Recent Nieuws dinsdag 18 maart, 2025 07:38
Zware Israëlische aanvallen in Gaza: honderd doden gemeld
Het Israëlische leger heeft opnieuw hard uitgehaald in de Gazastrook. Dit zijn de zwaarste aanvallen sinds het staakt-het-vuren bijna twee maanden geleden inging. Volgens Hamas heeft Israël hiermee “eenzijdig het staakt-het-vuren beëindigd”, zo meldt persbureau Reuters. Palestijnse hulpdiensten hebben het over minstens honderd doden en tientallen gewonden, waaronder veel kinderen. De aanvallen vonden plaats over de hele Gazastrook.
Israël zegt dat deze acties een reactie zijn op het weigeren van Hamas om meer gijzelaars vrij te laten. In een officiële verklaring staat: “Israël zal vanaf nu met toenemende militaire kracht tegen Hamas optreden.” Het leger voegt daaraan toe dat het nieuwe offensief “zo lang als nodig zal duren en verder gaat dan alleen luchtaanvallen.” Hamas waarschuwt op zijn beurt dat deze nieuwe aanvallen gevolgen kunnen hebben voor de gijzelaars die nog vastzitten in Gaza.
De Amerikaanse regering is maandag al op de hoogte gebracht van de situatie, zo blijkt uit een verklaring van het Witte Huis. Het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas ging op 19 januari in. In de eerste fase werden enkele Israëlische gijzelaars vrijgelaten in ruil voor Palestijnse gevangenen. De tweede fase, waarin de resterende gijzelaars zouden worden vrijgelaten en Israël zich militair zou terugtrekken, verloopt echter moeizaam. De afgelopen dagen heeft Israël meerdere aanvallen uitgevoerd, en twee weken geleden werden de grenzen volledig afgesloten. Een week geleden werd ook de elektriciteit in Gaza afgesloten. Voor de aanvallen van afgelopen nacht stond het dodental al op zeker 150 sinds het begin van het staakt-het-vuren.
AIVD en MIVD gebruiken steeds vaker geheime methoden voor informatievergaring
De Nederlandse inlichtingendiensten, de AIVD en MIVD, hebben vorig jaar vaker gebruik gemaakt van hun bijzondere bevoegdheden om in het geheim informatie te verzamelen. Dit blijkt uit het jaarverslag van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB). De stijging wordt vooral veroorzaakt door internationale spanningen, zoals de oorlog in Oekraïne en de situatie in de Gazastrook. Denk hierbij aan het afluisteren van telefoons, het plaatsen van camera’s of het aftappen van internetverkeer.
In 2024 ontving de TIB maar liefst 4445 verzoeken van de AIVD en MIVD om deze bevoegdheden in te zetten. Dat is een flinke stijging van 30 procent ten opzichte van het jaar ervoor. In 2023 was er al een toename van bijna 17 procent. Volgens de TIB is deze groei te verklaren door de geopolitieke ontwikkelingen van het afgelopen jaar, zoals de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten, en de toenemende dreigingen vanuit China en Rusland.
Toestemming en toezicht
Elke keer dat de AIVD of MIVD gebruik wil maken van deze bijzondere bevoegdheden, moeten ze eerst toestemming vragen aan de TIB. Deze commissie beoordeelt of het verzoek rechtmatig is. Hoewel deze bevoegdheden een inbreuk vormen op grondrechten, vindt de TIB dit soms noodzakelijk om de nationale veiligheid te beschermen tegen bijvoorbeeld terrorisme, cyberdreigingen, spionage of economische bedreigingen.
Bijna alle verzoeken worden goedgekeurd. In 2024 werd slechts 4 procent van de aanvragen afgewezen, wat vergelijkbaar is met het jaar ervoor. Toch zijn er zorgen. Vorige week uitten zowel de TIB als de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) kritiek op de AIVD. Volgens hen houdt de dienst zich soms bezig met taken die eigenlijk niet onder haar verantwoordelijkheid vallen.
Vermenging van opsporing en inlichtingen
In Nederland is de AIVD verantwoordelijk voor inlichtingen, terwijl de politie, FIOD, Rijksrecherche en Koninklijke Marechaussee zich bezighouden met opsporing. Toch lijkt er volgens de toezichthouders een grijze zone te ontstaan waarin deze taken steeds meer door elkaar lopen. Zo komt het bijvoorbeeld vaker voor dat de AIVD iemand onderzoekt die geen directe bedreiging vormt voor de nationale veiligheid.
