Recent Nieuws woensdag 26 februari, 2025 18:49
CPB: Begrotingstekort lager dan verwacht, maar onzekerheid door geopolitiek
Het Centraal Planbureau (CPB) heeft vandaag nieuwe cijfers gepubliceerd over de economische verwachtingen voor 2025. Het begrotingstekort voor dit jaar komt uit op 1,8 procent van het bruto binnenlands product (BBP). Dat is lager dan de 2,5 procent die op Prinsjesdag 2024 werd voorspeld. Goed nieuws dus, want Nederland blijft daarmee onder de Europese norm van 3 procent. Maar het CPB waarschuwt wel voor de toekomst: op de langere termijn kan het tekort verder oplopen.
Onzekerheid door geopolitieke spanningen
Een belangrijke reden voor die onzekerheid is de grilligheid van de geopolitieke situatie. Het CPB benadrukt dat beslissingen van de Amerikaanse regering en andere wereldspelers grote gevolgen kunnen hebben voor de Nederlandse economie. “Plotselinge schokken kunnen Nederland raken via handel en onrust op de financiële markten,” schrijft het CPB. Kortom: we moeten rekening houden met onvoorspelbaarheid.
Economische groei blijft gematigd
De Nederlandse economie groeit dit jaar naar verwachting met 1,9 procent. Dat is een gematigde groei, die de komende jaren waarschijnlijk aanhoudt. Die groei wordt vooral gedreven door de uitgaven van consumenten en de overheid. Hierdoor vallen ook de overheidsfinanciën voorlopig beter uit. Maar er zijn wel zorgen voor de toekomst. Het CPB verwacht dat de overheidsuitgaven de komende jaren zullen stijgen, onder meer door kosten voor zorg, AOW en defensie. Tegelijkertijd zal er minder belasting worden binnengehaald. Het advies van het CPB aan het kabinet is dan ook: houd rekening met tegenvallers.
Arbeidsmarktkrapte en inflatie
Een ander punt van zorg is de krapte op de arbeidsmarkt. Die kan een rem zetten op de economische groei. Het CPB verwacht wel dat de lonen met bijna 5 procent zullen stijgen, maar de inflatie blijft hoog. Dit jaar stijgen de prijzen naar verwachting met 3,2 procent. In 2026 zal de inflatie wel iets dalen, maar nog altijd boven de 2 procent blijven. Dat betekent dat de gemiddelde Nederlander maar beperkt profiteert van de economische groei. De koopkrachtverbetering wordt geschat op slechts 0,6 procent dit jaar, en 1,1 procent in 2026.
Armoede neemt licht af
Er is ook een klein lichtpuntje: de armoede in Nederland zal de komende jaren iets afnemen. Vorig jaar leefde 3,5 procent van de Nederlanders in armoede, dit jaar is dat naar verwachting 3,2 procent. Maar let op: deze cijfers zijn gebaseerd op statische koopkracht, waarbij wordt aangenomen dat iedereen in dezelfde situatie blijft. Persoonlijke omstandigheden, zoals veranderingen in inkomen of uitgaven, worden hierbij niet meegenomen.
Conclusie
Kortom, het begrotingstekort valt dit jaar lager uit dan verwacht, maar er zijn genoeg uitdagingen op de horizon. Geopolitieke onzekerheid, stijgende overheidsuitgaven en aanhoudende inflatie zorgen voor een onvoorspelbare toekomst. Het CPB adviseert het kabinet dan ook om voorzichtig te zijn met uitgaven en rekening te houden met mogelijke tegenvallers.
Nederlanders gaan er dit jaar in koopkracht op vooruit, zegt CPB
Goed nieuws voor de portemonnee! Volgens het Centraal Planbureau (CPB) gaan Nederlanders er de komende tijd financieel op vooruit. De lonen stijgen harder dan de inflatie, waardoor de koopkracht toeneemt. Dit blijkt uit het Centraal Economisch Plan, een belangrijke voorspelling voor de politiek. Ook voor de staatskas ziet het er gunstig uit, al is het nog geen reden om de vlag uit te hangen.
