plan van de Europese Commissie om Europa te herbewapenen. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen presenteerde eerder deze maand een herbewapeningsplan van maar liefst 800 miljard euro. Alle 27 EU-lidstaten zijn hiermee akkoord gegaan. Een deel van dit bedrag, 150 miljard euro, wil de Commissie lenen op de kapitaalmarkt, zodat EU-landen meer kunnen investeren in defensie. Dit is een zeldzame en in sommige landen zelfs controversiële stap.
Alleen voor EU-bedrijven en partners met defensieovereenkomsten
Volgens de FT is het fonds alleen toegankelijk voor defensiebedrijven uit de EU en voor derde landen die een defensieovereenkomst met de EU sluiten. Deze overeenkomsten moeten garanderen dat de wapens in de toekomst niet geblokkeerd kunnen worden door bezwaren van derde landen. Dit is een belangrijk punt, zo benadrukken de EU-ambtenaren.
Overwinning voor “Koop Europees”-aanpak
Dit beleid wordt gezien als een overwinning voor Frankrijk en andere landen die pleiten voor een “Koop Europees”-aanpak bij de aanschaf van defensiematerieel. Deze aanpak wint steeds meer steun, vooral nu de betrouwbaarheid van de VS als defensiepartner onder president Trump steeds meer ter discussie staat.
Risico’s voor Europese defensiebedrijven
Toch brengt dit besluit ook risico’s met zich mee voor grote Europese defensiebedrijven. Als zij veel samenwerken met producenten of leveranciers uit de uitgesloten landen, kan hun eigen productie in de problemen komen. Dit is een belangrijk aandachtspunt dat niet over het hoofd mag worden gezien.
Schoof mag doorpraten over Europese herbewapening, maar “niets ligt vast”
Premier Schoof krijgt groen licht om in Europa verder te praten over herbewapening. Maar hoe de miljarden precies verdeeld gaan worden, blijft nog onduidelijk. Schoof benadrukte in een debat met de Tweede Kamer dat “grote besluiten” uiteindelijk “alleen hier” vallen, verwijzend naar het Nederlandse parlement. Nederland heeft tot nu toe nog niets definitief besloten, en volgens Schoof zullen leningen altijd tijdelijk zijn. Donderdag en vrijdag gaat hij naar de Europese top in Brussel, waar het plan voor 800 miljard euro aan Europese herbewapening, bekend als Rearm Europe, weer op tafel komt.
Oppositie maakt zich zorgen over Schoofs mandaat
De oppositiepartijen zijn vooral bezorgd over het mandaat en de vrijheid die Schoof heeft tijdens de top. De coalitiepartijen zijn namelijk niet op één lijn. Vorige week stemden PVV, NSC en BBB samen met JA21 tegen een motie die de Europese plannen voor 800 miljard euro steunde. Deze partijen zijn tegen het oprekken van begrotingsregels en het aangaan van gemeenschappelijke Europese leningen. Dit leidde tot spoedoverleg, waarbij Schoof vond dat zijn bewegingsruimte in Europa werd beperkt.
Een uitlegdocument van zeven pagina’s dat hierop volgde, stelde de oppositiepartijen allerminst gerust. CDA-leider Bontenbal noemde het een “verhullend briefje”, terwijl GroenLinks-PvdA-leider Timmermans het een “bezweringsformuletje” noemde. SP-leider Dijk sprak van een “politiek woordenspel”, en ChristenUnie-leider Bikker gaf aan dat ze de brief “wel tien keer had gelezen”, maar nog steeds niet begreep wat er precies in stond.
PVV geeft Schoof “totale vrijheid”, maar geen garanties
PVV-leider Wilders gaf aan dat Schoof “totale vrijheid” heeft tijdens het overleg, maar dat de PVV niet automatisch voor de plannen zal stemmen. “Dat moet blijken na afloop, als we weten waar het precies om gaat,” zei Wilders. Dit leverde hem kritiek op van onder meer GroenLinks-PvdA, CDA en D66. Timmermans vindt dat Schoof met een “onmogelijke boodschap” naar Brussel gaat, terwijl Bontenbal stelt dat Schoof “met zijn handen op zijn rug” naar de top gaat. D66-leider Jetten vraagt zich af of Schoof tijdens de top steeds met Wilders moet bellen.
