Laatste Nieuws maandag 13 januari, 2025 17:40
Horecabeurs onder donkere wolken, maar ondernemers blijven optimistisch
Het was weer tijd voor de Horecava, de grootste horecabeurs van Nederland. De sfeer was goed, maar er hing ook een vleugje zorg in de lucht. Afgelopen jaar steeg de omzet met 4%, wat geweldig klinkt, maar er loert iets aan de horizon voor Nederlandse horecazaken. Alles is namelijk duurder geworden en mensen letten wat meer op hun uitgaven. Dat de omzet afgelopen jaar toch steeg, is eigenlijk alleen dankzij de prijsverhogingen. De cafébezoekjes en dineetjes buiten de deur namen namelijk net iets af.
Jarenlang leek de Nederlandse horeca alleen maar te kunnen groeien. Twintigers en dertigers zorgden ervoor dat middagen borrelen en samen dineren booming business waren. Het Foodservice Instituut meldde dat in 2022 nog de helft van Generatie Z minimaal één keer per week buiten de deur at. Nu is dat al gedaald naar een kwart. Vorig jaar merkten veel zaken dat vooral jonge klanten wat zuiniger deden. Minder vaak een koffietje halen of een maaltijd laten bezorgen was de nieuwe trend. Bovendien hielp het natte voorjaar van 2024 ook niet echt mee, zegt het Foodservice Instituut.
Inga Blokker, directeur van het Foodservice Instituut, merkt op dat de afgelopen prijsstijgingen nu echt invloed hebben op de consument. Veel Nederlanders vinden uit eten gaan gewoonweg te duur. Horecazaken in het hogere segment merken hier nog niet zoveel van. Het zijn vooral de goedkopere eetgelegenheden en de bezorgbranche die het moeten ontgelden. Mensen kiezen vaker voor de supermarkt dan voor een afhaalmaaltijd, ondanks dat de duurdere zaken het nog wel goed doen. Door de verminderde prijskloof tussen de duurdere en goedkopere restaurants, laten mensen de goedkopere plekken vaker links liggen. “Consumenten blijven loyaal aan duurdere restaurants,” zegt Blokker.
Hoewel de vooruitzichten voor de sector nog steeds oké zijn, is het niet meer zo rooskleurig als een paar jaar geleden. ABN Amro is iets pessimistischer en denkt dat het komende jaar moeilijker wordt met een piek in faillissementen. Vooral kleine horecabedrijven die kampen met schulden zouden het moeilijk krijgen. De bank verwacht dat er in het komende jaar 450 horecazaken failliet zullen gaan, een verdubbeling ten opzichte van 2023. Ook Koninklijke Horeca Nederland (KHN) denkt dat de gestegen kosten mensen weerhoudt om vaak uit eten te gaan. KHN-voorzitter Marijke Vuik zegt echter dat horecaondernemers bijna geen andere keus hebben dan prijzen te verhogen: “De kosten zijn enorm gestegen, van inflatie tot duurder personeel en inkoop. Als je alles bij elkaar optelt, is het logisch dat de prijzen omhoog zullen gaan. De marges zijn ontzettend klein.”
Toch laten deze donkere wolken de sfeer op de Horecava niet verpesten. Sommige ondernemers zien zelfs kansen. “Als er zaken failliet gaan, betekent het ook dat er weer personeel vrijkomt en dat kan goed voor ons zijn,” zegt een restauranteigenaar op de beurs. Doordat de afgelopen jaren zoveel mensen buiten de deur aten en dronken, is er volgens hem een wilde groei aan horecazaken ontstaan. “Iemand die houdt van cactussen en koffie begon een zaak met cactussen, koffie en broodjes. Daar was personeel voor nodig, dus uiteindelijk wordt het aanbod te groot.”
Ziektebed Von der Leyen: Transparantie in de Schijnwerpers
Als voorzitter van de Europese Commissie lag Ursula von der Leyen meer dan een week in een Duits ziekenhuis. Vorige week vertelde de woordvoerders van de Commissie dat de 66-jarige Von der Leyen een “ernstige” longontsteking had, maar toen journalisten vroegen of ze ook echt opgenomen was, kregen ze daar aanvankelijk geen antwoord op. De ziekte van Von der Leyen kwam begin januari aan het licht toen een bezoek aan Polen vanuit de Commissie werd geannuleerd. Ze had twee weken haar agenda leeggemaakt om te herstellen en werkte vanuit Hannover door terwijl ze ziek was. “Ze houdt de boel draaiende”, zeiden de voorlichters, terwijl Von der Leyen vanuit haar ziekenhuisbed telefonisch contact had met bijvoorbeeld de Italiaanse premier Meloni. Ondertussen verschenen er bijna dagelijks berichten op X namens haar.
Journalisten in Brussel waren nieuwsgierig naar de voortgang van haar herstel. Vorige week woensdag kwam de vraag of Von der Leyen in het ziekenhuis lag, maar de woordvoerders antwoordden destijds slechts dat er “geen update” was. Pas na een bericht van het Duitse persbureau DPA op vrijdag werd door de Commissie bevestigd dat ze inderdaad in het ziekenhuis had gelegen. Vanaf 2 januari werd ze behandeld in Hannover, maar ze hoefde gelukkig niet naar de intensive care of aan de beademing.
Tijdens de dagelijkse persconferentie van de Commissie werd er flink gemopperd door journalisten over het gebrek aan transparantie. Ze voelden zich misleid door de woordvoerders. Een correspondent van de Washington Post noemde het verhullen van de ziekenhuisopname “iets dat je van Peking zou verwachten”, niet van een democratische instelling als de Europese Commissie. Hij was verrast dat de gezondheid van Von der Leyen zo geheimzinnig werd behandeld. De situatie werd zelfs vergeleken met de dood van David Sassoli, de voorzitter van het Europees Parlement, waarbij pas na zijn overlijden duidelijk werd hoe ernstig zijn toestand was.
De woordvoerders ontkennen iets verzwegen te hebben en benadrukten dat ze vermeld hadden dat het om een zware longontsteking ging. Journalisten stelden ook de vraag waarom Von der Leyen bleef doorwerken, terwijl ze zo ziek was, en waarom haar plaatsvervanger, de Spaanse Eurocommissaris Teresa Ribera, niet insprong. Von der Leyen staat bekend als een workaholic die altijd doorwerkt, zelfs als het misschien beter is om rust te nemen.