Lonen stijgen, koopkracht groeit
De CAO-lonen stijgen de komende twee jaar sneller dan de prijzen, wat betekent dat mensen meer kunnen kopen met hun inkomen. Gemiddeld gaan gezinnen er dit jaar 0,6% op vooruit en volgend jaar zelfs 1,1%. Daarnaast profiteert de overheid van meer belastinginkomsten, omdat er meer mensen aan het werk zijn.
Economische groei neemt af, maar begroting blijft gezond
Hoewel de koopkracht stijgt, waarschuwt CPB-directeur Pieter Hasekamp dat de economische groei op termijn zal afnemen. Ook lopen de inkomsten en uitgaven van de overheid steeds verder uit elkaar. “Het blijft dansen op de rand van de vulkaan,” zegt Hasekamp. Geopolitieke onzekerheden, zoals de grillen van de Amerikaanse president Trump en ontwikkelingen in China en Rusland, kunnen de economie verder beïnvloeden.
Eerder voorspelde het CPB dat Nederland vanaf 2030 een begrotingstekort van 4% zou hebben. Nu lijkt het erop dat het tekort tot 2033 onder de 3% blijft, wat binnen de Europese normen valt. Dat is een positieve ontwikkeling, maar Hasekamp benadrukt dat we ons niet rijk moeten rekenen.
Politieke gevolgen: ruimte voor financiële keuzes
De CPB-raming is belangrijk voor de politiek, omdat het de basis vormt voor de onderhandelingen over de voorjaarsnota. Het kabinet moet nog flink wat financiële knopen doorhakken, zoals het oplossen van de geschrapte BTW-verhoging op media, cultuur en sport (1,3 miljard), gemiste vermogensbelasting (2 miljard) en een naheffing uit Brussel (700 miljoen). Daarnaast zijn er wensen voor extra geld voor stikstof, asiel, klimaat en gevangenissen.
Hoewel de economische vooruitzichten verbeterd zijn, betekent dit niet dat al deze wensen ingewilligd kunnen worden. Er is wel wat meer ruimte dan eerder gedacht, maar het kabinet moet nog steeds keuzes maken. Zoals NSC-leider Pieter Omtzigt al aangaf: “We moeten oppassen dat we het geld niet ‘kwijt kunnen’ op gebieden zoals infrastructuur, defensie en klimaat.”
Conclusie: voorzichtig optimisme
Al met al brengt het CPB een boodschap van voorzichtig optimisme. De koopkracht stijgt, de begroting blijft gezond en er is wat meer financiële ruimte. Maar de uitdagingen blijven groot, en de politiek zal zorgvuldige keuzes moeten maken om de economie op koers te houden.
Aanslagplan gericht op feest van Chantal Janzen en Jan Smit in Ahoy
De evenementenlocatie Ahoy in Rotterdam heeft contact opgenomen met de politie naar aanleiding van een aanslagplan dat op een Duitstalige website van terreurgroep IS is verschenen. Volgens de Duitse krant Bild zou het Festival der Liebe, dat op 7 en 8 maart in Ahoy plaatsvindt, een mogelijk doelwit kunnen zijn voor radicale moslims.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft bevestigd dat ze op de hoogte zijn van het bericht uit Duitsland. Het dreigingsniveau in Nederland staat sinds december 2023 op 4 van de 5, wat betekent dat er een reële kans is op een aanslag in Nederland. De NCTV onderzoekt of er aanvullende maatregelen nodig zijn.
Ahoy heeft laten weten dat veiligheid altijd voorop staat. “We zijn op de hoogte van de berichtgeving en hebben contact opgenomen met de politie”, aldus een woordvoerder. Ook de gemeente Rotterdam is op de hoogte en laat weten dat de politie onderzoek doet.
Het Festival der Liebe wordt gepresenteerd door Chantal Janzen en Jan Smit. Janzen neemt het bericht over het aanslagplan “zeer serieus” en heeft contact gehad met Ahoy. Ook het management van Smit heeft contact gehad met de Rotterdamse zaal over de berichten in de Duitse media.
President Dodik van Bosnische-Serviërs veroordeeld tot jaar celstraf
In Bosnië en Herzegovina is Milorad Dodik, de leider van de Bosnische-Serviërs, veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf. Daarnaast mag hij zes jaar lang geen politieke functies uitoefenen. De rechter oordeelde dat Dodik het staatsgezag heeft ondermijnd en daarmee de vredesakkoorden van 1995, die een einde maakten aan de burgeroorlog, heeft tegengewerkt. Deze uitspraak zou weleens tot flinke spanningen kunnen leiden in het al verdeelde land.