De CTIVD controleert achteraf of de AIVD en MIVD zich aan de wet houden. Omdat deze toezichthouder zelfstandig toegang heeft tot de systemen van de diensten, kan ze diepgaand onderzoek doen. Dit maakt het mogelijk om eventuele misstanden aan het licht te brengen.
Grootschalige Israëlische aanval op Gaza twee maanden na wapenstilstand
Het Israëlische leger heeft vannacht een grote aanval uitgevoerd op doelen van Hamas in de Gazastrook. Getuigen in het gebied melden hevige explosies en noemen het de zwaarste aanval sinds het staakt-het-vuren van kracht werd. Precies twee maanden geleden, op 19 januari, kwamen Israël en Hamas overeen om het geweld te stoppen. Volgens hulpdiensten in Gaza zijn er zeker 35 luchtaanvallen geweest op verschillende plekken in de Gazastrook, waarbij minstens vijftien mensen om het leven zijn gekomen.
Scholen in de Israëlische gebieden rondom Gaza blijven vandaag gesloten vanwege het oplopende geweld. De spanningen tussen Israël en Hamas lopen op, vooral over hoe het staakt-het-vuren gehandhaafd moet worden. Arabische bemiddelaars, gesteund door de Verenigde Staten, hebben tot nu toe geen oplossing kunnen vinden voor het conflict. De afgelopen twee weken zijn er meerdere gesprekken geweest, maar die hebben nog niet tot resultaat geleid.
Ondertussen is er sinds het staakt-het-vuren ook meer geweld uitgebroken op de Westelijke Jordaanoever. Daarnaast heeft Israël luchtaanvallen uitgevoerd in de buurt van de zuidelijke Syrische provincie Daraa. Volgens het Syrische staatsnieuwsagentschap SANA zijn hierbij minstens twee mensen omgekomen en negentien gewond geraakt. Het Israëlische leger heeft deze aanvallen bevestigd en geeft aan dat het militaire doelen waren, zoals hoofdkwartiers en wapenopslagplaatsen.
AIVD en MIVD verzamelen steeds meer informatie: ‘Geopolitiek gezien veel gebeurd’
De Nederlandse inlichtingendiensten, de AIVD en MIVD, hebben het afgelopen jaar in het geheim meer informatie verzameld dan ooit tevoren. Dit blijkt uit het jaarverslag van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB), de toezichthouder die controleert of de inlichtingendiensten hun bevoegdheden op de juiste manier gebruiken. De toename wordt vooral veroorzaakt door de huidige internationale spanningen, zoals de oorlog in Oekraïne en het Midden-Oosten, en de groeiende dreigingen vanuit landen als China en Rusland.
Meer verzoeken voor bijzondere bevoegdheden
In 2024 ontving de TIB maar liefst 30 procent meer verzoeken van de AIVD en MIVD om bijzondere bevoegdheden in te zetten dan het jaar ervoor. Het gaat hierbij om technieken zoals het afluisteren van telefoons, het plaatsen van verborgen camera’s of microfoons, en het aftappen van internetverkeer. In totaal werden er 4445 verzoeken ingediend. Ook in 2023 was er al een flinke stijging te zien, toen nam het aantal aanvragen met bijna 17 procent toe.
De TIB legt uit dat de toename vooral te maken heeft met de complexe geopolitieke situatie. “In 2024 is er geopolitiek gezien veel gebeurd,” aldus de toezichthouder. Naast internationale conflicten zijn er ook meer verzoeken ingediend om criminaliteit en terrorisme aan te pakken.
Inbreuk op grondrechten, maar soms noodzakelijk
Elke keer dat de inlichtingendiensten gebruikmaken van deze bijzondere bevoegdheden, betekent dit een inbreuk op de grondrechten van burgers. Toch benadrukt de TIB dat dit soms nodig is om de nationale veiligheid te beschermen. “Denk aan dreigingen zoals terrorisme, cyberaanvallen, spionage, of bedreigingen van onze economische veiligheid,” zegt de toezichthouder. Of een inbreuk op grondrechten gerechtvaardigd is, wordt per aanvraag beoordeeld door de TIB. In 2024 kregen de diensten in de meeste gevallen toestemming, maar in ongeveer 4 procent van de gevallen werd een verzoek afgewezen. Dit percentage is vergelijkbaar met het jaar ervoor.
Ook de AIVD houdt zich bezig met internationale spanningen
Naast de MIVD is ook de AIVD actief betrokken bij het verzamelen van informatie over internationale spanningen. Beide diensten spelen een cruciale rol in het beschermen van Nederland tegen externe dreigingen. Een voorbeeld van zo’n onderzoek vind je in deze video.