Deze ziekenhuisopname kwam op een onhandig moment, net voor de inauguratie van Trump. Von der Leyen is namelijk het voornaamste gezicht van de EU naar de buitenwereld. Dit zorgde ervoor dat er vanuit Brussel minder geluid kwam, zoals toen Trump zijn interesse in het overnemen van Groenland aantrekkelijk liet klinken.
Het laatste nieuws is dat Von der Leyen nog niet volledig hersteld is om de eerste vergadering van de Europese Commissie dit jaar te leiden, maar naar verwachting zal ze deze week weer helemaal aan de slag gaan. Het plan is dat ze volgende week Nederland gaat bezoeken in het kader van het Wereld Economisch Forum in Davos.
Bokser Fury Beëindigt Actieve Carrière
Tyson Fury, de zwaargewicht bokser waar iedereen het altijd over heeft, heeft weer eens aangekondigd dat hij stopt met boksen. De 36-jarige Engelsman, ook wel bekend als de ‘Gypsy King’, heeft wel vaker gezegd dat hij ermee ophoudt, in 2013, 2017 en 2022 om precies te zijn, maar hij kwam telkens terug in de ring. Dit keer volgt de aankondiging nadat hij vorige maand een titelgevecht verloor van Oleksandr Oesyk, de Oekraïense boksheld.
In mei stond Fury nog met zijn wereldtitel in de ring namens de WBC, maar toen liep het anders dan gepland. Oesyk pakte die titel van hem af en Fury slikte zijn eerste nederlaag als profbokser. Er waren plannen voor een revanche, maar ook die verloor hij van Oesyk. De jury was er duidelijk over: Oesyk was beter, met een beoordeling van 116-112. Fury zelf was het daar totaal niet mee eens.
Tijdens zijn carrière heeft Fury 34 gevechten gewonnen, waarvan 24 op knock-out. De enige die hem écht moeilijk maakte, naast Oesyk, was Deontay Wilder. Met hem eindigde het in 2018 in een gelijkspel. Fury startte zijn indrukwekkende carrière in 2008 en stond bekend om zijn gedurfde persconferenties en grenzeloze zelfvertrouwen.
Nu heeft hij op Instagram weer de grote aankondiging gedaan dat hij stopt. Hij zegt: “Het was geweldig. Ik heb van elke minuut genoten. En ik ga eindigen met dit: Dick Turpin droeg een masker.” Iedereen krabt zich nu achter de oren door die uitspraak. Dick Turpin was een dief uit de 18de eeuw en mensen denken dat Fury zich beroofd voelt door zijn verlies tegen Oesyk.
Er zijn ook geruchten dat dit een hint is naar een eventueel gevecht met Anthony Joshua, een andere Britse zwaargewicht. Dat zou natuurlijk een mooie strijd zijn, en er wordt al lang door fans gehoopt dat deze twee het tegen elkaar opnemen. Of Fury echt stopt of niet, wie zal het zeggen? Maar één ding is zeker: er is nooit een saai moment met de ‘Gypsy King’.
Hassan keert terug naar Londen
Op zondag 27 april staat Sifan Hassan aan de start van de marathon van Londen. Deze olympisch kampioene op de marathon en wereldatlete van 2024 heeft een speciale band met de Londen Marathon. “In Londen is mijn droom geboren om goud te halen op de marathon, of in ieder geval het podium te bereiken,” deelt ze. Voor degene die denken dat haar carrière compleet is nu ze deze droom heeft verwezenlijkt, heeft Hassan nieuws. Na maanden van herstel begint ze aan een nieuw hoofdstuk en Londen is de eerste stop. “Ontelbare marathons wilden dat ik erbij zou zijn,” zegt ze. “Maar Londen voelt als mijn marathon. Het is een van de grootste, met records en de beste lopers ter wereld.”
Haar debuut in Londen was indrukwekkend en na het baanseizoen volgt Chicago. Daar won ze met een parcoursrecord (2.13.44). Vorig jaar werd ze vierde in Tokio met een unieke uitdaging in Parijs in het vooruitzicht. Eind april rent ze haar vijfde marathon in Londen. Wat betreft haar doelen – is het winnen, een nieuwe toptijd? – blijft Hassan nog vaag. Ze weet wel dat er nog veel werk aan de winkel is en knikt met een lach. “Ik wil nog een lange carrière, dus ik moet goed herstellen. Na Parijs was ik zo blij, ik nam bijna vier maanden pauze zonder iets te doen. Nu merk ik het: alles doet pijn. Heel langzaam bouw ik weer op.”
Ze is weer opgeladen, zowel fysiek als mentaal. “Maar ik moet afvallen. Dat is nieuw voor mij. Dus nu is mijn focus echt op Londen. Met mijn huidige conditie weet ik niet hoe ik het zou moeten opnemen tegen de top. Maar gelukkig is er nog tijd.”
Na haar avontuur in Londen richt Hassan haar blik weer op de baan, met de wereldkampioenschappen atletiek in Tokio al op haar radar. “Na Londen kijk ik weer naar de baan. Misschien 10.000 meter? Ik wil zeker terug naar de baan. Terug naar hoe het eerder was. Kijken wat ik nog kan bereiken. Maar eerst moet ik op de marathon presteren.”
De komende jaren denkt Hassan aan nog grotere uitdagingen. Ze wil dingen doen die nog nooit zijn gedaan, vergelijkbaar met haar combinaties van baanonderdelen en marathon in Parijs. “Ik wil in één jaar vier marathons lopen, gewoon kijken of dat lukt. Iedereen zegt dat twee in één jaar al lastig is. Ik wil weten of dat echt zo is, of dat vier in een jaar onmogelijk is. Ik ben ontzettend nieuwsgierig.” Hassan voegt eraan toe: “Als professioneel atleet aan vier majors meedoen, lijkt me mogelijk. Maar meedoen is niet genoeg voor mij. Ik wil meer.”
En alsof het nog niet genoeg is, heeft ze nog een geheimzinnige droom. “Ik wil nog iets bijzonders doen, maar wat dat precies is, hou ik nog even voor mezelf. Dat kan ik pas delen als het gelukt is.”