De achtergrond van de zaak
Na de burgeroorlog in de jaren 90 werd Bosnië en Herzegovina opgedeeld in twee entiteiten: de Federatie van Bosnië en Herzegovina en de Republika Srpska. Boven deze entiteiten staat een internationale hoge vertegenwoordiger, momenteel de Duitser Christian Schmidt, die toeziet op de naleving van de vredesakkoorden. Dodik, de president van Republika Srpska, erkent Schmidt echter niet als legitiem, omdat zijn benoeming nooit officieel door de VN-Veiligheidsraad is goedgekeurd. Rusland en China hebben hier namelijk een veto tegen uitgesproken.
Dodik heeft zich ook fel uitgesproken tegen het constitutioneel hof, waarin buitenlandse rechters zitten. Hij heeft wetten ingevoerd die de macht van zowel de hoge vertegenwoordiger als het constitutioneel hof in Republika Srpska beperken. Volgens de openbaar aanklager is dit strafbaar, en daarom werd Dodik in 2023 voor de rechter gedaagd. De rechter heeft nu besloten dat Dodik schuldig is.
Dodiks reactie
Dodik was zelf niet aanwezig bij de uitspraak. In plaats daarvan was hij bij een bijeenkomst met zijn aanhangers in Banja Luka. Hij noemde de rechtszaak onacceptabel en sprak van een politiek proces. Dodik, die banden heeft met Rusland, heeft al laten weten dat hij niet van plan is zich aan het vonnis te houden. Hij waarschuwde zelfs dat de uitspraak een “doodsteek” zou kunnen betekenen voor Bosnië en Herzegovina.
Mogelijke gevolgen
Dodik heeft eerder gedreigd met het afscheiden van Republika Srpska van de rest van Bosnië. Ook heeft hij gezegd dat hij bij een veroordeling de centrale regering zal tegenwerken en zich zal terugtrekken uit de rechterlijke macht en de gezamenlijke strijdkrachten. Dit heeft al geleid tot sancties van onder meer de Verenigde Staten in 2022.
Met de herinneringen aan de bloedige burgeroorlog nog vers in het geheugen, wordt er gevreesd voor nieuwe onrust in het land. Christian Schmidt, de hoge vertegenwoordiger, benadrukte echter in een televisietoespraak dat de integriteit van Bosnië en Herzegovina niet onderhandelbaar is. “De Dayton-akkoorden en de staatsinstellingen zullen beschermd blijven en moeten gerespecteerd worden,” zei hij.
De knoop is doorgehakt: provincie gaat natuur rond A59 opnieuw inrichten
Goed nieuws voor Brabant! De provincie mag eindelijk aan de slag met de herinrichting van het gebied rond de A59, tussen Waalwijk en Den Bosch. De Raad van State heeft besloten dat de plannen nu wél in orde zijn. Dat was eerder niet het geval, waardoor het project een tijd stil lag.
Wat gaat er gebeuren?
De plannen zijn best ambitieus. In de Oostelijke Langstraat, een gebied aan beide kanten van de A59, wil de provincie natuur, water en recreatieplekken ontwikkelen. Denk aan twee ecologische verbindingszones en een snelfietsroute. Maar er zijn ook wat veranderingen: vier van de negen op- en afritten van de A59 gaan verdwijnen.
Een lang traject
De Brabantse politiek had het plan al in 2018 klaar, maar het liep vertraging op omdat verschillende organisaties en omwonenden bezwaar maakten. Ze stapten naar de Raad van State, die in 2021 de plannen afwees. De provincie moest toen opnieuw kijken naar de stikstofuitstoot die het project zou veroorzaken.
Vorige jaar leek het erop dat de Raad van State tevreden was over de stikstofaanpak, maar er ontbraken nog maatregelen om de gevolgen voor de natuur te compenseren. Ook was er onduidelijkheid over of de stikstofuitstoot van het project kon worden gecompenseerd door de uitstoot van een gestopt boerenbedrijf in Vlijmen. Nu is alles eindelijk op orde, en kan Brabant aan de slag.