Onzekerheid over de 800 miljard euro
Veel partijen in de Kamer, waaronder GroenLinks-PvdA, ChristenUnie en SP, verwijten Schoof dat hij niet duidelijk maakt wat er precies met die 800 miljard euro kan worden gedaan. Schoof erkende dat nog niets vastligt, maar benadrukte dat we “het grotere beeld moeten blijven zien”. Volgens hem is er brede overeenstemming in de Tweede Kamer dat Europa meer moet doen om de eigen defensie te versterken. “Iedereen begrijpt dat het ook om onze eigen vrijheid gaat,” zei hij.
Kritiek op het tempo van Nederland
Terwijl Duitsland vandaag een historisch schuldenpakket voor defensie goedkeurde, lijkt Nederland achter te blijven. GroenLinks-PvdA en CDA vinden dat Nederland niet snel genoeg meedoet. Timmermans noemde het “een groot verschil met de Bundestag”, en Bontenbal zei: “Duitsland staat voor daadkracht, Nederland voor doormodderen.” Aan de andere kant vindt JA21-leider Eerdmans dat de Brusselse trein “allang vertrokken” is en dat het “al te laat” is.
Na de top komt het kabinet terug bij de Kamer om te bespreken wat er precies is besloten. Tot die tijd blijft er veel onzekerheid over hoe Nederland zich in deze kwestie zal opstellen.
Afscheidsfotografen Malou en Rosalie: Liefde als rode draad
Rosalie Voortman (40) uit Lith en Malou von Baumhauer (37) uit Breda zijn nog niet zo lang samen aan het werk, maar hebben al een prestigieuze prijs in de wacht gesleept bij de Dutch Funeral Awards. Deze twee fotografen specialiseren zich in het vastleggen van afscheidsmomenten tijdens uitvaarten. Hun foto’s zijn niet zomaar plaatjes; ze brengen de emoties en herinneringen zo treffend in beeld dat je er jaren later nog troost uit kunt halen.
Hoe het allemaal begon
Malou en Rosalie ontmoetten elkaar enkele jaren geleden tijdens een workation, een soort fotografie-uitje waar je aan je portfolio werkt. Destijds draaide hun werk vooral om bruiloften: bruidsboeketten, rijstkorrels en kusjes onder de sluier. Maar er was meteen een klik tussen de twee. “We spraken daarna regelmatig af, als buddy’s en gesprekspartners”, vertelt Malou. Toen ze een opdracht kregen voor een uitvaartreportage, besloten ze het samen te doen. En toen begon het te kriebelen. “We voelden elkaar goed aan. Soms was een blik of een klein handgebaar genoeg om te weten wat de ander bedoelde”, aldus Malou.
Respectvolle momenten vastleggen
De twee werken niet altijd samen, maar bieden het wel aan, vooral bij grotere uitvaarten. “Door onze agenda’s te delen, kan er altijd één van ons aanwezig zijn”, legt Malou uit. Hun aanpak is observerend: ze zoeken naar de kleine, betekenisvolle momenten die mensen met elkaar verbinden. “We zitten niet bovenop de tranen van mensen, dat is te intiem. Het gaat om een arm om iemand heen, handen die elkaar vasthouden, of teksten en tekeningen op de kist”, vertelt Malou. Zo was er bijvoorbeeld een uitvaart van een Disney-fan, waarbij een Mickey Mouse-pop op de kist werd geplaatst. “Dat soort details vastleggen, dat is waar het om gaat. Liefde is altijd de rode draad.”
Observeren met afstand én gevoel
Malou en Rosalie noemen zichzelf ‘observeerders’. “We houden een zekere afstand, en dat is nodig om ons werk goed te kunnen doen”, zegt Malou. Tegelijkertijd laten ze de emoties wel toe. “Je moet het verdriet en de bedroefdheid kunnen voelen om het goed vast te leggen.” Hun aanpak is artistiek, zowel in de compositie als in de nabewerking. “De emoties zijn al rauw genoeg, de beelden hoeven niet extra hard te zijn”, legt Malou uit.
Een prijs en een taboe
De prijs die ze afgelopen vrijdag wonnen, is een enorme opsteker. De jury was onder de indruk van hun vermogen om rouw vast te leggen zonder dat het zwaar aanvoelt. Toch merkt Malou dat het onderwerp voor veel mensen nog steeds een taboe is. “Praten over de dood is al moeilijk, laat staan het vastleggen”, zegt ze. Maar volgens haar is het juist belangrijk om afscheid te laten zien. “Het is een onderdeel van het leven. Voor sommigen is het een manier om rouw te verwerken, of een waardevolle herinnering voor later.”