Griekspoor richt pijlen op terugkeer naar top twintig
Tallon Griekspoor start vol frisse moed aan het nieuwe tennisseizoen, met de Australian Open als eerste groot toernooi. De Nederlandse nummer 40 besloot geen voorbereidingstoernooi te spelen; hij had het druk met de Davis Cup, worstelde met griep en stelde een nieuwe coach aan. Hierdoor koos hij voor wat rust en deed hij zijn voorbereidingen deels in Stockholm. Na nieuwjaar arriveerde Griekspoor in Australië. “In Europa deed ik veel fysiek werk en in Australië maakte ik mijn voorbereiding af,” vertelt hij. “Er zijn nog zoveel toernooien, dus ik doe het nu even rustig aan.”
Bij de Davis Cup was het nog aanpoten voor Griekspoor tegen toppers als Jannik Sinner en Carlos Alcaraz. Hoewel hij twee keer verloor, ziet hij die ervaringen als leerzaam. In de eerste ronde van de Australian Open staat hij tegenover de sterke Pool Hubert Hurkacz. “Een pittige loting,” zegt Griekspoor. “Maar in eerdere confrontaties tegen Hurkacz heb ik goed gespeeld. Het staat 2-2, dus ook hij had liever iemand anders gehad om tegen te spelen.”
Griekspoor heeft ook een nieuwe coach, Dennis Sporrel. “Hij brengt rust, dat is iets wat ik miste,” legt Griekspoor uit. Dit betekent dat zijn plannen om naar Monte Carlo te verhuizen voorlopig in de wacht staan. Zijn doelen voor 2025 zijn duidelijk: fit blijven en terugkeren in de top twintig door zijn hoogste ranking (21ste) te verbeteren.
Net als Griekspoor nam ook Botic van de Zandschulp een aangepaste route naar de Australian Open. Na de Davis Cup-activiteiten besloot hij de eerste toernooiweek over te slaan. In Nieuw-Zeeland speelde hij wel een voorbereidingstoernooi, hoewel het bij een verlies in de eerste ronde bleef. Van de Zandschulp wil dit seizoen niet alleen technisch, maar ook fysiek met de top kunnen concurreren, en is erop gebrand zijn huidige 84ste plaats op de wereldranglijst te verbeteren. Hij begint zijn Australian Open tegen de Australische favoriet Alex de Minaur, een uitdagende pot die plaatsvindt in de befaamde Rod Laver Arena.
Subsidie Utrechtse Studentenvereniging hervat na bangalijst-incident
Het Utrechtsch Studentencorps (USC) krijgt weer subsidie van de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht. Dat is goed nieuws voor het corps, want vorig jaar waren die subsidies stopgezet toen een bangalijst, beter bekend als de “grietenlijst”, opdook. Op die lijst werden zo’n dertig vrouwen door leden beoordeeld op hun seksuele prestaties. Als gevolg hiervan kregen de betrokken leden een schorsing van maximaal 1,5 jaar, maar ze mogen wel lid blijven van de vereniging.
De onderwijsinstellingen waren niet blij met de situatie en besloten om de subsidies voor het USC per direct stop te zetten. Ze eisten dat het corps niet alleen zijn excuses aanbood, maar ook met een verbeterplan kwam. Dit plan moest zorgen voor een serieuze cultuurverandering binnen de vereniging. De afgelopen maanden hielden de instellingen dat verbeterplan flink in de gaten en inmiddels zien ze duidelijke verbeteringen.
Vanaf volgend studiejaar kan het USC dus weer rekenen op subsidies, en sinds 1 januari kunnen ze ook al gebruikmaken van een activiteitensubsidie. Wilma Scholte op Reimer, de bestuursvoorzitter van de Hogeschool Utrecht, sprak haar waardering uit voor de stappen die het USC heeft gezet. Ze benadrukte dat echte verandering tijd kost en dat het belangrijk is om hier ook na 2025 over te blijven praten. De uitvoering van het verbeterplan wordt nauwlettend gevolgd door voortgangsrapportages en regelmatige gesprekken tussen de partijen.
Terugzending van Onheldere Gemeentebrieven door Arnhemmers
In Arnhem hebben de inwoners nu de mogelijkheid om brieven van de gemeente terug te sturen als ze er geen wijs uit worden. De ambtenaar die de oorspronkelijke brief heeft geschreven, moet daarna aan de slag om een duidelijkere versie te maken. De bewoners moeten met een markeerstift aangeven welk gedeelte van de brief ze onduidelijk vinden en dit deel vervolgens per post of e-mail terugsturen. Belangrijk is wel om persoonlijke gegevens, zoals bedragen en namen, zwart te maken. Ambtenaren krijgen vervolgens tien dagen de tijd om een nieuwe brief te schrijven die hopelijk een stuk beter te begrijpen is. In juni van dit jaar wordt deze proef geëvalueerd. De wethouder voor publieke dienstverlening, Van de Geijn, is enthousiast over deze ’terugstuurservice’. “Goede communicatie met onze inwoners vind ik belangrijk. Alleen dan kunnen we elkaar beter begrijpen.”
De gemeente Arnhem gaf ook enkele voorbeelden van hoe ambtelijke taal simpeler kan. In plaats van: “Met de door u verstrekte gegevens is door mij onderzoek gedaan naar uw financiële positie”, kun je net zo goed schrijven: “Met uw gegevens heb ik uw financiën onderzocht.” En waarom zeggen: “In dit administratief beroepschrift geeft u aan waarom u het niet met de beslissing eens bent” als het ook kan met “In uw brief schrijft u waarom u het niet eens bent met onze beslissing.”
Het is belangrijk op te merken dat het besluit in de brief zelf niet verandert door het terugsturen. Je bezwaartermijn blijft ook hetzelfde. Arnhem is overigens niet de enige stad die deze optie biedt aan zijn inwoners. In de gemeente Haarlemmermeer kunnen bewoners ook vragen aan ambtenaren om brieven opnieuw op te stellen. In Leeuwarden kun je onduidelijke brieven achterlaten in een speciale brievenbus in de hal van het gemeentehuis. Daarna neemt de gemeente contact met je op om feedback te verzamelen en de brief te herschrijven. Bovendien kunnen burgers onbegrijpelijke overheidstaal melden bij het ‘Meldpunt voor Onbegrijpelijke Zaken’, een expertisecentrum dat verschillende gemeentes bezoekt.
Besmettelijkheid van mond-en-klauwzeervirus
Drie dagen geleden kwam naar buiten dat er waterbuffels in het Duitse Brandenburg met mond-en-klauwzeer zijn besmet. Hoewel er geen reden is om te denken dat dit virus ook in Nederland rondwaart, heeft minister Wiersma toch meteen maatregelen genomen. Maar hoe besmettelijk is dat mond-en-klauwzeervirus nu echt, en is er een medicijn tegen? In dit artikel geven we antwoorden op deze en andere vragen over mond-en-klauwzeer.
Mond-en-klauwzeer (MKZ) is een super besmettelijke ziekte, vooral voor evenhoevige dieren zoals koeien, geiten, schapen en varkens. In het wild zijn ook dieren als reeën, edelherten en wilde zwijnen gevoelig voor dit virus. Terwijl varkens wat minder vatbaar zijn dan koeien, is het virus heel makkelijk over te dragen. Het komt het lichaam binnen via de lucht of via wondjes en krassen op de huid. Besmette dieren verspreiden het virus via hun ademhaling, maar ook via speeksel, zweet, talg en urine.
Een keer besmet, kan een dier zo’n tien tot twaalf dagen andere dieren aansteken. Ook kunnen de virusdeeltjes, afhankelijk van de temperatuur en vochtigheid, wekenlang in de omgeving rond blijven hangen. De incubatietijd voor MKZ ligt doorgaans tussen de één en vijf dagen, maar bij herkauwers kan dat tot veertien dagen oplopen. Symptomen van MKZ zijn onder andere koorts, blaren en plotselinge kreupelheid. Bij varkens kan het lijken alsof ze in de positie van een hond gaan zitten en niet meer willen opstaan, terwijl koeien ineens veel minder melk gaan geven. Vooral jonge dieren zoals kalveren en biggen kunnen er zelfs aan sterven, hoewel de sterfte onder andere dieren laag is.
Bij mensen is MKZ vrij ongevaarlijk en heel zeldzaam. Je kunt het alleen krijgen door direct fysiek contact met besmet vee, wat meestal voorkomt bij boeren of dierenartsen. Er zijn vaccins beschikbaar voor diverse types van MKZ, en tot 1992 was het in Nederland verplicht om alle dieren ouder dan vier maanden jaarlijks te vaccineren tegen drie types. Daarna stopte de Europese Unie met preventief vaccineren. Vaccins beschermen namelijk niet tegen alle varianten en de kosten waren hoog. Dit leidde tot een verbod op preventieve vaccinatie, waardoor de EU de status “ziektevrij zonder vaccinatie” kreeg. Dit heeft economische voordelen omdat dieren en vlees hierdoor gemakkelijker naar wereldmarkten geëxporteerd kunnen worden. Bij een uitbraak kan men alsnog besluiten om te vaccineren, een zogenaamde noodvaccinatie, om de uitbraak in te dammen. Nu is dat nog niet nodig volgens het ministerie omdat er nog geen besmettingen in Nederland zijn.
Het ministerie heeft wel maatregelen ingesteld. Afgelopen weekend ontdekte men dat er in de afgelopen weken meer dan 3600 kalveren uit Brandenburg naar Nederland zijn gekomen, gericht op de kalversector. De laatste grote MKZ-uitbraak was in 2001 en had een enorme impact op de agrarische sector. De ziekte brak toen uit in het Verenigd Koninkrijk en kwam een maand later ook in Nederland terecht, waar op 2921 bedrijven meer dan 270.000 dieren preventief werden afgemaakt. Vooral in Kootwijkerbroek liepen de emoties hoog op; boze boeren gingen zelfs zo ver als het ophangen van dood vee in bomen en het in brand steken van auto’s. De ME moest ingrijpen.
Dit artikel is samengesteld op basis van informatie van onder meer het ministerie van Landbouw, de NVWA, gddiergezondheid.nl, het Voedingscentrum en Omroep Gelderland.
Oekraïense Bevolking en Drinkwatertekort in Nieuwsuur
Verdeling onder de Oekraïners over Vrede en Oorlog
Oekraïne bevindt zich in een moeilijke situatie. Terwijl het land strijd levert op het slagveld, groeit de internationale druk op president Zelensky om toch in gesprek te gaan met Rusland. Maar is dat eigenlijk wel wat de Oekraïners zelf willen? Verslaggever Gert-Jan Dennekamp is in het land geweest en kwam erachter dat de meningen sterk uiteenlopen. Een grote vraag die hierbij opkomt, is ook of Poetin zelf wel zin heeft om aan tafel te zitten voor onderhandelingen.
Drinkwatertekort in Nederland: De Aanpak
In Nederland is er intussen een heel ander probleem gaande: een tekort aan drinkwater. Provincies, drinkwaterbedrijven en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hebben de koppen bij elkaar gestoken en een actieplan opgesteld. Ze willen ervoor zorgen dat de vergunningsprocedures een stuk sneller kunnen verlopen en dat er nieuwe plekken worden aangewezen om water op te pompen. Maar hoe serieus is dat drinkwaterprobleem nu eigenlijk? We vragen het aan Pieter Litjens, de voorzitter van Vewin, de vereniging van waterbedrijven in Nederland.
Mond-en-Klauwzeer Terug in Europa?
En alsof dat nog niet genoeg nieuws is, zijn er vlakbij Berlijn drie waterbuffels ontdekt met mond-en-klauwzeer (MKZ). Dit is voor het eerst sinds 2007 dat het virus weer in een EU-land is opgedoken. Minister Wiersma van Landbouw heeft meteen maatregelen genomen om de kalversector te beschermen. Toch maakt ze zich nog geen al te grote zorgen over een escalatie in Nederland. In Nieuwsuur legt ze uit waarom ze denkt dat het niet zo uit de hand zal lopen als in 2001, toen in Nederland bijna 300.000 dieren geruimd moesten worden.
Dit is wat er op dit moment speelt in de wereld en hoe de betrokken partijen hierop reageren.
Dode Zeehondenpup bij Opvang na Plastic Consumptie
In het natuurcentrum Ecomare op Texel hebben ze verdrietig nieuws. Zeehondenpup Freek, die ze sinds 1 januari met liefde verzorgden, is helaas gestorven in zijn verblijf. Hij had eerder al de aandacht getrokken, omdat hij de eerste zeehond bij Ecomare was waarvan ze zeker wisten dat hij plastic en hout in zijn maag had zitten. Op nieuwjaarsdag was de pup al binnengebracht in de opvang. Hij was er toen slecht aan toe, erg verzwakt. De verzorgers probeerden hem op te lappen door zout- en mineralendrankjes te geven om zijn vochtbalans te herstellen. Maar Freek moest de vloeistof weer uitspugen en er kwamen stukjes plastic en hout mee naar buiten. De dagen daarna deden ze er alles aan om hem aan te laten sterken. Hij woog maar 12 kilo, terwijl anderen van zijn leeftijd normaal minstens 20 kilo wegen. Ondanks voorzichtig optimisme is Freek toch overleden.
“Zaterdag overdag vonden we hem in zijn quarantaineverblijf, overleden,” vertelt Marion Barth, de directeur van Ecomare, over de tragische gebeurtenis. Het kwam hard aan bij de verzorgers, die hoop hadden dat Freek zou herstellen. “Het ging wat beter, maar helaas hebben we nu slecht nieuws,” zegt Barth. Vorige week hadden ze nog onderstreept hoe confronterend het was om te zien hoe zichtbaar ziek hij was door zeevervuiling. Bekend is dat zeehonden, bruinvissen en vogels wel eens drijvend afval binnenkrijgen, maar de impact was nog nooit zo duidelijk geweest als nu.
Cyberaanval TU Eindhoven: Onderwijsactiviteiten Verstoord
Het zit er voorlopig nog even niet in, onderwijs op de Technische Universiteit Eindhoven. Afgelopen weekend, in de nacht van zaterdag op zondag, kreeg de universiteit te maken met een flinke cyberaanval. Als gevolg daarvan heeft de TU/e hun interne netwerk uit de lucht gehaald. Ze zijn nu nog druk bezig om alles weer te beveiligen voordat ze stap voor stap weer online kunnen gaan.
Patrick Groothuis, vicevoorzitter van het college van bestuur, laat in een verklaring weten dat ze er alles aan doen om het netwerk weer helemaal veilig te krijgen. Hun focus ligt vooral op de onderwijssystemen, zodat colleges en lessen weer kunnen starten. Het netwerk is namelijk essentieel voor het onderwijs en nu kunnen studenten en medewerkers bijvoorbeeld niet bij hun e-mail. Gelukkig lijkt het erop dat er geen data is buitgemaakt, maar ze zijn nog volop aan het onderzoeken.
Wie er nou precies achter deze hack zit, blijft nog een groot vraagteken. Groothuis snapt dat dit voor studenten en docenten een rot situatie is, maar hij stelt gerust dat onderzoek dat niet aan het netwerk verbonden is gewoon kan doorgaan. Voorts zijn alle laboratoria en andere voorzieningen gelukkig veilig, dus promoties kunnen ook op de geplande manier doorgaan.
Albert Heijn versterkt zijn aanwezigheid met de overname van Belgische supermarkten
Het lijkt erop dat het moederbedrijf van Albert Heijn, Ahold Delhaize, binnenkort flink zal uitbreiden in België. Delhaize, het Belgische deel van het bedrijf, heeft namelijk plannen om een groot aantal supermarkten over te nemen. Het gaat om wel 325 winkels van Louis Delhaize. Interessant detail: de merknaam Louis Delhaize blijft gewoon bestaan, wat een geruststelling kan zijn voor vaste klanten.
Een fusie met geschiedenis
Negen jaar geleden vond de samensmelting plaats tussen het Nederlandse Ahold en het Belgische Delhaize. En nu, jaren later, wil men met deze overname een nog sterkere positie opbouwen in de Belgische retailmarkt. De banden tussen Ahold Delhaize en Louis Delhaize gaan ver terug. Beide bedrijven zijn namelijk ooit opgericht door broers, wat het bedrijf er toe bracht om de overname als “een knipoog naar de geschiedenis” te omschrijven.
Wat zit er in de overname?
De overname omvat niet alleen de supermarkten zelf, maar ook de logistieke tak en het hoofdkantoor van Louis Delhaize. Een positief punt voor de medewerkers: iedereen kan blijven werken. Louis Delhaize is bekend van zijn kleinere buurtsupermarkten, die we hier in Nederland kunnen vergelijken met de Spar. In België zijn hun winkels niet alleen in stadscentra te vinden, maar ook op plekken als luchthavens, treinstations, langs snelwegen en zelfs in ziekenhuizen.
Toekomstige plannen en goedkeuring
Voor Ahold Delhaize is deze overname een strategische zet om haar invloed in België te vergroten. Alhoewel de bedrijven dezelfde achternaam delen en dat voor wat verwarring kan zorgen, blijft de geschiedenis en de strategie van belang in deze deal. Maar voordat alles definitief rond is, moet de Belgische mededingingsautoriteit nog wel akkoord gaan. Het blijft nog de vraag hoeveel geld er precies met deze overname gemoeid is. Ahold Delhaize hoopt de deal tegen het eind van het jaar te kunnen afronden.
Optimisme over wapenstilstand in Gaza met Trump in het vooruitzicht
Er is eindelijk een vleugje optimisme te bespeuren als het gaat om het conflict in Gaza. In Doha zijn er namelijk onderhandelingen gaande tussen Israël en Hamas, met Qatar als bemiddelaar. En het lijkt erop dat er een belangrijke doorbraak in zicht is. Zowel de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken als vertegenwoordigers van Hamas geven aan dat er vooruitgang wordt geboekt. Een conceptversie van het akkoord zou binnenkort naar belangrijke partijen gestuurd worden, zoals de Mossad en Qatar’s premier. Maar goed, er zijn nog wel wat hobbels te nemen voordat alles in kannen en kruiken is, waarschuwen insiders.
In de eerste fase van deze deal zouden vrouwen en oudere mannen vrij moeten komen in ruil voor Palestijnse gevangenen. Daarna zou er gepraat moeten worden over de rest van de gijzelaars. Momenteel zitten er nog bijna honderd mensen vast, waarvan bekend is dat een derde waarschijnlijk niet meer leeft. Ondanks herhaalde pogingen van landen als Qatar, Egypte en de VS, eindigde het geweld in Gaza het afgelopen jaar niet. Maar met Donald Trump bijna weer in het Witte Huis, kan er wat veranderen. Trump wil dat Hamas voor hij aantreedt alle gijzelaars vrijlaat, anders “breekt de hel los” in Gaza, waarschuwt hij. Wat hij precies bedoelt blijft vaag, maar de boodschap is duidelijk.
Ook president Biden is geheel in de dealmode, terwijl zijn presidentstermijn afloopt. Hij benadrukt het belang van een overeenkomst en dringende noodzaak voor humanitaire hulp in een gesprek met Netanyahu. Biden’s team werkt samen met Trump’s team om iets te bereiken. De deal die nu op tafel ligt, lijkt op een voorstel van Biden uit mei, waar destijds geen akkoord over kon worden gesloten. Hamas wil de oorlog definitief stoppen en een vertrek van het Israëlische leger uit Gaza, maar Israël wil dat niet zomaar opgeven. Na de aanslag op 7 oktober, beloofde premier Netanyahu om Hamas kapot te maken. De top van Hamas is inmiddels uitgeschakeld en hun militaire macht lijkt sterk verzwakt. De bombardementen hebben Gaza zwaar toegetakeld met minstens 46.000 Palestijnse doden als gevolg, maar de teller ligt volgens schattingen nog hoger.
Niet iedereen in Israël is blij met deze positieve ontwikkelingen. De ultrarechtse minister Smotrich ziet de deal als een ramp voor Israël’s veiligheid en spreekt van “overgave”. Hij dreigde uit het kabinet te stappen als er een akkoord komt, wat de families van gijzelaars niet in dank afnemen. Ondertussen regent het in Gaza letterlijk en figuurlijk bommen: de bombardementen gaan onverminderd door en de gevolgen van de winterse omstandigheden maken het leven in tentenkampen niet bepaald draaglijker voor de Palestijnen.
Dagelijkse Perspectieven: Oekraïense Visies op Vredesinitiatieven
In Oekraïne klinkt het geluid van luchtalarmen nog steeds en de onrust blijft voelbaar, terwijl er wereldwijd wordt gepraat over het bereiken van vrede. Donald Trump, de aankomend president van de VS, heeft de hoop dat 2025 het jaar zal zijn waarin dit werkelijkheid wordt. Volgens Arno Klijbroek, die in de podcast ‘De Dag’ te horen is, is vrede echter nog ver weg. Arno zet zich in om soldaten aan het front te steunen door het inzamelen en bezorgen van voorraden. Helaas komt er veel te weinig binnen, en de situatie is zwaarder dan ooit. Desondanks overweegt niemand van degenen die hij spreekt om op te geven; stoppen met vechten lijkt geen optie.
Journalist Michiel Driebergen reist regelmatig door Oekraïne en merkt hoe moeilijk de situatie voor veel inwoners is. Als de drones eens niet overvliegen en er een pauze in het conflict is, voelt dat voor velen aantrekkelijk. Toch heerst er weinig vertrouwen dat een vredesdeal echte, langdurige ontspanning biedt.
Reageren? Stuur een mail naar dedag@nos.nl
Over Ons
In ‘De Dag’ krijg je elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws. Als je graag snel op de hoogte bent, biedt ‘Lang verhaal kort’ elke werkdag rond vijven één onderwerp in slechts 5 minuten. ‘NOS op 3’ geeft je de informatie die je nodig hebt om actuele onderwerpen in het nieuws beter te volgen. Met ‘Met het Oog op Morgen’ geniet je dagelijks van een overzicht van het nieuws, een blik op de ochtendkranten en diepgaande interviews. Volg ‘NOS Amerika Kiest’ voor wekelijkse updates van onze Washington-correspondenten over de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Elke zaterdag kun je bij ‘Het Beste uit het Oog’ terecht voor de mooiste interviews van de afgelopen week. Op vrijdag bieden NOS en EenVandaag je een nieuwe aflevering van ‘De Stemming van Vullings en Van der Wulp’, waarin de politieke week wordt doorgenomen. En vergeet niet het ‘Jeugdjournaal-podcast’, waar elke week antwoorden op vragen van kinderen over het nieuws worden gezocht.
Frequentie van Wereldpilgrimsfestival bijzonder laag
Hindoes van heel India zijn weer onderweg naar het noorden voor het gigantische Maha Kumbh Mela, ook wel het Kruikenfeest genoemd. Dit feest is vandaag van start gegaan en er worden maar liefst 400 miljoen bezoekers verwacht. Het is echt een van de grootste religieuze festivals ter wereld! Het vindt elke drie jaar op een andere plek plaats en dit keer is Prayagraj (voorheen Allahabad) aan de beurt.
Volgens een spannend verhaal uit de hindoeïstische mythologie heeft de god Vishnu ooit twaalf dagen lang gevochten tegen demonen om een kruik vol onsterfelijkheidselixir. Er vielen vier druppels van dat elixir op aarde, terechtgekomen in de steden Prayagraj, Haridwar, Ujjain en Nashik. Die twaalf dagen strijd betekenen twaalf mensenjaren; daarom is de cyclus van het festival zo bijzonder. Deze editie is extra speciaal omdat hij maar eens in de 144 jaar plaatsvindt — vandaar dat we dit jaar spreken van een ‘maha’ (groot) editie.
Een van de belangrijkste rituelen is het bad dat wordt genomen in de rivieren Ganga en Yamuna, die samenkomen in Prayagraj. Volgens de mythologie mengt hier ook de heilige onzichtbare rivier Saraswati zich. Veel hindoes geloven dat dit bad hun zonden wegspoelt en de cyclus van reïncarnatie stopt.
Niet gek dus, dat de organisatie van dit festival voelt als een ware militaire operatie! Er zijn 40.000 agenten op de been om alles in goede banen te leiden en door middel van kunstmatige intelligentie wordt de menigte goed in de gaten gehouden. De editie van 2013 ging mis toen 42 mensen het leven lieten door chaos op het treinstation. Dit willen ze natuurlijk nu absoluut voorkomen.
Om de gigantische stroom pelgrims te huisvesten, zijn er aan de rivieroever tijdelijke steden opgebouwd met zo’n 150.000 tenten, 3000 keukens, en 145.000 toiletten. Maar liefst 450.000 nieuwe elektriciteitsaansluitingen zorgen ervoor dat iedereen van stroom voorzien is. De Indiase spoorwegen helpen ook een handje mee en hebben 98 extra treinen laten rijden, goed voor 3300 extra ritten naar de stad.
De overheid heeft flink geïnvesteerd in de promotie van het evenement, hopend dat bezoekers ook uit het buitenland komen. Er zijn luxe tenten beschikbaar die vanaf 1100 euro per stuk een eigen wc, stromend water en zelfs een butlerservice bieden. Het is een belevenis die je eigenlijk niet wilt missen!
Drones waargenomen bij militaire bases in Duitsland
Er is de laatste tijd wat onrust in Duitsland, want rond verschillende militaire bases zijn drones gezien. Deze mysterieuze verschijningen hebben ervoor gezorgd dat de Duitse politie een onderzoek heeft opgestart. Ze zijn namelijk bezorgd dat het om spionage door Rusland zou kunnen gaan, vooral nu met de spanningen vanwege de oorlog in Oekraïne. Het openbaar ministerie in Beieren liet weten dat ze de mogelijkheid van spionage zeker niet uitsluiten. Ze vinden het allemaal erg verdacht aangezien er net een drone is gezien boven een militaire basis bij Manching. Op die plek worden nieuwe militaire vliegtuigen en drones getest. En Manching is niet de enige plek; in december werd er op drie andere dagen ook een drone gespot boven dezelfde basis. En in Neuburg an der Donau was er een soortgelijk voorval bij een andere militaire installatie.
De Duitse politie heeft bedrijven al eerder gewaarschuwd. Ze denken dat er misschien wel Russische saboteurs zijn die zich voordoen als werknemers of aannemers. Rusland ontkent overigens alle beschuldigingen. Toch wijzen de onderzoekers ook naar andere verdachte dronevluchten die eerder zijn waargenomen bij belangrijke locaties zoals militaire gebieden, LNG- en olieterminals, en zeehavens.
Niet alleen drones geven reden tot zorg. Afgelopen vrijdag kwam naar buiten dat er op 2 januari een poging is gedaan om in te breken bij een drinkwaterzuiveringsinstallatie in de buurt van Keulen. Dat was al het derde soortgelijke incident in een paar maanden tijd.
Bruno Kahl, het hoofd van de Duitse buitenlandse inlichtingendienst, heeft hier ook zijn mening over gegeven. Hij denkt dat als Rusland echt bezig is met sabotage, dit voor de NAVO een aanleiding kan zijn om artikel 5 in te schakelen. Dat betekent dat een aanval op één NAVO-land als een aanval op alle NAVO-landen wordt gezien. Behoorlijk serieus dus!
Branden in LA: Impact op Atleten en Sportfaciliteiten
De verwoestende branden die Los Angeles teisteren hebben hun weg gevonden naar de sportwereld en laten een spoor van verwoesting achter. Niet alleen zijn er aanzienlijke persoonlijke verliezen geleden, zoals verloren medailles en huizen, maar ook grote sportevenementen hebben vertraging opgelopen. Een vraag die zich nu opdringt: Wat betekent dit voor de Olympische Spelen van 2028?
Persoonlijke Verliezen voor Atleten
Voormalig zwemkampioen Gary Hall Jr. moest halsoverkop zijn huis in Pacific Palisades verlaten, waardoor zijn kostbare verzameling olympische medailles in het vuur achterbleef. Dit soort persoonlijke verliezen maakt de impact van dergelijke natuurrampen extra voelbaar. Gelukkig heeft Thomas Bach, voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité, aangegeven dat deze medailles vervangen zullen worden door replica’s.
Wedstrijden Uitgesteld en Verplaatst
Niet alleen individuen, maar ook sportteams zijn getroffen. Kawhi Leonard van de LA Clippers miste een wedstrijd vanwege de evacuatie van zijn familie-omgeving, terwijl LA Lakers-coach JJ Redick zijn huis verloor aan de vlammen. Verschillende wedstrijden van de LA Lakers en Los Angeles Clippers zijn uitgesteld, terwijl de NFL-wedstrijd van de Los Angeles Rams tegen de Minnesota Vikings werd verplaatst naar Arizona.
Solidariteit en Hulpacties
In reactie op de branden zijn veel sportclubs en atleten opgestaan om hun steentje bij te dragen. De LA Lakers organiseerden een drive-thru voor donaties, en de LA Chargers schonken maar liefst 200.000 dollar. Andere atleten, zoals LeBron James en Terance Mann, spraken ook hun steun uit en deden donaties. Tennissterren Coco Gauff en Naomi Osaka lieten eveneens van zich horen door ondersteunende boodschappen te delen.
Toekomstige Impact op de Olympische Spelen
Met de Olympische Spelen van 2028 in het vizier, werpt de huidige situatie vragen op over de haalbaarheid en veiligheid van de geplande sportlocaties. De Riviera Golf Club, die in een gevarenzone ligt, en de nabijheid van het SoFi Stadium en Carson Stadium tot de branden roept zorgen op. Volgens Tom Stallings, een expert op het gebied van Olympische geschiedenis, kan het herstellen van een getroffen stadion jaren duren, wat de mogelijkheid van verplaatsing van evenementen kan betekenen.
Kritiek en Uitdagingen
Er klinkt ook kritiek op de huidige toestand en de aanpak van de crisis. Vragen over de capaciteiten van hulpdiensten en de infrastructuur komen aan het licht. Met de voortdurende verkeersproblemen in LA en de aanzienlijke herstelwerkzaamheden die nodig zijn, wordt de roep om verbeteringen steeds sterker. Bovendien baart het zich herhalende karakter van bosbranden, zeker in tijden van klimaatverandering, veel zorgen voor de toekomst.
De branden in Los Angeles hebben een aanzienlijke impact gehad op atleten en sportfaciliteiten. Terwijl de gemeenschap samenkomt in solidariteit en steun, blijven grote uitdagingen bestaan. De weg naar herstel is lang, en de voorbereiding op toekomstige evenementen zoals de Olympische Spelen hangt in de lucht. Het is een tijd van reflectie, actie en vooruitkijken.
Aangehouden Man Dassendoden, Honden Inbeslaggenomen
In Ede is er een opzienbarend verhaal naar boven gekomen: een 32-jarige man is gearresteerd voor het mogelijk doden van dassen en het vernielen van hun burchten. Alsof dat nog niet genoeg was, zijn er ook drie honden in beslag genomen die blijkbaar betrokken waren bij deze nare activiteiten.
Details van de Zaak
Het onderzoek zit nog in de vroege fases, waardoor de politie niet heel scheutig is met details. Wat we wel weten, is dat ze niet hebben aangegeven om hoeveel dode dassen het precies gaat, hoelang dit al gaande is, of hoe de honden precies werden ingezet. Wat wel vaststaat, is dat dassen een beschermde diersoort zijn in Nederland. De politie heeft ook wat technische spullen zoals USB-sticks en harde schijven meegenomen bij de verdachte en andere betrokken personen. Zolang dit allemaal onderzocht wordt, zitten de honden veilig in een opvang.
Dassenbescherming en Onderzoek
Het blijft voor toezichthouders enorm lastig om harde cijfers over stropen op dassen te achterhalen. Wim Vosgezang, die over natuurtoezicht in Gelderland gaat, benadrukt hoe moeilijk het is om dit soort dingen te bewijzen. Hij zegt: “Je moet het maar net treffen, zoals met aas met gif in een veld. Maar als iemand een dier legt en meeneemt, tja…” Vosgezang voegt toe dat situaties zoals deze ongeveer twee tot drie keer per jaar opduiken, en dat is waarschijnlijk nog maar het topje van de ijsberg. Wat mensen tegen dassen hebben, is hem een raadsel: “Dassen veroorzaken geen overlast, maar ze verschijnen soms op plekken waar mensen ze liever niet hebben.”
Dassen in het Nieuws
Dassen hebben het afgelopen jaar flink wat extra aandacht gekregen, vooral door hun burchten onder spoorwegen, wat voor flink wat verstoringen zorgde in het treinverkeer. Omdat ze beschermd zijn, kon ProRail niet zomaar ingrijpen, en waren er vergunningen nodig om actie te ondernemen. Uiteindelijk bouwde ProRail zelfs een ‘kunstburcht’ om de dassen te verhuizen.
Hoe Staan de Dassen Ervoor?
Natuurorganisatie Das en Boom schat dat er nog zo’n 6000 tot 7000 dassen over zijn in Nederland. In de jaren zestig was die populatie door intensieve jacht gedaald naar slechts 1200. De situatie verbeterde geleidelijk door een beschermingsplan dat in de jaren 80 werd geïntroduceerd. Laten we hopen dat ze van deze ongewenste aandacht herstellen en hun aantal verder kan groeien.
Bosz roteert in bekerduel met Excelsior, Bajraktarevic beschikbaar voor selectie
PSV-trainer Peter Bosz heeft besloten om zijn team flink door elkaar te schudden voor de bekerwedstrijd tegen Excelsior, die dinsdagavond om 21.00 uur plaatsvindt. Hij benadrukte op de persconferentie dat hij meer dan elf basisspelers heeft. Daardoor zien we Joël Drommel als doelman in deze achtste finale van de KNVB-beker tegen de Rotterdamse club.
Waarschijnlijk zullen ook Ricardo Pepi, Guus Til, Joey Veerman en Johan Bakayoko aan de aftrap verschijnen. Deze jongens begonnen afgelopen weekend nog op de bank tijdens het 2-2 gelijkspel tegen AZ. Verder is er een kans dat Esmir Bajraktarevic, de nieuwste toevoeging aan het team, zijn debuut kan maken. Hij is deze winter overgekomen van New England Revolution en zit voor het eerst bij de selectie van PSV. Bovendien lijkt het erop dat Rick Karsdorp fit genoeg is om mee te doen.
Bosz hoopt op een sterke prestatie van PSV tegen Excelsior, de nummer twee van de eerste divisie, vooral omdat dat afgelopen weekend tegen AZ niet helemaal gelukt is. Hij was teleurgesteld over het verminderde niveau dat zijn ploeg toen liet zien en benadrukt dat het belangrijk is om stabiliteit te tonen als je een topteam wilt zijn. “We spelen nu veel wedstrijden achter elkaar en als je een topteam bent, moet het op een gegeven moment vanzelf gaan.”
Niet iedereen is echter beschikbaar: Sergiño Dest, Couhaib Driouech, Isaac Babadi en Adamo Nagalo zijn er nog steeds niet bij voor de Eindhovenaren, die overigens koploper zijn in de Eredivisie. Bosz en zijn mannen zijn vastberaden om het tij weer te keren en dinsdagavond te vlammen op het veld.
Luchtmacht Nigeria betrekt burgers bij luchtaanval
Het lijkt erop dat de Nigeriaanse luchtmacht een behoorlijke fout heeft begaan tijdens een luchtaanval in de staat Zamfara. Volgens lokale autoriteiten en inwoners zijn er burgers gedood, en er wordt gesproken over zestien slachtoffers. De woordvoerder van de gouverneur van Zamfara heeft laten weten dat ze het incident betreuren. Hij zei: “Helaas zijn leden van de burgerwacht ook geraakt bij de operatie.” Blijkbaar werden deze burgers aangezien voor vluchtende criminelen.
De luchtmacht heeft bevestigd dat ze een luchtaanval hebben uitgevoerd, gericht op gewapende bendes. Ze beschouwen de operatie als succesvol en claimen dat ze een flinke klap hebben uitgedeeld aan de criminelen die dorpen terroriseren. Volgens hun verklaring zijn criminelen uitgeschakeld en gegijzelden bevrijd. Maar ze maken zich ook zorgen over de berichten over burgerslachtoffers.
Lokale media hebben met mensen gesproken die beweren dat de slachtoffers juist burgers waren die zichzelf probeerden te beschermen tegen gewapende bendeleden. Een getuige vertelde aan persbureau AFP dat bewoners op het moment van de aanval terug naar huis aan het keren waren.
Amnesty International denkt dat er mogelijk nog meer slachtoffers zijn dan gemeld. Zij schatten dat er wel twintig mensen zijn omgekomen en dat er tientallen gewond zijn geraakt. Amnesty roept de overheid op om “onmiddellijk een onafhankelijk onderzoek in te stellen.” De luchtmacht heeft laten weten dat ze al bezig zijn met een onderzoek.
In Nigeria is er een toename van ontvoeringen door gewapende bendes die losgeld eisen. Helaas is dit niet de eerste keer dat de luchtmacht betrokken is bij een dergelijke tragedie. In december bombardeerde een militair vliegtuig per ongeluk burgers in de staat Sokoto terwijl het criminelen achtervolgde. Toen kwamen er tien mensen om het leven.
Amnesty is erg kritisch over het gebruik van luchtaanvallen in dit soort situaties. Ze stellen dat zulke acties niet als legitiem middel gezien kunnen worden om criminelen aan te pakken, en noemen het gebruik van dodelijk geweld roekeloos en ongelofelijk.
